Definicja
Orientalizm oznacza fascynację kulturą i dorobkiem cywilizacyjnym szeroko rozumianego Wschodu, a więc krajów arabskich, Indii, Chin, Japonii itp. Z pojęciem tym wiąże się tendencja do wykorzystywania motywów zaczerpniętych z egzotycznej skarbnicy w sztuce i filozofii. Do jego rozwoju w dużej mierze przyczyniła się polityka kolonialna największych europejskich mocarstw.
Cechy
W oświeceniu Monteskiusz napisał „Listy perskie”. Ta powieść epistolarna (wymiana listów między dwoma Persami mieszkającymi w Europie) stała się zwierciadłem europejskiej kultury. W tym wypadku ujawnia się jedna z najważniejszych funkcji orientalizmu - służył on jako kontrapunkt europejskiej cywilizacji, ukazywał ją w nowym świetle. Dlatego w dziełach wpisujących się w nurt orientalizmu bardzo wyraziście ukazywane były aspekty życia i wartości charakterystyczne dla kultur wschodnich.
Szczególną rolę zyskał orientalizm w epoce romantyzmu. Ze względu na swą egzotyczność umożliwiał autorom kreowanie postaci nietypowych, interesujących i fascynujących. Przykładem może być tutaj „Giaur” Byrona - powieść poetycka uważana za jedno z najważniejszych dzieł literackich XIX stulecia. Orientalizm zaznaczał swą obecność także w twórczości Adma Mickiewicza - czego przykładem mogą być „Sonety krymskie” (sylwetka egzotycznego bohatera lirycznego - Mirzy - oraz metaforyczna funkcja tajemniczego krajobrazu).
Także modernizm przyniósł znaczny rozkwit zainteresowania kulturą wschodnią. Tym razem zwrócono się głównie w stronę Indii i buddyzmu, co znalazło wyraz w filozofii (Schopenhauer, Nietzsche). Echa tych fascynacji odnaleźć można także w twórczości literackiej - np. „Hymn do Nirwany” Kazimierza Przerwy-Tetmajera.
Z kolei w sztukach plastycznych orientalizm wiązał się z częstym używaniem motywów charakterystycznych dla kultur wschodnich. Przejawiało się to zarówno w sferze dekoracji i ornamentyki, jak i podejmowanej tematyki - np. Wasilij Wereszczagin „Bazar” (jeden z malarskich zapisków podróży artysty), Auguste Delacroix „Widok z Tangeru”, Eugene Delacroix „Kobiety algierskie” itp.
Znaczenie
Orientalizm stał się nurtem niezwykle ważnym i mającym doniosły wpływ na kształtowanie się współczesnej kultury. U źródeł tego prądu umysłowego można doszukiwać się ludzkiego pragnienia poznawania, zwiększania zasobu posiadanej wiedzy. Równolegle, wraz z otwarciem się na egzotykę, następowało otwarcie się na własną kulturę, otwierała się możliwość dostrzegania jej słabiej poznanych aspektów.
Wiejska społeczność przedstawiona w „Chłopach” Władysława Reymonta jest zbiorowością wyraźnie zhierarchizowaną. Pisarzowi udało się pokazać że chłopi...
Bohaterowie „Trylogii” Henryka Sienkiewicza od ponad stu lat dominują nad wyobraźnią Polaków. Wystarczy otworzyć książki historyczne by zorientować...
„Kandyd” Wolter jest utworem niezwykle popularnym. Już w roku swojej premiery (1759) doczekał się ponad dwudziestu wydań. Nie da się ukryć iż historia opowiadana...
Dzieciństwo Cezarego Baryki - syna Seweryna i Jadwigi z Dąbrowskich - było okresem pełnym szczęścia i miłości. Rodzice otaczali swe jedyne dziecko troskliwą opieką...
Szatan jest postacią wyjątkowo istotną w dziejach ludzkiej kultury. Symbolizuje destrukcję nienawiści wszystkie mroczne instynkty człowieka. Nie trzeba być osobą wierzącą...
Za koniec średniowiecza uznaje się rok 1492 (podróż Kolumba do Ameryki i zakończenie tzw. Rekonkwisty czyli odbijania z rąk muzułmanów terenów Półwyspu...
Gorcew to jeden ze współwięźniów Gustawa głównego bohatera powieści „Inny świat”. Mężczyzna ten zanim trafił do łagru był radzieckim...
Gospodarz – Włodzimierz Tetmajer Tetmajer był młodopolskim malarzem pochodził z rodziny inteligenckiej. W 1890 roku ożenił się z chłopką Anną Mikołajczykówną....
Wisława Szymborska znana jest z poezji pełnej uszczypliwej ironii i nieco złośliwej refleksji nad rzeczywistością. Jednocześnie twórczość owa stanowi wyraz sceptycznego...