Definicja
Orientalizm oznacza fascynację kulturą i dorobkiem cywilizacyjnym szeroko rozumianego Wschodu, a więc krajów arabskich, Indii, Chin, Japonii itp. Z pojęciem tym wiąże się tendencja do wykorzystywania motywów zaczerpniętych z egzotycznej skarbnicy w sztuce i filozofii. Do jego rozwoju w dużej mierze przyczyniła się polityka kolonialna największych europejskich mocarstw.
Cechy
W oświeceniu Monteskiusz napisał „Listy perskie”. Ta powieść epistolarna (wymiana listów między dwoma Persami mieszkającymi w Europie) stała się zwierciadłem europejskiej kultury. W tym wypadku ujawnia się jedna z najważniejszych funkcji orientalizmu - służył on jako kontrapunkt europejskiej cywilizacji, ukazywał ją w nowym świetle. Dlatego w dziełach wpisujących się w nurt orientalizmu bardzo wyraziście ukazywane były aspekty życia i wartości charakterystyczne dla kultur wschodnich.
Szczególną rolę zyskał orientalizm w epoce romantyzmu. Ze względu na swą egzotyczność umożliwiał autorom kreowanie postaci nietypowych, interesujących i fascynujących. Przykładem może być tutaj „Giaur” Byrona - powieść poetycka uważana za jedno z najważniejszych dzieł literackich XIX stulecia. Orientalizm zaznaczał swą obecność także w twórczości Adma Mickiewicza - czego przykładem mogą być „Sonety krymskie” (sylwetka egzotycznego bohatera lirycznego - Mirzy - oraz metaforyczna funkcja tajemniczego krajobrazu).
Także modernizm przyniósł znaczny rozkwit zainteresowania kulturą wschodnią. Tym razem zwrócono się głównie w stronę Indii i buddyzmu, co znalazło wyraz w filozofii (Schopenhauer, Nietzsche). Echa tych fascynacji odnaleźć można także w twórczości literackiej - np. „Hymn do Nirwany” Kazimierza Przerwy-Tetmajera.
Z kolei w sztukach plastycznych orientalizm wiązał się z częstym używaniem motywów charakterystycznych dla kultur wschodnich. Przejawiało się to zarówno w sferze dekoracji i ornamentyki, jak i podejmowanej tematyki - np. Wasilij Wereszczagin „Bazar” (jeden z malarskich zapisków podróży artysty), Auguste Delacroix „Widok z Tangeru”, Eugene Delacroix „Kobiety algierskie” itp.
Znaczenie
Orientalizm stał się nurtem niezwykle ważnym i mającym doniosły wpływ na kształtowanie się współczesnej kultury. U źródeł tego prądu umysłowego można doszukiwać się ludzkiego pragnienia poznawania, zwiększania zasobu posiadanej wiedzy. Równolegle, wraz z otwarciem się na egzotykę, następowało otwarcie się na własną kulturę, otwierała się możliwość dostrzegania jej słabiej poznanych aspektów.
Historia miłości Stanisława Wokulskiego do Izabeli Łęckiej która została przedstawiona w „Lalce” Bolesława Prusa skłania do refleksji nad istotą tego...
Mieszkam w niewielkim miasteczku. Każdego dnia mijam więc te same miejsca – maleńki nieco pochyły ryneczek wyłożony kostką brukową kościół w którego...
Oniryzm jest konwencją literacką która polega na ukazywaniu rzeczywistości na wzór marzenia sennego. Co za tym idzie - obraz świata przedstawionego odznacza...
Mój wymarzony chłopak jest wyższy ode mnie. Ma czarne włosy i ciemne brązowe oczy. Ma bardzo ładny uśmiech i jest wysportowany. Chłopak o którym marzę to...
Robinson Crusoe po żeglarskich przygodach zakłada plantację w Brazylii. Potrzebuje jednak siły roboczej więc udaje się do Afryki by sprowadzić czarnych niewolników...
Każdy człowiek ma marzenia. Część z nich jest mała – z rozkoszą rozmyślamy o tym że przydałby się nam nowy kapelusz książka lub karnet do kina. Inne są wielkie...
Pewnego styczniowego popołudnia udałem się na sanki. Zima była tego roku wprost cudowna – puszysty śnieg pokrywał wszystko jak okiem sięgnąć! Mróz nie dokuczał...
Cezaremu Baryce - głównemu bohaterowi „Przedwiośnia” Stefana Żeromskiego - czytelnik towarzyszy przez całą młodość. Najpierw obserwuje psotnego młodzieńca...
Pewnego ranka obudziłem się z dziwnym uczuciem. Wydawało mi się że jestem jakiś zesztywniały – jakbym był zrobiony z drewna. „Zdarza się” – pomyślałem...
