Unikalne i sprawdzone teksty

Poeci baroku wobec śmierci i przemijania. Wypracowanie | wypracowanie

Barok należało do epok, które szczególną wagę przywiązują do wątku śmierci i przemijania. Oczywiście problemy związane ze świadomością własnego końca dręczyły człowieka we wszystkich okresach historii, ale nie zawsze znajdowało to tak wyraźne i głębokie odbicie w sztuce. Przecież to barokowe malarstwo zasłynęło z motywu „vanitas”, wyrażanego najczęściej w postaci umieszczonej na obrazie czaszki, symbolu przemijania. Trupia głowa towarzyszy zarówno świętemu Hieronimowi z płótna Caravaggia (1607), jak i wytwornym ambasadorom z dzieła Hansa Holbeina. Również poezja tego okresu, w tym poezja polska, przywiązywała szczególną wagę do kwestii „przemijania chwały świata”.

Wyraźnie podkreśla ulotność ludzkiego życia Mikołaj Sęp-Sarzyński.

Z wstydem poczęty człowiek, urodzony
Z boleścią, krótko tu na świecie żywie
– zauważa poeta w Sonecie II. Życie na ziemi przebiega w ciągłym cieniu śmierci, która tuż za nami spore kroki czyni (Sonet I). Wszystkie uroki ziemskie są tylko cieniami, odwodzącymi człowieka od spraw wiecznych, czyli prawd religii chrześcijańskiej. W pewnym sensie przemijanie nie jest więc czymś, co powinno wzbudzać nas smutek. Wręcz przeciwnie – oznacza ono przybliżanie się do chwili, gdy będziemy oglądać Boga. Życie to bojowanie przeciw siłom szatana. Ów srogi ciemności/ Hetman czyha na nasze dusze nieustannie. Więc chwila odejścia z tego świata wydaje się wytchnieniem, odpoczynkiem u boku Ojca niebieskiego.

Nieco inaczej do zagadnienia pochodzi Daniel Naborowski. Również on odnotowuje krótkość i kruchość egzystencji ludzkie. Życie to dźwięk, cień, dym, wiatr, błysk, głos, punkt („Krótkość żywota”). Poeta dodaje też: „Między śmiercią, rodzeniem byt nasz , ledwie może/ Nazwan być czwartą częścią mgnienia”. Jednak Naborowski, chociaż również jest człowiekiem religijnym, nie uważa, iż należy świat całkowicie odrzucić. Wręcz przeciwnie – skoro mamy już świadomość, że życie jest krótkie i są ważniejsze sprawy niż nasze bytowanie na ziemi (Bóg i życie wieczne), to nie ma przeszkód, by korzystać z uroków świata. Być może objawia się tu wpływ kalwinizmu, wyznawanego przez Naborowskiego. W końcu kalwinizm wiązał się z doktryną predestynacji, oznaczającą, że człowiek od początku jest skazany na zbawienie lub potępienie. A skoro Bóg wydał już swoje wyroki i dobry chrześcijanin zostanie zbawiony, to nie ma powodu, by nadmiernie się umartwiał. Jest to konstatacja różna od tej, którą zazwyczaj przyjmowali surowi protestanci, ale dość logiczna. Naborowski kończy więc utwór „Marność” słowami:

Miłujmy i żartujmy,
Żartujmy i miłujmy,
Lecz pobożnie, uczciwie,
A co czyste, właściwie.

Również wiersz „Róża” dać może wgląd w poglądy poety na przemijanie. Kwiat ów jest cudowny, ale posiada kolce. I tak jest ze wszystkim – rozkosz sama nigdy, lecz z troską na poł. Trzeba więc nauczyć się cierpliwie znosić przeciwności, bowiem są one czymś naturalnym, a zarazem czerpać radość z piękna świata.

W poezji barokowej motyw przemijania miał istotne znaczenie. Autorzy owej epoki doskonale zdawali sobie sprawę z ulotności życia i nieustannym przybliżaniu się każdego człowieka do śmierci. Jednak nie popadali z tego powodu w rozpacz – nadzieję przynosiła religia oraz świadomość, że żywot ludzki, chociaż ulotny, ma też swoje uroki.

Rozwiń więcej

Losowe tematy

Napisz list do kolegi zachęcający...

Drogi Mateuszu piszę do Ciebie ponieważ wiem że są wakacje i masz dużo czasu. A ja chciałbym zachęcić Cię do tego byś podczas ich trwania przeczytał jakąś ciekawą...

Kim chciałbym zostać w przyszłości?...

Jest wiele zawodów które mnie interesują istnieje wiele rzeczy które wydają mi się warte spróbowania. Jednak najbardziej chciałbym zostać nauczycielem....

Piekło Dantego – opis

Obraz Piekła w „Boskiej Komedii” Dantego jest bardzo wymowny i silnie alegoryczny. W toku narracji dowiadujemy się że Piekło powstało w momencie strącenia Lucyfera...

Impresjonizm w „Chłopach”

„Chłopi” Władysława Reymonta posiadają wiele cech impresjonistycznych. Impresjonizm to kierunek wywodzący się z malarstwa powstały w drugiej połowie XIX wieku....

Uczę się życia czytając –...

Ludzie mawiają często że trzeba wielu lat by nauczyć się czym jest życie. Starsi ludzie wspominają że prawdę o świecie poznali podczas wojny zaś wiele osób...

Teatr absurdu – cechy założenia...

Sformułowanie „teatr absurdu” zawdzięczamy angielskiemu badaczowi Martinowi Esslinowi. W eseju o takim tytule opublikowanym w 1960 roku wskazał wyróżniki...

Jaki powinien być idealny nauczyciel?...

Większość uczniów marzy o długich i słonecznych dniach wolnych od szkoły oraz… o idealnym nauczycielu. Jaki powinien on być czym powinien się odznaczać...

„Granica” jako powieść psychologiczna...

„Granica” Zofii Nałkowskiej jest powieścią o kompozycji retrospektywnej. Tragiczny koniec kariery obiecującego Zenona Ziembiewicza staje się w dziele punktem...

Czy istnieje recepta na szczęście?...

Poszukiwanie szczęścia to jedno z najważniejszych zadań stojących przed człowiekiem. Chyba każdy chciałbym prowadzić dobre i miłe życie – nie ma się więc co...