Definicja i wyznaczniki gatunku
Powieść tendencyjna to gatunek, który kształtował się w epoce pozytywizmu i w nim był popularny. Jak sama nazwa wskazuje, był to gatunek, którego głównym celem była prezentacja danego poglądu, ukazanie tego, co powinno zostać zmienione. Łaciński źródłosłów od którego pochodziła nazwa powieści oznacza kierować, wskazywać.
Poprzez ukazanie wydarzeń oraz postaw bohaterów realizowane było zamierzenie ideologiczne, odwołujące się do konkretnej postawy, promocji pewnego problemu czy realizacji zamiarów o charakterze politycznym.
Gatunek ten dawał szerokie pole do nawoływania do zmian społecznych czy też ukazania ważnych problemów nękających ówczesne społeczeństwo. Konstrukcja powieści w jasny sposób przedstawia i oddziela elementy godne naśladowania i pochwały, od tych, które są nagannymi i nieodpowiednimi. Taki podział wprowadzony zostaje nie tylko na poziomie akcji, ale i kreowania bohaterów. Spowodowało to, że utwór miał charakter dość schematyczny.
Przykłady i twórcy
Eliza Orzeszkowa „Marta”, cech powieści tendencyjnej można się doszukać także w powieści zatytułowanej „Nad Niemnem”.
Michał Bałucki„Błyszczące nędze”
Słowa memento mori oznaczają dosłownie: „pamiętaj o śmierci”. Fraza w języku łacińskim jest odwołaniem do jednego z największych lęków człowieka...
Refleksja nad przeznaczeniem towarzyszy ludzkości od tysięcy lat. Dotyczy ona nie tylko koncepcji historii (determinizm – wszystko jest zaplanowane – oraz indeterminizm...
Śmierć Tristana zarówno w słynnej średniowiecznej opowieści jak i we współczesnej reinterpretacji Andrzeja Sapkowskiego następuje w podobnych okolicznościach....
Za koniec średniowiecza uznaje się rok 1492 (podróż Kolumba do Ameryki i zakończenie tzw. Rekonkwisty czyli odbijania z rąk muzułmanów terenów Półwyspu...
W okresie Oświecenia sarmatyzm stał się wręcz synonimem zacofania i ciemnoty. Kojarzono go ze szlacheckim konserwatyzmem niechętnym edukacji nowym ideom i reformom politycznym...
„Zdążyć przed Panem Bogiem” to bodaj najsłynniejsza książka Hanny Krall. Sama autorka uznawana jest za „królową polskiego reportażu” lub...
Jednym z poważniejszych problemów „Zbrodni i kary” Fiodora Dostojewskiego jest rola cierpienia w ludzkim życiu. Pisarz opisuje jego znaczenie w kategoriach...
„Sąd ostateczny” Michała Anioła to jedno z najbardziej spektakularnych i rozpoznawalnych dzieł ukazujących wizję ostatnich chwil naszego świata. Co ciekawe...
Szkoła często jest dla uczniów męcząca. Musimy wstawać rano pędzić na zajęcia i spędzać kilka godzin w budynku. Patrzymy przez okno na piękną pogodę na zewnątrz...
