Definicja i wyznaczniki gatunku
Powieść tendencyjna to gatunek, który kształtował się w epoce pozytywizmu i w nim był popularny. Jak sama nazwa wskazuje, był to gatunek, którego głównym celem była prezentacja danego poglądu, ukazanie tego, co powinno zostać zmienione. Łaciński źródłosłów od którego pochodziła nazwa powieści oznacza kierować, wskazywać.
Poprzez ukazanie wydarzeń oraz postaw bohaterów realizowane było zamierzenie ideologiczne, odwołujące się do konkretnej postawy, promocji pewnego problemu czy realizacji zamiarów o charakterze politycznym.
Gatunek ten dawał szerokie pole do nawoływania do zmian społecznych czy też ukazania ważnych problemów nękających ówczesne społeczeństwo. Konstrukcja powieści w jasny sposób przedstawia i oddziela elementy godne naśladowania i pochwały, od tych, które są nagannymi i nieodpowiednimi. Taki podział wprowadzony zostaje nie tylko na poziomie akcji, ale i kreowania bohaterów. Spowodowało to, że utwór miał charakter dość schematyczny.
Przykłady i twórcy
Eliza Orzeszkowa „Marta”, cech powieści tendencyjnej można się doszukać także w powieści zatytułowanej „Nad Niemnem”.
Michał Bałucki„Błyszczące nędze”
„Gloria victis” czyli „chwała zwyciężonym” krzyczy w noweli Elizy Orzeszkowej wiatr wysłuchawszy opowieści przedstawionej przez drzewa. Następnie...
Widzenie księdza Piotra to jedna z najbardziej tajemniczych scen pojawiających się w trzeciej części „Dziadów”. Badacze literatury doszukują się w tym...
„Mały Książę” to utwór pod względem gatunkowym sytuujący się na pograniczu baśni i powiastki filozoficznej. Do cech typowo baśniowych należy zaliczyć...
Podejrzewam że spośród wszystkich pór roku najpiękniejsza jest jesień. Wprawdzie w jej czasie zaczyna się robić zimno i deszczowo ale za to wrażenia estetyczne...
Leopold Staff podsumowywał wiersz „Odys” słowami każdy z nas jest Odysem co wraca do swej Itaki. Czy rzeczywiście te podniosłe słowa można odnieść do wszystkich...
Akademia przedstawiona w utworze Jana Brzechwy to fantastyczne niezwykłe miejsce w którym uczniowie przyjemnie spędzają swój czas. Profesor prowadzi bardzo ciekawe...
Molier uchodzi za jednego z najwybitniejszych komediopisarzy w dziejach literatury. Jak nikt inny potrafił wyśmiać przywary dziwactwa i grzeszki swoich współczesnych....
Cechy opis założenia Akademizm to kierunek w sztuce który datowany jest na wiek XIX oraz część wieku poprzedniego. Malarstwo akademickie krytykowane było za zbytnie...
Władza od zawsze fascynowała zarówno artystów jak i odbiorców sztuki. Nie ma się czemu dziwić skoro zazwyczaj kojarzy się z nią potęga i bogactwo...
