Definicja
Pojęcie pracy u podstaw było niezwykle popularnym w okresie pozytywizmu. Jej istnienie było przejawem typowych dla tej epoki tendencji. Jedną z nich było aktywne działanie na rzecz społeczeństwa, a także dbanie o jego wszystkie warstwy, niezależnie od ich zamożności.
Koniec wieku XIX był okresem, w którym tendencja ta zyskała na popularności. Warto przede wszystkim wyjaśnić ówczesne rozumienie podstawy – ta definiowana była jako warstwa społeczeństwa, która charakteryzowała się nie tylko sporą liczebnością, ale i ubóstwem. To na niej skupiały się ówczesne działania.
Pod pojęciem pracy kryły się aktywności nakierowane przede wszystkim na poszerzenie świadomości oraz edukację ludu. Miało to sprawić, że polskie społeczeństwo będzie posiadać wiedzę na różne tematy pozwalającą na rozwój.
Przedstawiciele
Aleksander Świętochowski, Bolesław Prus, Eliza Orzeszkowa.
Przykłady
Jednym z najbardziej znanych przykładów literackich jest przedstawiona przez Bolesława Prusa historia „Siłaczki”. Tytułową bohaterką jest kobieta, która przeprowadza się na wieś, gdzie staje się odpowiedzialną za edukowanie tamtejszych mieszkańców. Jednakże jej wysiłki nie przynoszą efektów, bohaterka jest wyczerpana, zawodzą ją nie tylko członkowie społeczności Obrzydłówka, ale i mężczyzna, który z nią współpracował.
Przykładem pracy u podstaw jest także zachowanie Witolda Korczyńskiego, który został przedstawiony przez Elizę Orzeszkową. W „Nad Niemnem” zaprezentowała ona młodego obywatela, który gotów jest pomóc chłopom w ich codzienności poprzez nauczanie ich oraz prezentację ówczesnych osiągnięć.