Unikalne i sprawdzone teksty

Renesans i barok – dwie epoki i dwie wizje świata | wypracowanie

Za koniec średniowiecza uznaje się rok 1492 (podróż Kolumba do Ameryki i zakończenie tzw. Rekonkwisty, czyli odbijania z rąk muzułmanów terenów Półwyspu Iberyjskiego). Niektórzy wskazują także jako punkt graniczny inne daty, jak choćby 1517 rok (początek reformacji). Pamiętać trzeba, że w kwestii epok historycznych poszczególne daty mają znaczenie raczej umowne. Nie było tak, że do końca grudnia 1492 panowało średniowiecze, a pierwszego stycznia zaczął się renesans.

Postawy renesansowe kształtowały się już dużo wcześniej. Przez praktycznie całe XV stulecie, przynajmniej we Włoszech, coraz częściej artyści i intelektualiści odwoływali się do dziedzictwa antyku. Oczywiście pamięć o kulturze starożytności była silna również w średniowieczu, ale wraz z renesansem nastąpiło nowe odczytania dotychczas znanych tekstów. Uznawano, że antyczni pisarze nie tylko byli poganami, piszącymi piękne utwory – zaczynano coraz częściej dostrzegać ich mądrość, nawet jeśli trudniej było ją pogodzić z chrześcijaństwem w jego średniowiecznym wydaniu (pamiętać należy, że Platon i Arystoteles należeli do najbardziej cenionych filozofów już w średniowieczu). Starożytne teksty coraz częściej czytywano w oryginalne (po grecku lub – w przypadku Biblii – po hebrajsku), nie tylko po łacinie. Rozpoczęło się również sięganie przez artystów po języki narodowe. Ledwo dwa wieki wcześniej Dante wywołał prawdziwy skandal, spisując po włosku „Boską Komedię”. W okresie renesansu nikogo już nie szokował pisarz, tworzący w rodzimym języku – chociaż i łaciny nie odstawiano do lamusa (przykładem tutaj może być piszący poezję i po polsku i po łacinie Jan Kochanowski).

Renesans nie odchodził od religii. Zaczęto jednak przeżywać ją inaczej niż w średniowieczu. Kładziono nacisk na osobisty kontakt z Bogiem, którego kościół […] nie ogarnie, jak pisał Kochanowski („Czego chcesz od nas, Panie”). Renesans przyniósł ze sobą optymizm – lęki średniowiecza coraz częściej ustępowały poczuciu, że rozum ludzki może zrozumieć świat i pojąć mechanizmy jego działania.

Barok stał się pewnym odejściem od optymizmu i racjonalizmu odrodzenia. W epoce tej powróciły gorące spory religijne – związane to między innymi z reformacją i wojnami religijnymi. Medytacje nad sprawami Boga niejednokrotnie ustępowały miejsca krwawym walkom, toczonym z powodu dyskusji nad sakramentami i istotą chrześcijaństwa. Owe wojny oraz naturalne katastrofy, jakie towarzyszyły tym latom (oziębianie się klimatu – tak zwana mała epoka lodowcowa) sprawiły, że ludziom baroku częściej rzucała się w oczy kruchość ludzkiego życia:
Z wstydem poczęty człowiek, urodzony
Z boleścią, krótko tu na świecie żywie
- pisał Mikołaj Sęp-Szarzyński (Sonet I). Wtórował mu Daniel Naborowski: Między śmiercią, rodzeniem byt nasz , ledwie może/ Nazwan być czwartą częścią mgnienia („Krótkość żywota”). W malarstwie bardzo popularny był motyw „vanitas”, zazwyczaj obecny na płótnie w postaci czaszki, przypominającej o nieuchronnym końcu życia.

Nie oznacza to jednak, że barok należy uznawać za „krok w tył” w stosunku do „światłego” renesansu. Obi epoki stworzyły niezwykłą poezję i sztukę. Trzeba również pamiętać, że to w okresie baroku rodziła się współczesna nauka i działali uczeni tej miary, co Galileusz i Johanes Kepler.

Renesans i barok są epoka różnymi. Renesans kład nacisk na optymizm, odwoływał się do dziedzictwa starożytności. Barok przypomina o kruchości ludzkiego życia i o tym, że sąd boży spotka każdego.

Rozwiń więcej

Losowe tematy

Maciej Boryna jako symbol polskiego...

Maciej Boryna z powieści „Chłopi” Władysława Reymonta niewątpliwie może być traktowany jako symbol polskiego chłopa. Jest to mężczyzna posiadający charakterystyczne...

Moje wymarzone miasto - opis

Moje wymarzone miasto jest bardzo nowoczesne. Wszystkie wieżowce zrobione są ze szkła a w mieście wiele jest dróg i mostów które ułatwiają komunikację....

Motyw vanitas w literaturze i sztuce...

Słowo „vanitas” to po łacinie „marność”. Przez wieki najpopularniejszym językiem w jakim czytano Pismo Święte była bowiem łacina – i właśnie...

Stanisław Wyspiański Śpiący...

Stanisław Wyspiański jako malarz lubował się przede wszystkim w oddawaniu sytuacji naturalnych nieupozowanych. Jego dzieła które powstały głównie przy użyciu...

Katastrofizm w „Szewcach”

Wizja świata ukazana w „Szewcach” Stanisława Ignacego Witkiewicza budzi u czytelnika ciekawość i niepokój. Ten drugi stan nasila się wraz z postępem...

Człowiek zlagrowany a człowiek...

Obozy koncentracyjne stały się symbolem zła XX wieku. Wiek XIX przyniósł olbrzymi rozwój cywilizacyjny zwłaszcza Europie i Ameryce. Powszechnie uznawano iż...

Motyw Stabat Mater Dolorosa w literaturze...

Motyw Stabat Mater Dolorosa to jeden z motywów które często występują zarówno w literaturze jak i w sztuce. Niezwykły związek matki z dzieckiem oraz...

Recenzja książki „W 80 dni dookoła...

Juliusz Verne to według mnie jeden z najciekawszych pisarzy jacy żyli w XIX wieku! Była to epoka obfitująca w wielkich literatów – wtedy tworzyli Henryk Sienkiewicz...

Arystokracja w „Lalce” – przedstawiciele...

Scena w której Wokulski dostrzega pannę Łęcką siedzącą w teatralnej loży ma symboliczne znaczenie. Od tego momentu zamożny kupiec będzie starał się wspiąć...