Kuszenie świętego Antoniego jest motywem niezwykle często pojawiającym się w malarstwie. Starożytny pustelnik, którego wkład w życie Kościoła oceniany jest jako bardzo ważny, znalazł się m. in. na płótnach Boscha, Bruegla, stając się symbolem niezłomności i przekonania o konieczności poświęcenia się chrześcijańskim wartościom. By podkreślić ofiarność mnicha, artyści często posługiwali się figurami demonicznych stworzeń, obrazami tortur i zniszczenia świata. Inną drogą podążył jeden z najznamienitszych polskich twórców – Stanisław Ignacy Witkiewicz.
Opis
Obraz powstał w okresie 1916 – 1921, namalowany został techniką olejną na płótnie o wymiarach 74,5x90cm. Postać tytułowego świętego, odziana w sposób uwspółcześniony – nosi szare spodnie i czarną koszulę – znajduje się z prawej strony malunku. Mężczyzna przysiadł, podparłszy siwą głowę na ręce, i zdaje się rozmyślać. Obok niego, z lewej strony, przedstawione zostały trzy postacie kobiece. Pierwsza z nich, stojąca nieco za mnichem, wygina się w fantazyjnej pozie, eksponując swą fizyczność, jaką dodatkowo podkreśla czerwona sukienka. Druga spoczywa obok nóg mężczyzny. Uwagę przykuwają jej rybi ogon oraz trzymane w ręce jabłko – symbol pokusy. Sama powierzchowność syreny, znana choćby z greckiej mitologii, także sugeruje chęć uwiedzenia, zauroczenia. Trzecia z kobiet, najbardziej oddalona, ulokowana z prawej strony, zdaje się wyrastać z owocowego drzewa (jabłoni), a jej rozpostarte ręce podpowiadają, że pragnie objąć mężczyznę lub pilnuje, zasłania swym ciałem czerwonych owoców.
Tło obrazu zdaje się zaczerpnięte z piekielnej, przerażającej wizji. Ciemna, jałowa ziemia; cechujące się poszarpanymi, kanciastymi kształtami drzewa, korzenie i skały; pokryte szarymi, wręcz czarnymi chmurami niebo.
Interpretacja
Stanisław Ignacy Witkiewicz w swojej koncepcji przedstawienia sceny kuszenia świętego Antoniego odchodzi od tradycyjnych wyobrażeń. Tym, co staje w opozycji do świętości, staje się tutaj kobiecość symbolizowana przez trzy istoty obecne na płótnie. Jedna z nich wiąże się z namiętnością, fizycznością; druga to pokusa piękna, tajemnicy; trzecia jak gdyby odwołuje się do biblijnego drzewa poznania dobra i zła.
„Kuszenie świętego Antoniego” to obraz wyrastający z nieskrępowanej wyobraźni artystycznej, ale także przekonania o tym, iż świat pełen jest pokus, a zło jawi się w nim jako niezwykle atrakcyjne, wręcz magnetycznie przyciągające. Mężczyzna, którego wygląd sugeruje wielkie doświadczenie życiowe, staje oko w oko z największym wrogiem – namiętnością. Jest ona tym silniejsza, że wypacza obraz świata, powlekając go w ciemne, pesymistyczne barwy, a zarazem będąc jedynym kolorowym elementem. Chociaż mężczyzna zdaje się nieporuszony, jego wyraz twarzy ukazuje bitwę z myślami, jaką toczy. Świat jest więc miejscem nieustannej walki, wciąż trwającego boju między pragnieniem wiedzenia określonego trybu życia, a rozpraszającymi pokusami, które mogą być obrazowane przez różnorodne zjawiska.
Należę do osób które mają w zwyczaju przywiązywać się do różnych przedmiotów. Mam kilka kolekcji które bardzo sobie cenię i których...
Epopeja oznacza rozbudowany utwór poetycki o charakterze epickim który ukazuje ważne doniosłe z punktu widzenia danej zbiorowości wydarzenia historyczne kreując...
Literatura może zmienić życie na dobre lub na złe – taki wniosek wydaje się nasuwać po lekturze „Lalki” Bolesława Prusa oraz „Innego świata”...
Zima to najpiękniejsza pora roku. Jest też porą najbardziej tajemniczą i pobudzającą wyobraźnię. Zimą wcześniej zapada zmrok i na niebie szybko pojawiają się gwiazdy....
„Potop” roztacza przed czytelnikiem bogaty krajobraz Rzeczpospolitej z lat 1655 - 1660. Był to okres bujnego rozkwitu baroku epoki kojarzonej w historii polskiej...
Tomek Sawyer to chyba największy łobuz w dziejach literatury! Ten bohater książek amerykańskiego pisarza Marka Twaina przeżył tyle przygód i spłatał tyle psikusów...
Pisarze i filozofowie przekonują nas że przyjaźń to jedna z najważniejszych rzeczy w życiu. Przyjaciel wysłucha nas wspomoże w trudnych chwilach poradzi jak zachować...
Odpowiedź na pytanie czy Tezeusz jest bohaterem bez skazy nie jest odpowiedzią łatwą. Odbiorca mitu widzi obraz człowieka którego po śmierci czczą rzesz ludzi....
„Oblicze wojny” to obraz namalowany techniką olejną na płótnie o wymiarach 100 x 79cm. Powstał on w czasie pobytu Salvadora Dalego w Stanach Zjednoczonych...