W „Jak wam się podoba?” Williama Szekspira padają słowa: Świat jest teatrem, aktorami ludzie,/ Którzy kolejno wchodzą i znikają. Jest to nawiązanie do toposu theatrum mundi. Znaleźć go można również w literaturze polskiej, by przypomnieć choćby fraszki Jana Kochanowskiego. W utworze „O żywocie ludzkim” padają słowa:
Naśmiawszy się nam i naszym porządkom
Wemkną nas w mieszek, jako czynią łątkom [tzn. marionetkom].
Jak więc należy rozumieć wizję świata jako teatru? Przede wszystkim podkreśla ona małość człowieka wobec potęg, jakie rządzą ziemią. Czy to Bóg, bogowie, czy też bezosobowy los? Nie wiadomo, pewne jest tylko, że owe moce są znacznie większe niż możliwości człowieka. Żywot ludzki jest nad wyraz kruchy – śmierć może przyjść w każdej chwili i dotknąć tak starca, jak i dziecko. Trudno oprzeć się wrażeniu, że jesteśmy zabawkami dla owych przerastających nas sił. Wydaje się czasem, że odgrywamy komedię, na którą bogowie patrzą dla swojej uciechy – tak bowiem przypadkowe, pozbawione widocznego dla nas sensu wydaje się nasze bytowanie na świecie.
Jednak nie tylko świat zewnętrzny jest dla nas tajemnicą. Również samych siebie nie jesteśmy w stanie zrozumieć do końca. Święty Paweł pisał : Nie czynię bowiem dobra, którego chcę, ale czynię to zło, którego nie chcę. Nie trzeba być chrześcijaninem, by zgodzić się z tą konstatacją – wystarczy przecież przypomnieć, że również Zygmunt Freud uważał, iż człowiekiem kierują impulsy, których on sam pojmuje. Wydaje się więc czasem, że jesteśmy tylko aktorami, dla których już ktoś inny napisał role. Jaki bowiem mamy wpływ na nasze życie, czy potrafimy sprzeciwić się losowi lub własnemu charakterowi? A jeśli tak, to w jakim stopniu?
Motyw teatru świata przypomina nam o naszych ograniczeniach, o tym, że życie człowieka to ciągłe zwątpienie – zwątpienie w swoje możliwości, w życzliwość bliskich, w to, że doczekamy następnego świtu. Nie należy jednak koniecznie interpretować tych refleksji jako nihilistycznych. Mogą nas one przecież zachęcić do poszukiwania rzeczy trwałych (np. w religii) lub też skłonić do pełniejszego korzystania z życia na tym okrutnym, ale jednak pięknym świecie.
Rozwój nowożytnych miast wiązał się z napływem nowych mieszkańców. Przestrzenie te z racji dostępności pracy mieszkań i innych udogodnień stały się...
Wiek XIX przyniósł ludzkości niesamowity rozwój cywilizacyjny (w porównaniu z poprzednimi epokami). Ludziom wydawało się że przed nimi już tylko dalszy...
Stare przysłowie mówi że „człowiek bez ojczyzny jest jak drzewo bez korzeni”. Niektórzy twierdzą że w dzisiejszych czasach maksyma ta staje się...
Stabilne i spokojne życie jakie państwo Barykowie wiedli w Baku zostało zakłócone przez wybuch I wojny światowej. Wcielenie pana Seweryna do armii było szczególnie...
Bohater powieści Miguela de Cervantesa jest kastylijskim szlachcicem rozmiłowanym w eposach rycerskich. Lektura kolejnych ksiąg wpędza go jednak w obłęd i zatraca on poczucie...
„Pan Tadeusz” Adama Mickiewicza ukazuje nie tylko piękno litewskiego krajobrazu ale także rozbudowaną zróżnicowaną panoramę ówczesnej szlachty....
Powieść awangardowa to gatunek literacki który narodził się w XX stuleciu. Jego główną cechą było zerwanie z modelem powieści realistycznej a więc odejście...
Po zniszczeniu Troi pragnąłem wrócić do kraju ojczystego Itaki oraz do swych bliskich – żony Penelopy i syna Telemacha. Niestety gniew Posejdona powodował że...
Tolerancja to jedna z cech które są powszechnie cenionymi. Oznacza ona otwartość i zrozumienie innych poglądów. Dopuszczenie ich do głosu jednak nie jest to...
