„Jazz” Tadeusza Makowskiego został namalowany w 1929 r. Dzieło, jak wskazuje sam tytuł, inspirowane było rozwojem nowych nurtów artystycznych w muzyce, stanowi więc swego rodzaju przekład cech charakterystycznych dla tej dziedziny sztuki na język malarstwa.
Opis
Obraz namalowany został techniką olejną, a jego rozmiary to 132x163cm. Płótno przedstawia cztery postacie o geometrycznych, przypominających drewniane figury kształtach. Ich pozycje są zróżnicowane, każda dzierży instrument muzyczny. Z lewej strony siedzi trębacz, obok niego przedstawiony jest saksofonista, perkusista z bębnem i talerzem oraz skrzypek z harmonijką ustną. Sylwetki ukazane są w sposób dynamiczny, zdają się autentycznie przeżywać muzykę, w pełni integrować z rytmem i melodią, poruszać się w ich takt. Twarze grajków, chociaż mocno uproszczone, wyrażają zadowolenie, co sugerują uśmiechy i przymrużone oczy.
Cała scena rozgrywa się najprawdopodobniej w bliżej nieokreślonym lokalu, gdyż muzycy siedzą na drewnianych taboretach. Za nimi umieszczona jest ściana o zróżnicowanych barwach oscylujących wokół ciepłych odcieni brązu i zieleni, upstrzona błyszczącymi refleksami światła. Kolorystyka dzieła jest ciepła, radosna i dynamiczna – jak jego kompozycja
Interpretacja
W pierwszych latach XX stulecia jazz przebojem wdarł się do świata artystycznego, naznaczając go lekkim i sprężystym rytmem, wolnością improwizacji i wielowymiarowością. Szybko zyskał uznanie, zadomowiając się w wieczornym krajobrazie wielkich miast. Obraz Makowskiego, stworzony w sposób typowy dla jego twórczości, zdaje się stanowić pochwałę dynamiki przemian zachodzących w czasach artysty. Żywy i nieskrępowany świat sztuki zaczął otwierać się na improwizatorów, ludzi bez akademickiego wykształcenia, którym nie odmawiano ani talentu, ani wartości (m. in. pierwsi muzycy jazzowi byli często niewykształceni, nie znali nut itp.). Odzwierciedlenie tego procesu dostrzec można w dynamicznych pozach muzyków, ich oddaniu muzyce.
Obraz może budzić pozytywną reakcję zaciekawiać. Uproszczone postacie nie skłaniają do koncentracji na detalach, pozwalając dokonać ogólnego oglądu tej dynamicznej, pełnej życia i bogatej w emocje sceny, która zdaje się obrazować sam proces obcowania ze sztuką – w równej mierze angażujący intelekt oraz emocje, prowadzący do swoistej harmonii.