„Gloria victis”, czyli „chwała zwyciężonym” krzyczy w noweli Elizy Orzeszkowej wiatr, wysłuchawszy opowieści przedstawionej przez drzewa. Następnie wznosi się ponad korony i leci, by tę radosną nowinę przekazać całemu światu. Chociaż sama historia ukazana w noweli należy do poruszających i napełniających smutkiem, jej zakończenie wręcz promienieje optymizmem, wiarą w człowieka i świat. Skąd taki nagły zwrot i co mogło do niego doprowadzić?
Sto lat minęło od dnia, w którym wiatr ostatni raz hulał po litewskiej puszczy. Przybywszy do lasu po raz kolejny, zwrócił się do drzew, by opowiedziały mu o wydarzeniach, jakie rozegrały się w tym czasie. Te wskazują na mogiłę i informują, że spoczywają w niej wielcy bohaterowie. Następnie, w pełnym skupieniu i z wielkim szacunkiem, rozpoczynają opowieść o powstańcach styczniowych, którzy poświęcili życie w imię ojczyzny. Na czele zrywu stał sam Romuald Traugutt – człowiek odważny i oddany swemu krajowi – lecz to nie jego las zapamiętał najlepiej. Na pierwszy plan wysuwa się historia Marysia Tarłowskiego, jego siostry – Anielki – oraz Jagmina. Mężczyzn połączyło pragnienie walki za ojczyznę, zaś Jagmina i Anielkę miłość. Ich życie pełne było planów oraz wiary w to, że nadejdzie lepszy czas, w którym ludzie zaprzestaną wojen i będą wieść pokojowe życie. Jednak nie żałowali oni podjęcia decyzji o walce za ojczyznę. W heroicznym, lecz nierównym boju obaj mężczyźni polegli, dowodząc swej niezłomnej przyjaźni i oddania ojczyźnie. Anielka tylko raz odwiedziła ich mogiłę, a później zniknęła. Pozostali tylko niemi świadkowie tych zdarzeń.
Życie głównych bohaterów noweli ukazane zostało jako szczęśliwe i pełne wartości. Zaciągnięcie się do powstańczej armii było ich wolnym wyborem, który podjęli ze względu na miłość do kraju (heroizm ten zostaje szczególnie wyeksponowany w kontekście Marcysia). Cieszyli się prawdziwą przyjaźnią, czuli potrzebni i kochani. W tym kontekście poświęcenie życia w walce z zaborcą jawi się jako akt szczególnie heroiczny, wymagający niezwykłej odwagi oraz stanowiący wspaniałe dopełnienie pięknego życia pokonanych.
Tragizm wpisany w opowieść o Marcysiu, Jagminie i Anielce ma swe źródło w historii. To czynniki zewnętrzne i niezależne od nich sprowadziły cierpienie na całą generację. W tym aspekcie historia jawi się jako złowroga i nieubłagana siła, która w wielkim stopniu wpływa na los człowieka.
Jednak to właśnie od ludzi zależy kształt historii. Wiatr, krzycząc „chwała zwyciężonym” nie tylko składa hołd zabitym za ojczyznę i raduje się, że świat pełen jest ludzi szlachetnych i dobrych, ale także zdaje się wierzyć, że ich poświęcenie stanie się kiedyś impulsem do zmiany. Właśnie wtedy nadejdą lepsze czasy, o których rozmawiali ze sobą Marcyś i Jagmin: Teraz inaczej być nie może. Dopóki gwałt, dopóty święty przeciwko gwałtowi gniew! Dopóki krzywda, dopóty walka! Przez krew i śmierć, przez ruiny i mogiły, z nadzieją czy przeciw nadziei walka z piekłem ziemi w imię nieba, które na ziemię zstąpi…
Drogi Mateuszu piszę do Ciebie ponieważ wiem że są wakacje i masz dużo czasu. A ja chciałbym zachęcić Cię do tego byś podczas ich trwania przeczytał jakąś ciekawą...
Jest wiele zawodów które mnie interesują istnieje wiele rzeczy które wydają mi się warte spróbowania. Jednak najbardziej chciałbym zostać nauczycielem....
Obraz Piekła w „Boskiej Komedii” Dantego jest bardzo wymowny i silnie alegoryczny. W toku narracji dowiadujemy się że Piekło powstało w momencie strącenia Lucyfera...
„Chłopi” Władysława Reymonta posiadają wiele cech impresjonistycznych. Impresjonizm to kierunek wywodzący się z malarstwa powstały w drugiej połowie XIX wieku....
Ludzie mawiają często że trzeba wielu lat by nauczyć się czym jest życie. Starsi ludzie wspominają że prawdę o świecie poznali podczas wojny zaś wiele osób...
Sformułowanie „teatr absurdu” zawdzięczamy angielskiemu badaczowi Martinowi Esslinowi. W eseju o takim tytule opublikowanym w 1960 roku wskazał wyróżniki...
Większość uczniów marzy o długich i słonecznych dniach wolnych od szkoły oraz… o idealnym nauczycielu. Jaki powinien on być czym powinien się odznaczać...
„Granica” Zofii Nałkowskiej jest powieścią o kompozycji retrospektywnej. Tragiczny koniec kariery obiecującego Zenona Ziembiewicza staje się w dziele punktem...
Poszukiwanie szczęścia to jedno z najważniejszych zadań stojących przed człowiekiem. Chyba każdy chciałbym prowadzić dobre i miłe życie – nie ma się więc co...