Figura matki należy do najważniejszych motywów literatury, czy nawet szerzej – kultury. Matka to nie tylko kobieta wychowująca dziecko, to również symbol – symbol płodności, sił witalnych, więzów społecznych. W chrześcijaństwie, szczególnie w katolicyzmie i w prawosławiu, wielką rolę metafizyczną przypisuje się postaci Marii.
Matka Boska to postać, której należy się cześć, jako rodzicielce Jezusa, będącego Bogiem. Ale stanowi również osobę, z którą można się utożsamić – jest bowiem człowiekiem, który przeżywa wielkie cierpienie, jak i dostępuje udziału w wielkiej chwale. Traci syna – ból dość powszechny, zwłaszcza w dawnych wiekach, przy dużej śmiertelności dzieci, a zarazem pozostaje w intymnej, rodzinnej więzi z samym Bogiem (tak jak każdy chrześcijanin w gruncie rzeczy).
Wydaje się, że owe utożsamienie się z Matką Boską mogło być czymś szczególnie kuszącym dla kobiet żyjących w zdominowanych przez mężczyzn kulturach dawnych epok. Widać to wyraźnie w polskiej liryce średniowiecznej.
W „Lamencie świętokrzyskim” Maria zwraca się wprost to kobiet: Proścież Boga, wy miłe i żądna maciory[tzn. matki]/By wam nad dziatkami nie były takie pozory. Mamy więc do czynienia z utożsamieniem losu zwykłej kobiety z losem rodzicielki Jezusa. Maria nie jest tu triumfującą królową niebios, jest zwykłą matką, cierpiącą na widok konającego syna. Chciałaby ona wziąć na siebie część cierpień Jezusa albo chociaż napoić go – jednak nie może dosięgnąć postaci, zawieszonej na krzyżu. Śmierć potomka odbiera ona, jakby była jej własną śmiercią (spróchniało we mnie ciało). Zwraca się też z wyrzutem do archanioła Gabriela, który w czasie zwiastowania mówił jej, że jest łaski pełna (Łk 1,28) (w wierszu: „pełna miłości”) – tymczasem teraz jest ona pełna smutku i żałości.
Wydaje się więc, że w postaci Marii z „Lamentu świętokrzyskiego” dochodzi do głosu zwykła kobieta okresu średniowiecza. Zapewne każda młoda dziewczyna z owej epoki (czy tylko z owej epoki?), wychodząc za mąż spodziewała się życia pełnego „łaski”. Tymczasem spotykały ją trudny i cierpienia, związane choćby ze śmiercią dzieci – rzeczą bardzo powszechną przy ówczesnym niskim stanie medycyny. W dawnych społeczeństwach kobiety spełniały rolę podrzędną – przyuczane były do posłuszeństwa wobec mężczyzn i usługiwania im. Tym bardziej istotne było owo zestawienie Matki Boskiej ze zwykłą kobietą – zostawała ona bowiem w ten sposób niejako uświęcona.
Zupełnie inny wizerunek Matki Boskiej przedstawia „Bogurodzica”. Tutaj Maria jest postacią triumfującą, „gospodziną” Boga, Pana wszechświata i dawcy łask. Może ona wyprosić u swojego syna, by wsparł modlących się ludzi – ma więc wielką moc, ale zarazem jest postacią odległą, niezrozumiałą.
Wizerunek Matki Boskiej w „Lamencie świętokrzyskim” mocno kontrastuje z tym, przedstawionym w „Bogurodzicy”. W pierwszym utworze Maria ukazana została jako zwykła kobieta, cierpiąca, zmagająca się z bólem. W „Bogurodzicy” jest ona gospodynią władającego wszechświatem Chrystusa – postacią potężną, ale też odległą od żyjącego na ziemi człowieka. Z pewnością trudniej było się zwykłej kobiecie, matce utożsamić z taką Matką.
Drogi Mateuszu piszę do Ciebie ponieważ wiem że są wakacje i masz dużo czasu. A ja chciałbym zachęcić Cię do tego byś podczas ich trwania przeczytał jakąś ciekawą...
Jest wiele zawodów które mnie interesują istnieje wiele rzeczy które wydają mi się warte spróbowania. Jednak najbardziej chciałbym zostać nauczycielem....
Obraz Piekła w „Boskiej Komedii” Dantego jest bardzo wymowny i silnie alegoryczny. W toku narracji dowiadujemy się że Piekło powstało w momencie strącenia Lucyfera...
„Chłopi” Władysława Reymonta posiadają wiele cech impresjonistycznych. Impresjonizm to kierunek wywodzący się z malarstwa powstały w drugiej połowie XIX wieku....
Ludzie mawiają często że trzeba wielu lat by nauczyć się czym jest życie. Starsi ludzie wspominają że prawdę o świecie poznali podczas wojny zaś wiele osób...
Sformułowanie „teatr absurdu” zawdzięczamy angielskiemu badaczowi Martinowi Esslinowi. W eseju o takim tytule opublikowanym w 1960 roku wskazał wyróżniki...
Większość uczniów marzy o długich i słonecznych dniach wolnych od szkoły oraz… o idealnym nauczycielu. Jaki powinien on być czym powinien się odznaczać...
„Granica” Zofii Nałkowskiej jest powieścią o kompozycji retrospektywnej. Tragiczny koniec kariery obiecującego Zenona Ziembiewicza staje się w dziele punktem...
Poszukiwanie szczęścia to jedno z najważniejszych zadań stojących przed człowiekiem. Chyba każdy chciałbym prowadzić dobre i miłe życie – nie ma się więc co...