Geneza
Antoine Saint-Exupery napisał „Małego Księcia” w Stanach Zjednoczonych w 1943 roku. W utworze tym pisarz wykorzystał własne długoletnie doświadczenie pilota, a przede wszystkim jedną ze swoich przygód, kiedy pewnego dnia rozbił się na Saharze i cudem ocalał dzięki pomocy Beduina.
Czas i miejsce akcji
Czas narracji „Małego Księcia” obejmuje osiem dni, podczas których narrator przebywający na Saharze zaprzyjaźnia się z Małym Księciem. Czas akcji jest natomiast dłuższy – obejmuje bowiem historię życia Księcia na jego planecie, roczną podróż w kosmosie i pobyt na Ziemi.
Motywy
Motyw przyjaźni – Mały Książę przebywając na Ziemię, dowiaduje się czym jest przyjaźń. Uczy go tego Lis, który wyjawia bohaterowi sekrety dotyczące międzyludzkich relacji.
Motyw miłości – Mały Książę dzięki swojej podróży na Ziemię dowiaduje się, czym jest miłość i uświadamia sobie uczucie, jakim darzy piękną Różę ze swojej planety. Dla miłości Książę decyduje się umrzeć, ponieważ wierzy, że w ten sposób połączy się z ukochaną.
Motyw wędrówki – Mały Książę odbywa międzyplanetarną podróż, podczas której uczy się, czym jest miłość, przyjaźń i odpowiedzialność za drugą istotę.
Motyw dojrzewania – Mały Książę dojrzewa podczas podróży na Ziemię. Z chłopca, który nie rozumie dąsów Róży i lekkomyślnie ją opuszcza, przeistacza się mentalnie w odpowiedzialnego człowieka.
Problematyka
„Mały Książę” to alegoryczna opowieść o tym, co w życiu najważniejsze, a więc o miłości, przyjaźni i międzyludzkich relacjach. Główny bohater baśni musi udać się w długą i daleką podróż, by zrozumieć, że to, co najcenniejsze znajduje się zawsze tuż obok i że dopiero utrata ukochanych osób uświadamia nam ich bezcenność. Ponadto „Mały Książę” demaskuje zwodniczość rzeczy i wartości, którym zwykle hołdują ludzie: pokazuje, że pieniądze, pycha czy pragnienie władzy izolują człowieka od innych i czynią z niego samotną istotę przebywającą niejako na odrębnej planecie.
Bohaterowie
Charakterystyka Małego Księcia
Mały Książę to główny bohater książki Antoine Saint-Exupery’ego. Autor przedstawia go jako chłopca o jasnych włosach i poważnych oczach. Mały Książę zawsze nosił szalik o złocistym kolorze i często miał na sobie zielony kombinezon. Bohater zamieszkiwał asteroidę B-612. Chłopiec był bardzo pracowity: codziennie wyrywał groźne nasiona baobabów, które mogłyby zniszczyć jego małą planetę, a także przepychał jeden czynny wulkan. Ponadto Książę zajmował się pielęgnacją pięknej Róży i spełniał jej wszystkie zachcianki. Dbał, by zawsze było jej ciepło i systematycznie podlewał. Ulubionym zajęciem Małego Księcia było natomiast oglądanie wschodów i zachodów słońca.
Książę był bardzo związany ze swoją Różą, ale nie rozumiał jej kaprysów, dlatego postanowił wyruszyć w podróż, by zdobyć wiedzę o świecie. W swojej międzyplanetarnej wędrówce poznał wiele dziwnych postaci zamieszkujących osobne planety, np. Króla, który chciał wszystkim rządzić czy Próżnego, który nieustannie oczekiwał oklasków. Osoby te nie mogły jednak stać się przyjaciółmi Księcia, ponieważ były bardzo samolubne. W końcu bohater dotarł na Ziemię, gdzie spotkał prawdziwego przyjaciela Lisa.
Lis zdradził chłopcu wiele cennych sekretów. Pokazał mu, na czym polega przyjaźń i miłość oraz uświadomił, że człowiek zawsze pozostaje odpowiedzialny za to, co oswoi. Największym wstrząsem dla Małego Księcia było spostrzeżenie, że w ogrodzie rośnie tysiące pięknych róż. Chłopiec poczuł się wówczas oszukany przez swoją ukochaną, która mówiła mu, że jest jedyna na świecie. Dzięki Lisowi Książę zrozumiał jednak, że „dobrze widzi się tylko sercem. Najważniejsze jest niewidoczne dla oczu”. Bohater pojął, iż osoba, którą się kocha, zawsze jest wyjątkowa i nie można jej zastąpić nikim innym. Książę dojrzał zatem do prawdziwej miłości i dla niej zdecydował się na najwyższe poświęcenie: pozwolił ukąsić się żmii, by po śmierci połączyć się ze swoją Różą.
Charakterystyka Róży
Róża to jedna z bohaterek baśni A. Saint-Exupery’ego. Pewnego dnia kwiat ten wyrósł na planecie Małego Księcia i od razu wzbudził jego zainteresowanie. Bardzo szybko niesamowita uroda i wdzięk Róży spowodowały, że mały bohater obdarzył ją gorącym uczuciem. Kwiat był bardzo dumny i nieustannie miał rozmaite zachcianki. Wymagał od Księcia całkowitej uwagi. Bohaterka chciała, aby chlopiec przygotował dla niej specjalny klosz chroniący ją przed zimnem.
Róża lubiła się przechwalać, uważała na przykład, że może stawić czoła nawet tygrysowi i że jest samowystarczalna. Jednak kiedy Książę postanowił ją opuścić, była bardzo smutna i bała się o swój los. Róża być może była kapryśna i zmienna, jednak bardzo kochała bohatera i została przez niego skrzywdzona. Książę porzucił bowiem ukochaną, wyruszając na poszukiwanie przygód, a kiedy zrozumiał swój błąd, było już za późno.
Bohaterowie drugoplanowi:
Lis – przyjaciel Małego Księcia. To on uczy bohatera, czym jest przyjaźń i miłość, a po śmierci bohatera na zawsze pozostaje samotny.
Pilot – narrator opowieści, kiedy był mały narysował węża boa, który połknął słonia, ale nikt nie zrozumiał jego rysunku. Kiedy jego samolot rozbił się na Saharze, poznał Małego Księcia.
Żmija – uśmierca Małego Księcia swoim jadem.
Król – władca jednej z planet, marzy jedynie o władzy.
Próżny – mieszkaniec jednej z planet, od wszystkich wymaga nieustannego podziwu.
Pijak – mieszkaniec jednej z planet, pije „żeby zapomnieć, że pije”.
Bankier – mieszkaniec jednej z planet, który zajmuje się przeliczaniem gwiazd.
Latarnik – mieszkaniec jednej z planet; zajmuje się nieustannym zapalaniem latarni, ponieważ słońce zachodzi co minutę.
Geograf – mieszkaniec jednej z planet, znawca bytów stałych, doradza Małemu Księciu odwiedzenie Ziemi.