Unikalne i sprawdzone teksty

Jan Matejko, Hołd pruski – opis, interpretacja i symbolika obrazu | wypracowanie

Obraz Jana Matejki, zatytułowany „Hołd pruski”, przedstawia historyczną scenę złożenia lennego hołdu polskiemu królowi, Zygmuntowi I Staremu przez Albrechta Hohenzollerna, ostatniego wielkiego mistrza zakonu krzyżackiego. Dzieło to wpisuje się w nurt historycznych obrazów Matejki poświęconych chwilom chwały narodu polskiego. Obrazy tego rodzaju miały przede wszystkim krzepić serca rodaków w czasach zaborów.

Na obrazie wyodrębnione jest wyraźne centrum, w którym na specjalnym podeście, wyłożonym czerwoną tkaniną, zgromadzeni są główni bohaterowie wydarzenia. Zygmunt Stary siedzi w złotym płaszczu i koronie z lewej strony, wyciągając prawą rękę w stronę Hohenzollerna i przekazując mu, jako symbol swego zwierzchnictwa, proporzec z herbem Prus Książęcych, nowo przekształconych z wcześniejszych Prus Zakonnych. Albrecht Hohenzollern, ubrany w zbroję i okryty złotym płaszczem z futrzanym obszyciem, klęczy przed królem z wyciągniętą w jego stronę prawicą. Tuż za pruskim księciem ustawiony jest jego wspaniały orszak.

Grupę okalają z prawej i lewej strony, a także u dołu obrazu, różnego rodzaju osobistości ówczesnego świata, między innymi: Bona Sforza i Jadwiga Jagiellonka, biskup krakowski Piotr Tomicki oraz arcybiskup Jan Łaski, Hieronim Łaski, Andrzej Tęczyński, Przecław Lanckoroński i inni ważni dostojnicy świeccy. Obok Zygmunta Starego z prawej strony, na specjalnym podeście i podtrzymywany przez Piotra Opalińskiego, stoi mały Zygmunt II August. Chłopczyk uważnie przysłuchuje się słowom opiekuna szepczącego mu do ucha, pouczającego zapewne przyszłego króla o doniosłości chwili.

W tle widoczne są mury krakowskich Sukiennic, na których ustawiony jest szereg ciekawskich mieszczan, którzy także chcą być świadkami historycznego wydarzenia i na własne oczy zobaczyć wspaniały orszak polskiego króla i pruskiego księcia. Zza murów Sukiennic wystają wieże Kościoła Mariackiego.

Najważniejszą postacią dla znaczenia obrazu jest niepozorna sylwetka nadwornego królewskiego błazna, Stańczyka, zapamiętanego jako postać o wyjątkowym intelekcie i przezorności. Stańczyk duma nad historyczną sceną, siedząc u stóp polskiego króla. Zamyślona, skupiona mina błazna, który wspiera przegiętą głowę na dłoni, każe nam widzieć w tym zdarzeniu, które miało być dla Polski ogromnym sukcesem, zapowiedź odmiany losów, kiedy to Prusy staną się jednym z zaborców Polski. Matejko z perspektywy czasu wie, jak potoczą się losy Polski, dlatego też swojej własnej twarzy użyczył Stańczykowi, malując jego postać.

Scena hołdu pruskiego w wykonaniu Matejki oparta jest na kontrastach - wyraźnemu, eliptycznemu centrum, w którym postaci wykonują stonowane, wyważone ruchy, przeciwstawione są kłębowiska ludzi na obrzeżach obrazu, gdzie nie brakuje żywego gestykulowania i póz zdradzających silne emocje. Otwarta kompozycja obrazu sprawia wrażenie nieco chaotycznej i przez to nad wyraz żywotnej, dynamicznej. Jednocześnie mamy świadomość, że na wszystkich obrazach Matejki każdy element jest gruntownie przemyślany i niesie silne znaczenie symboliczne. Dominacja ciepłych kolorów na obrazie, w szczególności zaś czerwieni i złocistej żółci, nadaje obrazowi pogodnego nastroju, a także patosu - czerwień i złoto od starożytności znane są przecież jako królewskie barwy.

Rozwiń więcej
Jan Matejko, „Hołd pruski”

Losowe tematy

Mesjanizm a winkelriedyzm – porównanie...

Mesjanizm był jednym z najbardziej wyrazistych prądów ideowych w dziejach polskiej myśli. Polacy szukali nadziei na odrodzenie podzielonego przez zaborców państwa...

Realizm i naturalizm w literaturze...

Zarówno realizm jak i naturalizm były prądami związanymi z epoką pozytywizmu. To właśnie w trakcie jej trwania przypadał ich największy rozwój. Obydwa ze...

Charakterystyka porównawcza Kmicica...

Bohaterowie „Trylogii” Henryka Sienkiewicza od ponad stu lat dominują nad wyobraźnią Polaków. Wystarczy otworzyć książki historyczne by zorientować...

Chocholi taniec - symbolika

Chochoł pełni w „Weselu” Stanisława Wyspiańskiego bardzo istotną funkcję. Jest to rodzaj słomianego snopa którym zimą ochrania się róże. W...

„Kto czyta książki żyje podwójnie”...

Wielki włoski intelektualista Umberto Eco stwierdził że kto czyta książki żyje podwójnie. Uważam że ten profesor a przy tym wspaniały pisarz (autor „Imienia...

Postawy ludzi wobec wojennej rzeczywistości...

Roman Polański uchodzi za jednego z najwybitniejszych reżyserów w historii kina. Krytycy zachwycali się jego „Nożem w wodzie” „Chinatown” czy...

Człowiek istotą wolną czy zabawką...

Jednym z najistotniejszych problemów zajmujących artystów i filozofów jest kwestia wolnej woli. Stawiane przez nich pytanie brzmi: na ile sami decydujemy...

Dulszczyzna dziś – czy Dulscy...

W 1906 roku miała premierę sztuka Gabriel Zapolskiej „Moralność pani Dulskiej”. W kontrowersyjny zarówno kpiarski jak i realistyczny sposób autorka...

Nie ma zbrodni bez kary. Rozpawka....

Literatura bardzo chętnie odsłania przed czytelnikiem mroczną stronę ludzkiej natury ukazując człowieka w sytuacji zbrodni analizując motywy jego postępowania oraz rozterki...