Definicja
Ludowość w kontekście literatury i innych gałęzi sztuki oznacza zainteresowanie kulturą ludową, czerpanie obecnych w niej motywów, budowanie utworów w sposób typowy dla dzieł ludowych, czasem odwzorowywanie postaw, przekonań i wartości typowych dla manifestującego się w nich światopoglądu.
Cechy
W polskiej literaturze ludowość szczególnie zaznaczyła swą obecność w epoce romantyzmu. Popularność starych podań i legend, w których wyraźnie zaznaczały się motywy nadprzyrodzone, wykraczające poza racjonalne postrzeganie świata. Nadto niezwykle doceniono ludową moralność, dostrzegając autentyzm tych przekonań, zarazem ich związek ze sferą metafizyczną.
Elementy ludowe zaznaczają więc swą obecność zarówno w warstwie formalnej dzieła, jak i w jego treści. W pierwszym przypadku ujawniają się głównie poprzez określoną stylizację (charakterystyczną np. dla młodopolskiej prozy), rytm (poezja), charakterystyczny zaśpiew itp. Natomiast w płaszczyźnie treściowej wiążą się z obecnością motywów zaczerpniętych z kultury ludowej. Mogą być to postaci fantastyczne obecne w wierzeniach, bohaterowie reprezentujący określony typ światopoglądu, powszechnie akceptowane prawdy i przekonania (np. ludowy motyw winy i kary – „Balladyna”), wartości.
Znaczenie
Ludowość od zawsze stanowiła opozycję dla racjonalizmu i sztuki wyższej. Stała się więc jednym z najcenniejszych źródeł inspiracji dla prądów umysłowych, które ceniły irracjonalizm, indywidualizm, nieskrępowaną swobodę twórczą. Nietrudno więc zgadnąć, iż w polskiej literaturze ludowość zaznaczyła swą obecność przede wszystkim w romantyzmie i Młodej Polsce. Zwrot w stronę zaczerpniętych z niej motywów i wartości pomagał w rozbiciu skostniałej wizji świata, jaka zbudowana została w oparciu o racjonalizm i naukowy sposób postrzegania rzeczywistości, eksponując w to miejsce emocje i uczucia.
Jedną z najważniejszych i najbardziej wyrazistych prób ukazania roli ludowości w literaturze jest „Romantyczność” Adama Mickiewicza. W balladzie tej autor buduje opozycję między racjonalizmem i jego atrybutami - szkiełkiem i okiem – a charakteryzującymi odmienną postawę czuciem i wiarą.
Ludowy światopogląd ściśle wiąże się z przekonaniem o jego autentyczności i szczerości. Źródłem wszelkich emocji i sądów jest są serce i wiara, co wprowadza w tę wizję świata pierwiastki metafizyczne i transcendentne.
Sprzeciwianie się obowiązującym normom i łamanie zakazów leży w ludzkiej naturze tak samo jak ich ustalanie. Różnego rodzaju przewinienia opisane zostały...
Moim ulubionym filmem jest „Park Jurajski” Stevena Spielberga. Premiera filmu miała miejsce ponad dwadzieścia lat temu ale jestem przekonany że dzieło nie zestarzało...
Nawłoć od której wywodzi się tytuł drugiej części „Przedwiośnia” Stefana Żeromskiego jest leżącym nieopodal Częstochowy dworkiem szlacheckim. Majątek...
Bohaterowie „Tanga” Sławomira Mrożka - z wyjątkiem Edka - połączeni są więzami krwi. Trzypokoleniowa rodzina do której należą dalece odbiega jednak...
Sensualizm to słowo które w swoim znaczeniu nawiązuje do zmysłów i to one w opisywanym poglądzie określanym odgrywają największą rolę. Pogląd ten swoje...
Epoka renesansu i epoka baroku były okresami zgoła odmiennymi jeśli chodzi o założenia typ twórczości czy wreszcie o przekazywane przez twórców idee....
„Szkoła ateńska” to fresk który został stworzony przez artystę o nazwisku Rafael Santi. Dzieło powstało w epoce renesansu. Znajdujący się w Pałacu...
Wysoki sądzie szanowni ławnicy! Chciałem wznieść akt oskarżenia przeciw jednemu z najokrutniejszych władców w całej historii Słowian! Nie dopuścił się on jednak...
XVIII wiek przyniósł Polsce wielkie zmiany – stworzono Komisję Edukacji Narodowej uchwalono pierwszą w Europie konstytucję. To wszystko nie byłoby jednak możliwe...
