Definicja
Ludowość w kontekście literatury i innych gałęzi sztuki oznacza zainteresowanie kulturą ludową, czerpanie obecnych w niej motywów, budowanie utworów w sposób typowy dla dzieł ludowych, czasem odwzorowywanie postaw, przekonań i wartości typowych dla manifestującego się w nich światopoglądu.
Cechy
W polskiej literaturze ludowość szczególnie zaznaczyła swą obecność w epoce romantyzmu. Popularność starych podań i legend, w których wyraźnie zaznaczały się motywy nadprzyrodzone, wykraczające poza racjonalne postrzeganie świata. Nadto niezwykle doceniono ludową moralność, dostrzegając autentyzm tych przekonań, zarazem ich związek ze sferą metafizyczną.
Elementy ludowe zaznaczają więc swą obecność zarówno w warstwie formalnej dzieła, jak i w jego treści. W pierwszym przypadku ujawniają się głównie poprzez określoną stylizację (charakterystyczną np. dla młodopolskiej prozy), rytm (poezja), charakterystyczny zaśpiew itp. Natomiast w płaszczyźnie treściowej wiążą się z obecnością motywów zaczerpniętych z kultury ludowej. Mogą być to postaci fantastyczne obecne w wierzeniach, bohaterowie reprezentujący określony typ światopoglądu, powszechnie akceptowane prawdy i przekonania (np. ludowy motyw winy i kary – „Balladyna”), wartości.
Znaczenie
Ludowość od zawsze stanowiła opozycję dla racjonalizmu i sztuki wyższej. Stała się więc jednym z najcenniejszych źródeł inspiracji dla prądów umysłowych, które ceniły irracjonalizm, indywidualizm, nieskrępowaną swobodę twórczą. Nietrudno więc zgadnąć, iż w polskiej literaturze ludowość zaznaczyła swą obecność przede wszystkim w romantyzmie i Młodej Polsce. Zwrot w stronę zaczerpniętych z niej motywów i wartości pomagał w rozbiciu skostniałej wizji świata, jaka zbudowana została w oparciu o racjonalizm i naukowy sposób postrzegania rzeczywistości, eksponując w to miejsce emocje i uczucia.
Jedną z najważniejszych i najbardziej wyrazistych prób ukazania roli ludowości w literaturze jest „Romantyczność” Adama Mickiewicza. W balladzie tej autor buduje opozycję między racjonalizmem i jego atrybutami - szkiełkiem i okiem – a charakteryzującymi odmienną postawę czuciem i wiarą.
Ludowy światopogląd ściśle wiąże się z przekonaniem o jego autentyczności i szczerości. Źródłem wszelkich emocji i sądów jest są serce i wiara, co wprowadza w tę wizję świata pierwiastki metafizyczne i transcendentne.
Olejny obraz Maxa Ernsta „Ubu imperator” pochodzi z 1923 roku. Zaliczany bywa do dadaizmu chociaż niektórzy krytycy sądzą że zapowiada on już pojawienie...
Prometeusz to tytan który w mitologii jest przedstawiony przede wszystkim jako stwórca człowieka. Z gliny i łez ulepił ludzkie ciało a wykradziony ogień niebieski...
Sokrates należy do najważniejszych postaci europejskiej a także światowej kultury. Niestrudzony poszukiwacz prawdy którą cenił bardziej niż własne życie jest...
Tytułowym bohaterem opowiadania „Anaruk chłopiec z Grenlandii” autorstwa Aliny i Czesława Centkiewiczów jest dwunastoletni eskimoski chłopiec. Anaruk żyje...
Fabuła „Chłopów” Władysława Reymonta obfituje w konflikty o różnym charakterze. Na pierwszy plan wysuwa się spór Macieja Boryny z dziećmi...
Owoce to ważna część diety. Zawierają mnóstwo witamin mikroelementów i są najzwyczajniej w świecie bardzo smaczne! Spośród wszystkich owoców...
W „Księdze rodzaju” Bóg zalecił ludziom by czynili sobie ziemią poddaną. Dzisiaj możemy się zastanowić czy człowiek podołał odpowiednio temu zadaniu....
Słowa memento mori oznaczają dosłownie: „pamiętaj o śmierci”. Fraza w języku łacińskim jest odwołaniem do jednego z największych lęków człowieka...
Przypowieść o synu marnotrawnym opowiada o losach pewnej rodziny: ojca i jego dwóch synów. Młodszy postanowił ruszyć w świat zabierając wcześniej swą część...