Karolcia – opracowanie, problematyka, bohaterowie

Czas i miejsce akcji

W powieści Marii Krüger pt. „Karolcia” trudno sprecyzować czas akcji. Pod względem gatunkowym utwór przypomina baśń, stąd czas i miejsce akcji są bliżej nieuchwytne. Nie mniej jednak wiemy, że Karolcia mieszka w całkiem dużym mieście w domu przy ulicy Kwiatowej (potem nazwanej Szczęśliwym Zaułkiem), do którego przenosi się Karolcia. W trakcie trwania akcji przenosimy się razem z bohaterką do centrum handlowego, zoo, ogrodu, czy ratusza, w którym urzęduje prezydent. Do domu towarowego Karolcia udaje się dwa razy. Najpierw jedzie tam taksówką przez zakorkowane miasto (wtedy po raz pierwszy spotyka Filomenę), a potem udaje się do centrum wraz z Piotrem, będąc niewidzialnymi).

Jeśli zaś chodzi o czas akcji to na podstawie zaprezentowanych wydarzeń możemy przypuszczać, że są to czasy współczesne autorce czyli przełom lat 50. i 60. XX w. Świadczą o tym realia życia w dużym mieście, które w godzinach szczytu pełne jest autobusów, taksówek i samochodów; wiecznie jest zakorkowane, a domy handlowe przepełnione są ludźmi.

Problematyka

Maria Krüger w utworze „Karolcia” przedstawia zawirowania życia dziewięcioletniej dziewczynki, która stając się posiadaczką błękitnego, magicznego koralika wywołuje prawdziwy galimatias. Wszystko dlatego, że koralik może spełniać każde jej życzenie. A o tym marzy prawie każde dziecko.

Utwór choć z założenia został napisany dla uczniów szkoły podstawowej, liczne grono czytelników może znaleźć nawet wśród dorosłych. A to dlatego, że podjęta w nim problematyka jest w wielu wymiarach uniwersalna. Niesamowite przygody i życiowe doświadczenia dziewczynki stają się okazją do snucia rozważań na temat kwestii dojrzewania, wewnętrznej przemiany, zdobywania nowych przyjaciół i umacniania więzi rodzinnych.

Karolcia to niesamowita dziewczynka. Choć za sprawą odnalezionego w szparze podłogi koralika, mogła mieć wszystko o czym tylko zamarzy, tak naprawdę pozostała sobą – dobrą, uczynną i koleżeńską; dziewczynką pozbawioną egoistycznych skłonności i pragnącą uczynić jakiś pożytek z daru, jaki otrzymała (jej zabiegi o ocalenie placu zabaw). Można nawet powiedzieć, że żadne z wypowiadanych życzeń nie dotyczyło wyłącznie tylko jej. Karolcia zawsze starała się najpierw mieć na uwadze innych i wykorzystywać magiczną moc koralika, by im pomagać.

Życie, jakie wiodła Karolcia przed znalezieniem koralika było dość przeciętne – tak jak inne dzieci Karolcia uwielbiała bawić się z koleżankami lalkami, marzyła o zabawce ze sklepu i z radością spędzała każdą chwilę z ciocią Agatą.

Dzień, w którym stała się posiadaczką koralika zakończył pewien etap beztroski w jej życiu. Uświadomiwszy sobie prawdziwą moc i to jak wiele może od niej zależeć, Karolcia postanawia, że uczyni z niej należny pożytek. Wikła się teraz w szereg czasami niebezpiecznych przygód (w tym musi uciekać przed zakusami złej czarownicy), którym musi sprostać, ale z których wychodzi również zwycięsko. Największym jej zwycięstwem była batalia toczona z prezydentem o ratowanie ogrodu miejskiego przed zamknięciem (Karolcia uświadamia prezydentowi ile ten plac zabaw znaczy zarówno dla dzieci jak i dorosłych). Uwidacznia się w tym jej olbrzymia troska o los każdego dziecka, a także chęć bezinteresownego pomagania.

Życzenia wypowiadane przez Karolcię uwidaczniają jej osobowość i posiadane cechy charakteru – pokazują jaka była w rzeczywistości; wydobywają na światło dzienne jej szlachetność i dobroć.

Jednym z ważniejszych morałów, który przychodzi nam na myśl po przeczytanej lekturze jest taki, że największą radość może sprawić obdarowanie szczęściem innych. Zauważmy – Karolcia miała możliwość spełniania własnych życzeń (w tym mi. in. dostania wymarzonej lalki), ale mimo to rozumiała, że stoi przed poważnym wyborem i że najważniejsze jest zrobienie czegoś dobrego właśnie dla innych z pominięciem własnych, nierzadko i egoistycznych zachcianek. To właśnie za sprawą cudownego koralika dziewczynka pojęła na czym polega sztuka uszczęśliwiania innych i czerpania z tego prawdziwej radości.

Opis Karolci

Karolcia jest główną bohaterka powieści dla dzieci Marii Krüger pod tym samym tytułem. Karolcia to grzeczna, dziewięcioletnia dziewczynka o jasnych włosach, zielonych oczach i okrągłej buzi. Nie ma rodzeństwa. Razem z mamą, tatą i ciotką Agata przeprowadza się właśnie do nowego mieszkania. W trakcie tej przeprowadzki odnajduje w szparze podłogi magiczny koralik, który ma cudowne właściwości i może spełniać, jak się okazuje, każde jej życzenie. Te, które Karolcia wypowiada, świadczą o jej szlachetności i o chęci niesienia innym pomocy.

Karolcia obdarzona jest dobrym, współczującym sercem. Wyzbyta egoizmu myśli przede wszystkim o innych (prosi np. kurę, by pomogła cioci, której nie chce się iść na zakupy). Wypowiada życzenia, które mogą zdziałać wiele dobrego, ale nie tylko dla niej samej. Wykorzystuje więc możliwość stania się niewidzialną, aby dostać się do ratusza i skłonić prezydenta do ratowania miejscowego placu zabaw. Jej niesłabnące wysiłki podyktowane są troską o los dzieci i dorosłych, dla których ogród był miejscem zabaw i wypoczynku.

Bohaterka jest przychylnie nastawiona do innych, ale potrafi też rozpoznać osoby nieuprzejme i niemiłe (zła czarownica Filomena, niegrzeczna sprzedawczyni w domu handlowym). Można powiedzieć, że swą postawą Karolcia stara się stać na straży sprawiedliwości (daje nauczkę sprzedawczyni w centrum handlowym, czy uderza w nos chłopaka nieuprzejmie zachowującego się wobec staruszki w autobusie). Stara się sama nieść pomoc tym, którzy jej potrzebują, w czym przejawia się jej odpowiedzialność i rozwaga. Karolcia nie rzuca pochopnie bezmyślnych, małostkowych życzeń. Rozumiejąc niejako powierzoną jej „misję”, usiłuje swym działaniem dać radość i szczęście innym i sama szczerze się z tego cieszyć (kieruje nią przede wszystkim dobro innych i wyzbyta egoizmu ostanie życzenie przeznacza właśnie na poprawę losu mieszkańców przy ul. Kwiatowej).

Karolcia była też towarzyska i otwarta na nowe znajomości. Ponieważ w dzielnicy przy ul. Kwiatowej (tu się przeprowadziła jej rodzina) mieszkało mnóstwo dzieci, bez problemu nawiązywała nowe przyjaźnie. Najbardziej zżyła się z Piotrem, Leszkiem i Dorotą, z którymi uwielbiała spędzać czas, bawiąc się w domu, czy w ogrodzie.

Bohaterka miała też przyjazny stosunek do zwierząt. Przygarnęła kotka, który pojawił się w ich mieszkaniu. Nazwała go Gracją i chętnie się z nim bawiła. Podobnie przywiązała się do kamiennych lwów i bardzo rozpaczała, kiedy zostały przewiezione do miejscowego zoo.

Karolcia bardzo przywiązała się też do swego przyjaciela – błękitnego koralika. Chroniła go jak najcenniejszy skarb i ogromnie cierpiała, widząc, że blednie i traci swą magiczną moc. Obwiniała siebie, że to przez jej życzenia moc koralika staje się coraz słabsza. Narażona na zakusy złej czarownicy – Filomeny, dziewczynka przywiązała koralik do mocnej nitki i nosiła go na szyi, pilnując go jak oka w głowie.

Z całą pewnością postawa Karolci może nas wiele nauczyć. Swoją bezinteresowną chęcią pomagania innym uświadamia nam, że prawdziwą radość i satysfakcję możemy czerpać z obdarowywania innych szczęściem i spełniania ich marzeń.

Bohaterowie

Piotr – najlepszy przyjaciel Karolci; ma dziewięć lat i jemu jako pierwszemu Karolcia mówi o koraliku. Piotr razem z Karolcią i koralikiem przeżywają niesamowite przygody. Chłopiec jest grzeczny i dobrze wychowany (będąc niewidzialnym pomaga staruszce w niesieniu ciężkich zakupów). Jest też wrażliwy i wyczulony na krzywdę i cierpienie innych (tak jak Karolcia nie lubi osób niegrzecznych). O jego dobrym, współczującym sercu świadczy też zaproponowane przez niego Karolci ostatnie życzenie (uszczęśliwienie każdego mieszkańca). Piotr bardzo zżył się z Karolcią i był jej wiernym towarzyszem.

Mama i tata Karolci – rodzice bardzo kochają swą córkę i chcą dla niej jak najlepiej. Mama jest pielęgniarką i pracuje w szpitalu. Wiecznie jest zabiegana i ma mnóstwo obowiązków. Jest osobą współczującą, opiekuńczą i wrażliwą na cierpienie. W prowadzeniu domu i opiece nad Karolcią pomaga jej ciotka Agata.

Tata Karolci ma na głowie wiele obowiązków, ale troszczy się o rodzinę. Jest bardzo pracowity. Chętnie ogląda filmy i czyta gazety, stąd wie o wszystkim, co wydarzyło się ostatnio w mieście.

Ciotka Agata – mieszka z rodzicami Karolci i opiekuje się dziewczynką. Uwielbia też się z nią bawić. Pomaga mamie Karolci w prowadzeniu domu i przygotowywaniu obiadu. Nosi kapelusz, a na nosie okulary. Cierpi na reumatyzm. Troszczy się o bliskich i martwi się o to, że źle się odżywiają.

Filomena – zła czarownica, którą Karolcia po raz pierwszy spotyka w domu towarowym. Od tej pory Filomena jeszcze nieraz stanie na jej drodze, usiłując odebrać jej cenny koralik. Karolcia zawsze stara się przed nią uciec i ocalić paciorek. Filomena zjawia się zawsze pod inną postacią – np. jako sprzedawczyni czy sekretarka prezydenta. Nikt nie wiedział w jakim celu chciała posiąść koralik (na pewno nie było to nic dobrego). Los daje jej jednak niezłą, solidną nauczkę – na końcu, podczas walki o koralik bohaterka dostaje takiego szału, że małpki zamykają ją w klatce, na której zaś Piotr wywiesza tabliczkę „dziwne zwieżę” i żaden z odwiedzających zoo nie wie, kim naprawdę jest ten okaz.

Prezydent Miasta – jest dobrym, miłym i wrażliwym na ludzką krzywdę człowiekiem. Godzi się pojechać z Karolcią i Piotrem do ogrodu i pomóc w jego odratowaniu. Z pomocą koralika staje się niewidzialny (zawsze o tym marzył) i pod taką postacią niezauważony przez wścibską sekretarkę (Filomenę) opuszcza ratusz. Bycie niewidzialnym przypomniało mu o dziecięcym marzeniach i choć przez chwilę chciał do nich powrócić, stając się na powrót małym dzieckiem. Przypomniał sobie figle i chciał nacieszyć się tym, że może do woli żartować sobie ze swych pracowników: zanim się spostrzegli, szybko wbiegł po marmurowych schodach na pierwsze piętro, a potem zręcznie zjechał po poręczy(…). Nie mógł też się powstrzymać, mimo błagań Karolci i Piotra, aby nie ślizgać się po wyfroterowanej posadzce w hallu Ratusza. Byłby w ten sposób przewrócił swojego zastępcę, grubiutkiego pana Wiceprezydenta Miasta. Prezydent czerpał niesamowitą przyjemność z zabawy z dziećmi w miejskim ogrodzie – wolał to od nudnej pracy w urzędzie miasta.