„Krzyk” Edvarda Muncha należy do najbardziej znanych, a także najdroższych obrazów w dziejach sztuki. Uznawany za arcydzieło i czołowe osiągnięcie ekspresjonizmu, inspirował wielu późniejszych twórców – między innymi Jacka Kaczmarskiego, który napisał piosenkę, stanowiącą interpretację obrazu. Jedną z wersji obrazu sprzedano w 2012 roku za kwotę niemal 120 milionów dolarów. Ceny takiej nie osiągnął jeszcze żaden inny obraz.
W latach 1892-1895 Munch stworzył 4 wersje „Krzyku”, korzystając z innych technik przy każdej okazji. O kulisach powstania dzieła mówił autor w ten sposób:
Szedłem ścieżką z dwojgiem przyjaciół – słońce miało się ku zachodowi – nagle niebo wypełniła krwista czerwień – zatrzymałem się, czując wyczerpanie i oparłem się na barierce – nad czarno-błękitnym fiordem było widać krew oraz języki ognia; – moi przyjaciele szli dalej, a ja stałem tam i trząsłem się z wrażenia – poczułem nieskończony krzyk przepływający przez naturę.
Niektórzy uznają też, że pewnym impulsem do stworzenia serii mógł być wybuch wulkanu Krakatau, kilkanaście lat wcześniej. W każdym razie panuje zgoda, iż Munch mistrzowsko uchwycił rozpacz egzystencjalną, jaka jest udziałem współczesnego człowieka.
Jacek Kaczmarski próbował oddać wyrażone w dziele emocja słowami:
Krzyczę, krzyczę, krzyczę, krzyczę wniebogłosy!
A! Zatykam uszy swe!
Smugi w powietrzu i mój bieg
Jak prądy niewidzialnych rzek
Mój własny krzyk, mój własny krzyk ogłusza mnie!
A! Zatykam uszy swe!
Mój własny krzyk, mój własny krzyk ogłusza mnie!
[…]
Krzyczę, krzyczę, krzyczę, krzyczę wniebogłosy!
A! Ktoś chwyta, woła - stój!
Lecz wiem, że już nadchodzi czas
Gdy będzie musiał każdy z was
Uznać ten krzyk, ten krzyk, ten krzyk z mych niemych ust
Za swój!!!
„Krzyk” przedstawia postać, stojącą na moście. Ujmuje ona rękoma swoją głowę w geście przerażanie i otwiera usta do tytułowego krzyku. Kawałek dalej za nią znajdują się dwie niewyraźne postacie – nie wiemy, czy są nastawione do krzyczącej postaci przyjacielsko, wrogo, czy też może obojętnie. Rzeka i most utrzymane są w ciemnych, zimnych kolorach, natomiast niebo oddano przy użyciu odcieni żółci i czerwieni, dzięki czemu wydaje się ono płonąć.
Obraz nadal sprawia wrażenie, dzięki ładunkowi rozpaczy i przerażenia, jakie Munch potrafił oddać na płótnie. Trzy z czterech wersji „Krzyku” znajdują się w muzeach w Oslo.
Rusyfikacja należy do kluczowych tematów powieści Stefana Żeromskiego „Syzyfowe prace”. Dzieło owo wydane po raz pierwszy w 1897 roku oparte jest w dużej...
Ziemia odgrywa bardzo ważną rolę w życiu bohaterów „Chłopów” Władysława Reymonta. Stanowi ona ich źródło wyżywienia stan posiadania...
„Wojna karnawału z postem” to obraz którego autorem jest Peter Bruegel. Dzieło powstało w szesnastym wieku. Analiza Na obrazie przedstawione zostały odmienne...
Dokonana w czasie II wojny światowej przez III Rzeszę eksterminacja Żydów należy do najmroczniejszych kart historii XX wieku a być może całych dziejów ludzkości....
DefinicjaArchetyp to jedno z najważniejszych pojęć która wyjaśnia powtarzalność pewnych wątków postaci czy postaw które dostrzec można w literaturze...
Określenie „Kolumbowie” pochodzi z powieści Romana Bratnego i oznacza pokolenie Polaków urodzonych w okolicach 1920 roku. W dorosłe życie wchodzili oni...
„Przegląd wojska” to jeden z obszerniejszych fragmentów „Ustępu” trzeciej części „Dziadów”. Już sam tytuł sugeruje tematykę...
Opis „Tratwa meduzy” to obraz który został namalowany przez Théodore Géricault w 1819 roku. Dzieło przedstawia grupę ludzi którzy zgromadzeni...
Definicja Determinizm to pojęcie które pochodzi od słowa określać ograniczać. Jest ono świadectwem jednego z głównych założeń nurtu. Przedstawiciele determinizmu...