Unikalne i sprawdzone teksty

Katastrofizm w „Szewcach” | wypracowanie

Wizja świata ukazana w „Szewcach” Stanisława Ignacego Witkiewicza budzi u czytelnika ciekawość i niepokój. Ten drugi stan nasila się wraz z postępem fabuły, której rozwój napędzają rewolucje. Rzeczywistość dramatu przekształca się trzykrotnie, za każdym razem odsłaniając mroczną stronę przewrotów. W postępowaniu bohaterów trudno bowiem doszukiwać się szlachetnych idei, a wyniki ich starań często stają się przerażające dla nich samych.

Katastrofizm „Szewców” połączyć można z przekonaniem Witkacego o nadciągającym upadku kultury. Stopniowy zanik wartości i zainteresowania dorobkiem humanizmu wiązał się w koncepcji autora z dehumanizacją i mechanizacją życia. Ludzie mieliby w jego wyniku stać się tworami przypominającymi maszyny. Zatraciliby więc wszelki indywidualizm, całkowicie podporządkowując się ideologii lub jej reprezentantom i odrzucając wszelkie pragnienia pozamaterialne.

Akcja „Szewców” ukazuje trzy rodzaje rewolucji. W pierwszym akcje tytułowi bohaterowie utyskują na panujący kapitalizm, w którym arystokracja i zamożna burżuazja gniotą biedniejszych robotników. Silny dysonans zaakcentowany zostaje w rozmowie Sajetana i Czeladników ze Scurvym i Księżną. Jednakże ambicje prokuratora (później ministra) są znacznie większe. Dlatego też dokonuje on przewrotu, który sprawia, że ludzie podporządkowani zostają jednostce. Rządy totalitarne Scurvy’ego nie trwają długo. Wykorzystując jego zdeprawowanie, szewcy dokonują przewrotu socjalistycznego (odbywa się on przez uwielbienie pracy). Jednak i oni nie zatrzymują władzy na długo. Najpierw dochodzi między nimi do rozłamu i niezadowolony z nowego stanu rzeczy Sajetan zostaje śmiertelnie ugodzony siekierą, a następnie władzę przejmuje Hiper-Robociarz. Jego pojawienie się jest wyrazem ostatecznej klęski kultury i humanizmu, świadectwem zupełnej mechanizacji życia. Wraz z nim na scenę wchodzą Towarzysz Abramowski i Towarzysz X - postacie zimne, odległe, niemal zupełnie pozbawione jakichkolwiek cech osobowości.

Nastrój katastroficzny, poza samą fabułą utworu, obecny jest także na jego innych płaszczyznach. Samo działanie bohaterów często pełne jest pogardy i niechęci do ludzkiego życia. Ważną rolę pełni również wszechobecny nastrój grozy, która potęgowana jest przez komiczne, satyryczne i parodiujące fragmenty.

Katastrofizm „Szewców” Witkacego jest reakcją na sytuację polityczną pierwszych dziesięcioleci XX wieku oraz wyrazem prądów i tendencji panujących w ówczesnej filozofii i kulturze. Co ważne - autor dramatu nie koncentruje się na samych przewrotach, lecz na przedstawieniu obrazu świata, jaki po nich nastanie. Właśnie dlatego świat przedstawiony w utworze budzi tak silne emocje i tak mocno angażuje uwagę odbiorcy.

Rozwiń więcej

Losowe tematy

Życie jest fascynujące jeżeli...

Wiele osób żali się na to że ich życie jest nudne. „Dzień mija za dniem i każdy jest podobny do poprzedniego” mówią się. Ale z drugiej strony...

Motyw zbrodni w literaturze

Zabicie drugiego człowieka we wszystkich kulturach uchodzi za doświadczenie ekstremalne. Nawet w okresach brutalnych i okrutnych odebranie życia uznawano za najgorszą zbrodnię...

Obraz miasta w „Lalce” – opracowanie...

Miasta są areną ludzkiego życia już od starożytności. Każda epoka wytworzyła indywidualny obraz tej przestrzeni. Renesans dążył na przykład do stworzenia miasta idealnego...

Opis krainy wiecznej szczęśliwości...

Jak wygląda kraina wiecznej szczęśliwości? Ha nikt tego nie wie! W końcu nawet święty Paweł mówił że „ani ucho nie słyszało ani oko nie widziało”...

Testament mój – interpretacja...

Wiersz zatytułowany „Testament mój” napisał Juliusz Słowacki na przełomie lat 1839 - 1840 będąc w tym czasie w Paryżu. Dzieło odbija nastrój...

Carska Rosja i jej stolica. Na podstawie...

Przedstawione utwory to dzieła które powstały w czasie romantyzmu a ich autorem był Adam Mickiewicz. Przywołane fragmenty pochodzące z „Dziadów”...

Literatura uczy bawi wychowuje –...

Literatura stanowi doskonałą rozrywkę. Pozwala nam obcować z fascynującymi postaciami śledzić niezwykłe wydarzenia poznawać odległe kraje. Ale nie tylko – książki...

Jan Kochanowski jako wzorzec osobowy...

Jan Kochanowski należał do najwybitniejszych postaci polskiej kultury w tak zwanym „złotym wieku” naszego państwa (XVI stulecie). Był on prawdziwym człowiekiem...

Proces jako powieść parabola

Powieść Franza Kafki „Proces” zaliczana jest do najważniejszych literackich arcydzieł XX wieku. Uznaje się wręcz że na jej spisanych w latach 1914-1915 stronnicach...