Unikalne i sprawdzone teksty

Motyw stworzenia świata w literaturze i sztuce | wypracowanie

Stworzenie świata (kosmogonia) to jeden z ważniejszych motywów w dziejach religii i kultury. W niektórych tradycjach mamy zresztą do czynienia nie tyle ze stworzeniem świata, co ze stworzeniem się świata. Jesteśmy wychowani w tradycji monoteizmu i nawet jeśli nie wierzymy już w Boga, to pewne pojęcia religijne wydają nam się bliższe niż inne. I tak przyjmujemy niejako z założenia, że w innych kręgach kulturowych również uznawano, iż Bóg/bogowie stworzyli świat. To jednak błędne podejścia – przykładowo w starożytnej Grecji bogowie nie są kreatorami świata. Świat jest niejako zewnętrzny wobec nich i oni sami pojawiają się w procesie jego formowania, rozpoczynającym się w przedwiecznym chaosie.

W Biblii pojawia się już natomiast znana nam wizja stworzenia, dokonywanego przez Boga. W ciągu tygodnia (6 dni pracy plus 1 odpoczynku) Pan „konstruuje” kosmos, Ziemię i człowieka. Rozdziela on jasność od ciemności, tworzy lądy i zwierzęta. Jeszcze do obecnej chwili niektórzy chrześcijanie traktują ten opis dosłownie – jednak rozwijające się badania biblistyczne pozwalają rozpoznać w nim cechy poematu. Ważne w nim jest nie to, że świat powstawał w ciągu kilku dni (co jest oczywiście sprzeczne z dzisiejszą nauką), ale prawdy teologiczne, jakie są tam zawarte.

Wizja stworzenia zawarta w Piśmie Świętym inspirowała przez stulecia artystów. Jej poetycką interpretacją jest „Hymn” Jana Kochanowskiego. Mistrz z Czarnolasu pisze: Tyś Pan Wszystkiego świata. Tyś niebo zbudował/I złotymi gwiazdami ślicznieś uhaftował. Dalej następuje opis dalszych czynów Boga (położenie „fundamentów” ziemi, stworzenie roślin etc.). Co jednak interesujące, dla Kochanowskiego stworzenie świata to coś, co ciągle ma miejsce. Bóg nie jest tylko „wielkim architektem” lub „zegarmistrzem”, jak go nazywali XVIII-wieczni deiści. To dobry ojciec, który ciągle troszczy się o swoje dzieci – jego czujność jest konieczna, by morze stało w swoich granicach, a pory roku następowały po sobie. Boża miłość porusza świat oraz utrzymuje go w istnieniu – w ten sposób kosmogeneza jest czymś, co nigdy nie ustaje.

Ciekawą perspektywę przedstawia z kolei Stanisław Wyspiański. Zaprojektowany przezeń witraż „Stań się” znajduje się w krakowskim kościele Franciszkanów. Przedstawia on chwilę stwarzania świata, ale koncentruje się na postaci Boga. Ziemia, lądy i światło są obecne w dziele Wyspiańskiego, ale znajdują się na jego obrzeżach – w scenie bezsprzeczne dominuje Bóg. Przyciąga on wzrok, jego sylwetka jest potężniejsza niż wszystko inne, pełna dynamizmu. Wyspiański ukazuje moc Stwórcy, podkreśla, że zbudowanie wszechświata to dla niego zaledwie drobny gest.

Stworzenie świata to ważny motyw dla artystów. Pozwala na głęboką refleksję religijną, a zarazem na intelektualne uporządkowanie otaczającej nas rzeczywistości. W końcu rozważnie stworzenia pomaga nam zrozumieć, jak nasz świat działa i dzisiaj.

Rozwiń więcej

Losowe tematy

Czy hospicja są potrzebne?

Śmierć choć nieuchronna nigdy nie jest łatwa. W jej obliczu każdy człowiek czuje się zagubiony przerażony. Niezależnie czy to jego dotyczy to co nieuchronne czy jego...

Pytanie retoryczne – co to jest...

DefinicjaPytanie retoryczne to pytanie które często pojawia się w literaturze czy też w różnego rodzaju mowach przemówieniach oraz wypowiedziach kierowanych...

Sensualizm – definicja charakterystyka...

Sensualizm to słowo które w swoim znaczeniu nawiązuje do zmysłów i to one w opisywanym poglądzie określanym odgrywają największą rolę. Pogląd ten swoje...

Życie jest fascynujące jeżeli...

Wiele osób żali się na to że ich życie jest nudne. „Dzień mija za dniem i każdy jest podobny do poprzedniego” mówią się. Ale z drugiej strony...

„Człowiek nie jest stworzony...

Santiago bohater powieści Ernesta Hemingwaya „Stary człowiek i morze” mówi: „Człowiek nie jest stworzony do klęsk”. To bardzo paradoksalna...

Max Ernst Dzień i noc – opis...

Olejny obraz Maxa Ernsta „Dzień i noc” pochodzi z 1941 roku. Namalowany został w Stanach Zjednoczonych gdzie artysta udał się uciekając przez trwającą w Europie...

Gdybyś mógł cokolwiek co zmieniłbyś...

Ktoś mądry powiedział że trzeba umieć zachować złoty środek. Na pytanie co zmieniłbyś we współczesnym świecie gdybyś miał wielką władzę lub potężną...

Marcel Duchamp Fontanna opis - interpretacja...

Premiera mało którego dzieła XX-wiecznej sztuki wywołała takie kontrowersje jak prezentacja „Fontanny” Marcela Duchampa. Trudno się temu dziwić –...

Literatura uczy bawi wychowuje –...

Literatura stanowi doskonałą rozrywkę. Pozwala nam obcować z fascynującymi postaciami śledzić niezwykłe wydarzenia poznawać odległe kraje. Ale nie tylko – książki...