Stworzenie świata (kosmogonia) to jeden z ważniejszych motywów w dziejach religii i kultury. W niektórych tradycjach mamy zresztą do czynienia nie tyle ze stworzeniem świata, co ze stworzeniem się świata. Jesteśmy wychowani w tradycji monoteizmu i nawet jeśli nie wierzymy już w Boga, to pewne pojęcia religijne wydają nam się bliższe niż inne. I tak przyjmujemy niejako z założenia, że w innych kręgach kulturowych również uznawano, iż Bóg/bogowie stworzyli świat. To jednak błędne podejścia – przykładowo w starożytnej Grecji bogowie nie są kreatorami świata. Świat jest niejako zewnętrzny wobec nich i oni sami pojawiają się w procesie jego formowania, rozpoczynającym się w przedwiecznym chaosie.
W Biblii pojawia się już natomiast znana nam wizja stworzenia, dokonywanego przez Boga. W ciągu tygodnia (6 dni pracy plus 1 odpoczynku) Pan „konstruuje” kosmos, Ziemię i człowieka. Rozdziela on jasność od ciemności, tworzy lądy i zwierzęta. Jeszcze do obecnej chwili niektórzy chrześcijanie traktują ten opis dosłownie – jednak rozwijające się badania biblistyczne pozwalają rozpoznać w nim cechy poematu. Ważne w nim jest nie to, że świat powstawał w ciągu kilku dni (co jest oczywiście sprzeczne z dzisiejszą nauką), ale prawdy teologiczne, jakie są tam zawarte.
Wizja stworzenia zawarta w Piśmie Świętym inspirowała przez stulecia artystów. Jej poetycką interpretacją jest „Hymn” Jana Kochanowskiego. Mistrz z Czarnolasu pisze: Tyś Pan Wszystkiego świata. Tyś niebo zbudował/I złotymi gwiazdami ślicznieś uhaftował. Dalej następuje opis dalszych czynów Boga (położenie „fundamentów” ziemi, stworzenie roślin etc.). Co jednak interesujące, dla Kochanowskiego stworzenie świata to coś, co ciągle ma miejsce. Bóg nie jest tylko „wielkim architektem” lub „zegarmistrzem”, jak go nazywali XVIII-wieczni deiści. To dobry ojciec, który ciągle troszczy się o swoje dzieci – jego czujność jest konieczna, by morze stało w swoich granicach, a pory roku następowały po sobie. Boża miłość porusza świat oraz utrzymuje go w istnieniu – w ten sposób kosmogeneza jest czymś, co nigdy nie ustaje.
Ciekawą perspektywę przedstawia z kolei Stanisław Wyspiański. Zaprojektowany przezeń witraż „Stań się” znajduje się w krakowskim kościele Franciszkanów. Przedstawia on chwilę stwarzania świata, ale koncentruje się na postaci Boga. Ziemia, lądy i światło są obecne w dziele Wyspiańskiego, ale znajdują się na jego obrzeżach – w scenie bezsprzeczne dominuje Bóg. Przyciąga on wzrok, jego sylwetka jest potężniejsza niż wszystko inne, pełna dynamizmu. Wyspiański ukazuje moc Stwórcy, podkreśla, że zbudowanie wszechświata to dla niego zaledwie drobny gest.
Stworzenie świata to ważny motyw dla artystów. Pozwala na głęboką refleksję religijną, a zarazem na intelektualne uporządkowanie otaczającej nas rzeczywistości. W końcu rozważnie stworzenia pomaga nam zrozumieć, jak nasz świat działa i dzisiaj.
Akcja „Przedwiośnia” Stefana Żeromskiego umieszczona została w szczególnym przełomowym dla Polski wycinku historii. Po zakończeniu I wojny światowej...
Słowo „vanitas” to po łacinie „marność”. Przez wieki najpopularniejszym językiem w jakim czytano Pismo Święte była bowiem łacina – i właśnie...
Definicja Ludowość w kontekście literatury i innych gałęzi sztuki oznacza zainteresowanie kulturą ludową czerpanie obecnych w niej motywów budowanie utworów...
Malując w 1873 roku największe swoje dzieło Claude Monet nazwał go „impresją” chcąc w ten sposób podkreślić ulotność uchwyconej na płótnie...
Letnie kolonie to prawdziwe skarbnice przygód. Wie o tym każdy kto choć raz spędził w ten sposób okres wakacji. Po powrocie do szkoły jeszcze przez długie...
Epikur należał do najciekawszych postaci historii i kultury starożytnej. Stworzył własny system filozoficzny zachęcający do odnajdywania w życiu szczęścia. Wzbudzał...
Pewnego popołudnia udałem się nad rzekę ze swoimi najlepszymi kumplami Maćkiem i Damianem. Jak zwykle wsiedliśmy na rowery i popedałowaliśmy ze wszystkich sił. Trzeba...
Definicja Humanizm to pogląd który powstał w czasach renesansu. Był on powiązany z ogólnym zainteresowaniem człowiekiem które cechowało tę epokę....
„Romeo i Julia” Williama Szekspira to tragedia która wciąż inspiruje porusza i fascynuje. Sposób w jaki angielski poeta ukazał gorące uczucie dwojga...