Unikalne i sprawdzone teksty

Motyw stworzenia świata w literaturze i sztuce | wypracowanie

Stworzenie świata (kosmogonia) to jeden z ważniejszych motywów w dziejach religii i kultury. W niektórych tradycjach mamy zresztą do czynienia nie tyle ze stworzeniem świata, co ze stworzeniem się świata. Jesteśmy wychowani w tradycji monoteizmu i nawet jeśli nie wierzymy już w Boga, to pewne pojęcia religijne wydają nam się bliższe niż inne. I tak przyjmujemy niejako z założenia, że w innych kręgach kulturowych również uznawano, iż Bóg/bogowie stworzyli świat. To jednak błędne podejścia – przykładowo w starożytnej Grecji bogowie nie są kreatorami świata. Świat jest niejako zewnętrzny wobec nich i oni sami pojawiają się w procesie jego formowania, rozpoczynającym się w przedwiecznym chaosie.

W Biblii pojawia się już natomiast znana nam wizja stworzenia, dokonywanego przez Boga. W ciągu tygodnia (6 dni pracy plus 1 odpoczynku) Pan „konstruuje” kosmos, Ziemię i człowieka. Rozdziela on jasność od ciemności, tworzy lądy i zwierzęta. Jeszcze do obecnej chwili niektórzy chrześcijanie traktują ten opis dosłownie – jednak rozwijające się badania biblistyczne pozwalają rozpoznać w nim cechy poematu. Ważne w nim jest nie to, że świat powstawał w ciągu kilku dni (co jest oczywiście sprzeczne z dzisiejszą nauką), ale prawdy teologiczne, jakie są tam zawarte.

Wizja stworzenia zawarta w Piśmie Świętym inspirowała przez stulecia artystów. Jej poetycką interpretacją jest „Hymn” Jana Kochanowskiego. Mistrz z Czarnolasu pisze: Tyś Pan Wszystkiego świata. Tyś niebo zbudował/I złotymi gwiazdami ślicznieś uhaftował. Dalej następuje opis dalszych czynów Boga (położenie „fundamentów” ziemi, stworzenie roślin etc.). Co jednak interesujące, dla Kochanowskiego stworzenie świata to coś, co ciągle ma miejsce. Bóg nie jest tylko „wielkim architektem” lub „zegarmistrzem”, jak go nazywali XVIII-wieczni deiści. To dobry ojciec, który ciągle troszczy się o swoje dzieci – jego czujność jest konieczna, by morze stało w swoich granicach, a pory roku następowały po sobie. Boża miłość porusza świat oraz utrzymuje go w istnieniu – w ten sposób kosmogeneza jest czymś, co nigdy nie ustaje.

Ciekawą perspektywę przedstawia z kolei Stanisław Wyspiański. Zaprojektowany przezeń witraż „Stań się” znajduje się w krakowskim kościele Franciszkanów. Przedstawia on chwilę stwarzania świata, ale koncentruje się na postaci Boga. Ziemia, lądy i światło są obecne w dziele Wyspiańskiego, ale znajdują się na jego obrzeżach – w scenie bezsprzeczne dominuje Bóg. Przyciąga on wzrok, jego sylwetka jest potężniejsza niż wszystko inne, pełna dynamizmu. Wyspiański ukazuje moc Stwórcy, podkreśla, że zbudowanie wszechświata to dla niego zaledwie drobny gest.

Stworzenie świata to ważny motyw dla artystów. Pozwala na głęboką refleksję religijną, a zarazem na intelektualne uporządkowanie otaczającej nas rzeczywistości. W końcu rozważnie stworzenia pomaga nam zrozumieć, jak nasz świat działa i dzisiaj.

Rozwiń więcej

Losowe tematy

Czy warto być emigrantem? Rozprawka...

Sprawa emigracji jest niezwykle aktualna w naszych czasach – w końcu setki tysięcy naszych rodaków opuszczają Polskę i udają się do innych krajów w...

Sarmatyzm – charakterystyka

W okresie Oświecenia sarmatyzm stał się wręcz synonimem zacofania i ciemnoty. Kojarzono go ze szlacheckim konserwatyzmem niechętnym edukacji nowym ideom i reformom politycznym...

Dulszczyzna dziś – czy Dulscy...

W 1906 roku miała premierę sztuka Gabriel Zapolskiej „Moralność pani Dulskiej”. W kontrowersyjny zarówno kpiarski jak i realistyczny sposób autorka...

Akademizm – cechy opis założenia...

Cechy opis założenia Akademizm to kierunek w sztuce który datowany jest na wiek XIX oraz część wieku poprzedniego. Malarstwo akademickie krytykowane było za zbytnie...

Monolog Kordiana na szczycie Mont...

Zdobycie szczytu najwyższej góry Europy czyli masywu Mont Blanc stanowi swoiste zwieńczenie wędrówki jaką odbył Kordian po opuszczeniu ojczyzny. Równocześnie...

Jak będzie wyglądać moja szkoła...

Moja szkoła to niezwykle piękny stary budynek którego jedna ze ścian pokryta jest pnącym bluszczem. Gdybym miał wyobrazić ją sobie za sto lat myślę że jej wygląd...

Opis tarczy Achillesa – środki...

Patrokles serdeczny przyjaciel Achillesa udał się z pomocą Achajom w walce z Trojanami. Przybrany był w zbroję greckiego herosa. Został on jednak pokonany przez Hektora...

Opis wiosny

Wiosna to niezwykła pora roku. Podczas niej przyroda zaczyna żyć na nowo. Trawa staje się zielona i pachnąca. Ziemia także zmienia swój zapach. Na łąkach oraz...

Dramat symboliczny – definicja...

Definicja wyznaczniki gatunku Dramat symboliczny to specyficzny rodzaj dramatu który pozwala na szersze i niedosłowne przedstawienie zamierzonego przekazu. Sama nazwa...