Arthur Conan Doyle – biografia i charakterystyka twórczości

Biografia

Arthur Conan Doyle - twórca postaci doskonale znanego Sherlocka Holmesa - przyszedł na świat 22 maja 1859 r. w Edynburgu. Wywodził się z rodziny o irlandzkich korzeniach. Matka - Mary Foley - pochodziła z arystokracji, lecz z powodu zmiany wyznania na katolickie została ona odsunięta od dziedziczenia. Z kolei wśród przodków ojca - Charlesa Altamonta Doyle’a - znajdowali się uznani rysownicy i artyści. Sam Charles Doyle nigdy nie zyskał jednak wielkiego uznania, co pchnęło go w szpony alkoholizmu.

Będąc ośmioletnim chłopcem, przeżył Arthur Conan Doyle rozwód rodziców, którzy w 1867 wrócili do siebie. W tym niełatwym okresie przyszłego pisarza wspierała zamożna rodzina. To dzięki ich pomocy ukończył on szkołę, a następnie rozpoczął studia medyczne w Edynburgu.

Naukę na uniwersytecie łączył Arthur Conan Doyle z próbami literackimi. Jego pierwsze opublikowane dzieło było niedługim opowiadaniem („The Mystery of Sasassa Valley” - „Tajemnica doliny Sasassa”), które w 1879 ukazało się w „Chambers's Edinburgh Journal”.

W 1880 r. Doyle został zatrudniony jako pracownik medyczny na statku wielorybniczym, a rok później, już po ukończeniu studiów, objął posadę chirurga pokładowego na SS Mayumba, statku płynącym do Afryki Zachodniej. Następnie - u boku George’a Turnavine’a Budda, dawnego kolegi ze szkoły - otworzył Doyle prywatną praktykę lekarską w Plymouth. Między mężczyznami nie panowały jednak pozytywne relacje, co skłoniło Doyle’a do rozpoczęcia niezależnej działalności. Przeniósł się wtedy do Portsmouth, gdzie w 1882 ostatecznie otworzył niewielki gabinet lekarski. Początkowo nie cieszył się on wielką popularnością, a oczekujący pacjentów Doyle namiętnie oddawał się tworzeniu kolejnych opowiadań.

W 1887 r. ukazała się powieść „Studium w szkarłacie”, której bohaterem był piekielnie inteligentny detektyw - amator. Postać Sherlocka Holmesa szybko zyskała ogromną popularność, a wydawcy i czytelnicy z niecierpliwością oczekiwali kolejnych przygód niezrównanego pogromcy kryminalnych zagadek z Baker Street.

Kariera literacka nie odwróciła uwagi Doyle’a od medycyny. W 1890 studiował okulistykę w Wiedniu, a następnie przeniósł się do Londynu, gdzie otworzył gabinet okulistyczny. Okres ten wiązał się z rosnącym zmęczeniem autora postacią Sherlocka Holmesa, o którym pisał on w listach do matki, że powinien zostać uśmiercony. Rok 1903 przyniósł opowiadanie „Ostatnia zagadka”. Jego czytelnicy stali się świadkami śmierci Holmesa i jego największego wroga - profesora Moriarty’ego (walcząc ze sobą, wpadli w otchłań wodospadu Reichenbach).

Śmierć Sherlocka Holmesa przez wielu mieszkańców Wielkiej Brytanii przyjęta została żałobą. Jednak dopiero po dziesięciu latach bohater ten ponownie pojawił się na kartach utworu literackiego (nie licząc „Psa Baskerville’ów) - tym razem było to krótkie opowiadanie o tytule „Pusty dom”.

Arthur Conan Doyle nie koncentrował się wyłącznie na życiu literackim. Jego szerokie horyzonty potwierdzane są nie tylko przez równoległą działalność lekarską, ale także zamiłowanie do sportu (czynnie uprawiał piłkę nożną, grał też w krykieta), zainteresowanie prawem oraz przynależność do organizacji magiczno-spirytystycznych i masonerii.

W życiu prywatnym kochał Doyle dwie kobiety. Jego pierwszą żoną była Mary Louise, którą poślubił w 1885. Gdy zmarła, co nastąpiło w 1906, Doyle poślubił Jean Elizabeth Leckie. Z drugą żoną uczucie łączyło go już wcześniej, bo od 1897. Jednak ze względu na szacunek do żony Doyle utrzymywał je jedynie w sferze platonicznej.

Autor, który doczekał aż ośmiorga dzieci, zmarł 7 lipca 1930 r. z powodu ataku serca.

Charakterystyka twórczości

Arthur Conan Doyle znany jest przede wszystkim jako twórca Sherlocka Holmesa i autor wybitnym powieści i opowiadań detektywistycznych. Nie można mieć wątpliwości, że te niezwykle poczytne dzieła zapewniły mu ogromną sławę i wyraźnie wpłynęły na jego życie. Jednak krytycy literaccy wcale nie uważają ich za najlepsze dzieła, które wyszły spod pióra Doyle’a. Palmę pierwszeństwa przyznają oni głównie jego utworom historycznym - m. in. cykl opowiadań o brygadierze Gerardzie oraz powieść „Sir Nigel”, które przenosiły czytelników w świat wojen napoleońskich i wojny stuletniej. Sam autor znacznie bardziej cenił właśnie utwory historyczne.

W dorobku Artura Conana Doyla nie brakuje pasjonujących i wywołujących gęsią skórkę opowiadań grozy. Powstawały one na gruncie jego zainteresowania spirytyzmem i różnego rodzaju zjawiskami nadprzyrodzonymi. Do poszukiwania łączności ze światem paranormalnym skłoniła go osobista tragedia - w czasie I wojny światowej stracił syna, brata, szwagra i siostrzeńca.

Ważne miejsce w literackim portfolio Doyle’a zajmuje również postać profesora George’a Challengera, bohatera powieści „Zaginiony świat”. W dziele tym opisana została ekspedycja do Ameryki Południowej, w czasie której badacze odkryli płaskowyż zamieszkany przez pierwotnych ludzi i dinozaury.

Dorobek literacki Arthura Conana Doyle’a obejmuje 22 powieści i znacznie więcej opowiadań. Autor tworzył także poezję (najczęściej podejmującą temat wojny), sztuki sceniczne oraz opracowania historyczne i dotyczące spirytyzmu.