Dla człowieka ptaki to zwierzęta szczególne. W czasach przed wzbiciem się ludzkości w powietrze, to właśnie one mogły unosić się do góry. Nadawało im to znamię nadzwyczajności, czegoś, co znajduje się między światem człowieka, a światem istot wyższych – bogów, aniołów, demonów. Przecież nawet w chrześcijaństwie to właśnie biała gołębica jest symbolem Ducha Świętego. Również w religiach starożytności przedstawiano bóstwa, jako istoty posiadające cechy ptaków. Przykładowo egipski Re miał głowę sokoła, a zmumifikowane ibisy otaczano czcią w sanktuariach.
Również literatura i sztuka odwoływała się wielokrotnie do motywu ptaka. Malarze często przedstawili Noego, który wypuszczał z arki gołębice. W tym kontekście zwierzęta owe stają się symbolem nadziei – to dzięki nim biblijny patriarcha dowiadywał się o tym, że straszny potop się skończył i znów można osiedlić się na ziemi.
Ale ptak równie dobrze może oznaczać grozę. Paul Gauguin namalował w latach 1897-1898 obraz „Skąd przychodzimy? Kim jesteśmy? Dokąd zmierzamy?”. Dzieło owo stanowi próbę odpowiedzi na zawarte w tytule pytania. Jednym z elementów kompozycji jest przedstawienie cyklu życia człowieka – od narodzin, aż do śmierci. Po lewej części obrazu (patrząc z perspektywy widza) dostrzec można kobietę, siedzącą na ziemi. Przy tej siwej kobiecie, oznaczającą ostatnią część życia, stoi biały ptak. Oznacza on z pewnością właśnie śmierć – ale nie jest pewne, jaka to śmierć. Być może to konanie chrześcijanina, po której czeka szczęśliwe życie w innym świecie – ptak przyjmowałby więc niejako tradycyjną rolę pośrednika między światem ludzi a niebiosami. Ale możliwa jest również inna interpretacja obrazu. Otóż na początku cyklu życia, przy dziecku, Gauguin również ukazał zwierzę. Czyżby więc artysta sugerował, że nie jesteśmy niczym więcej? Że zaczynamy od zwierzęcych narodzin i kończymy śmiercią zwierzęcia? Figura ptaka w tym kontekście budzi więc i grozę i niepokój, związany z jej niejednoznacznością.
Podobnie jest z „Drzewem życia” Gustava Klimta. Dzieło przedstawia wspaniałe, złote drzewo. W tym bizantyjskim przepychu wyróżnia się prosty, czarny ptak. Czy to śmierć, kończąca nawet najcudowniejsze życie? Czy to tajemnica, której ostatecznie nie da się zrozumieć?
Nieco jaśniejszy wydaje się motyw ptaka w „Ludziach bezdomnych” Stefana Żeromskiego. Tomasz Judym, w chwili śmierci swojej pacjentki, słyszy krzyk pawia. Ów odgłos staje się przypomnieniem o grozie życia, jego niebezpieczeństwach. Świat jest bezwzględny, nawet matka dzieci nie ucieknie śmierci.
Artyści wykorzystywali motyw ptaka na różne sposoby. Mógł on symbolizować nadzieję i boską opiekę, ale mógł też być znakiem śmierci i nadciągającej grozy. Jedno pozostaje pewne – ptaki symbolizują w sztuce coś potężniejszego niż człowiek.
Analiza „Między nami nic nie było” to utwór składający się z czterech strof. Pierwsza z nich rozpoczyna się wykrzyknieniem podkreślającym brak związku...
Wiersz „Obłoki” stanowi część przedwojennej twórczości Czesława Miłosza. Przyszły noblista był wówczas młodym poetą związanym z wileńską...
Streszczenie „Mam na imię Maciek” Głównym bohaterem utworu jest duch Maciek – syn Oktawiusza i Porcji. Ma 120 lat i choć jest doświadczonym duchem...
Dytyramb to starożytna pieśń pochwalna na cześć Dionizosa – z niej wywodzą się takie gatunki jak tragedia i komedia. „Dytyramb” w podtytule wiersza Juliana...
Streszczenie Tom I Pensja pani Latter była od 1870 r. najznamienitszą w całej Warszawie. Jej mury opuszczały najlepsze obywatelki większość z absolwentek cieszyła się...
Interpretacja Mit o Pigmalionie to przede wszystkim opowieść o uczuciu którym obdarza się osobę niezwykłą osobę idealną. Stworzona kobieta to ideał ucieleśnienie...
Streszczenie Osoby: AA XX Akcja utworu rozgrywa się w brudnym pomieszczeniu którego ściany „przyozdobione” są zaciekami. Z sufitu zwisa goła żarówka....
Streszczenie „Nowe szaty cesarza” to baśń Hansa Christiana Andersena. Opowiada ona o władcy który uwielbiał zdobne szaty i jak mówi autor całe...
Geneza Powieść „Anna Karenina” Lwa Tołstoja powstawała w latach 1873 – 1877. Pisarz mieszkał wówczas w Jasnej Polanie i wiódł szczęśliwe...