Unikalne i sprawdzone teksty

Bajka – definicja i wyznaczniki gatunku, przykłady, twórcy | wypracowanie

Bajki należą do najstarszych gatunków literackich, wywodząc się ze starożytnej Grecji. Pierwszą znaną bajkę napisał żyjący przed prawie trzema tysiącami lat Hezjod. Tym dziwniejsze, że zazwyczaj myli się bajki z baśniami, chociaż utwory tego typu różnią się od siebie. Bajki są zazwyczaj bardzo krótkie i wierszowane, co różni je od baśni. Natomiast łączy je z nimi obecność morału (z tym, że w przypadku bajek jest on zazwyczaj wprost wyrażony, na końcu lub czasem na początku utworu), a także bohaterowie, który i tu i tu są raczej reprezentantami typów, niż zindywidualizowanymi postaciami. Kiedy w bajce pojawia się chłop lub mędrzec, od razu wiadomo, że nie chodzi o konkretnych ludzi, tylko o pewne figury i rodzaj zachowania.

Zarówno w bajkach, jak i baśniach występują nie tylko ludzie, ale również mówiące zwierzęta oraz rośliny. Być może należy nawet pojawianie się takich postaci uznać za jeden z ważniejszych wyróżników bajek – starożytni mówili nawet o „bajkach zwierzęcych”, mając na myśli twórczość Ezopa.

Zwierzęta również są reprezentantami typów – symbolizują pewne cechy, przypisywane powszechnie danym stworzeniom (np. wiadomo, że jeśli w bajce pojawia się lis, to oznacza od spryt, chytrość lub podstępność).

Największym starożytnym twórcą bajek był Ezop. Ów żyjący sześć stuleci przed Chrystusem niewolnik zostawił po sobie całą kolekcję opowieści o zwierzętach – o dziwo, nie spisano ich wierszem, a prozą. Jednak już stosunkowo szybko rozpoczęto w starożytnej Grecji „przepisywanie” bajek Ezopa na wersy i rymy.

W okresie późniejszym najsłynniejszym twórcą bajek był Francuz Jean de La Fontaine, żyjący w siedemnastym wieku. Ale właściwie każdy kraj ma swojego uwielbianego bajkopisarza. W przypadku Rosji będzie to Iwan Kryłow (autor 200 utworów, prawie dorównujący rozmiarami dorobku La Fontaine’owi), a w Polsce Ignacy Krasicki.

Jak wspomnieliśmy, morał to istotna część bajki. Mogą one wyrażać prawdy moralne, uznawane powszechnie (np. że zło zostaje ukarane), ale wielu autorów wykorzystywało ten gatunek do krytykowania przeciwników politycznych lub niesprawiedliwych ustrojów państwowych. Przywoływany Ignacy Krasicki jest tutaj doskonałym przykładem – w swoich bajkach krytykował zacofanie i obyczaje przeciwników oświecenia.

Bajki dzieli się na narracyjne i epigramatyczne. Narracyjne zbliżone są do baśni, gdyż opowiadają krótką historyjkę, zaś epigramatyczne są zazwyczaj bardzo krótkie i czasem składają po prostu z czterech wersów zakończonych błyskotliwą puentą.

Podsumowując:
– bajka to gatunek epiki,
– bajki dzielą się na narracyjne (krótka historia, podobieństwo do baśni) i epigramatyczne (krótkie, kilka wersów),
– bajki są wierszowane,
– bajki zawierają przesłanie moralne,
– bohaterami bajek zazwyczaj są zwierzęta,
– postacie z bajek reprezentują pewne typy.

Rozwiń więcej

Losowe tematy

Pablo Picasso Guernica - opis interpretacja...

Obraz Pabla Picassa „Guernica” stał się jednym z symboli okrucieństw wojny w XX wieku. W latach 1936-1939 w Hiszpanii trwała wojna domowa. Stronę „białą”...

Opis Warszawy

Warszawa jest miejscem szczególnym dla każdego Polaka – przede wszystkim dlatego że to stolica naszego kraju! Ale z miastem tym wiążę się również pamięć...

Czy życie bez tajemnic byłoby...

Każdy człowiek posiada swoje sekrety tajemnice których nie chce wyjawić. Wydaje się to być zupełnie naturalnym. Moim zdaniem życie bez tajemnic byłoby uboższe....

Funkcja mitu szklanych domów w...

W czasie podróży z Baku do Moskwy Seweryn Baryka opowiadał synowi jak wygląda Polska którą odwiedził w czasie wojny. Zgodnie z jego słowami na kształtowanie...

Sensualizm – definicja charakterystyka...

Sensualizm to słowo które w swoim znaczeniu nawiązuje do zmysłów i to one w opisywanym poglądzie określanym odgrywają największą rolę. Pogląd ten swoje...

Powstanie w getcie warszawskim w...

„Zdążyć przed Panem Bogiem” to książkowy reportaż autorstwa Hanny Krall. Centralną postacią dzieła jest Marek Edelman jeden z przywódców powstania...

Edward Munch Madonna - opis analiza...

Tak jak w przypadku „Krzyku” Edvard Munch namalował kilka wersji „Madonny”. Obrazy powstały w latach 1892-1895 a modelką była Dagna Przybyszewska...

Problemy współczesnej (XXI-wiecznej)...

Starsi ludzie często powtarzają że dzisiejsza młodzież ma „wszystko”. „Za naszych czasów nie było takich możliwości” – powtarzają....

Absurd – definicja charakterystyka...

Słowo absurd można rozumieć dwojako – albo jako określenie sfomułowania które jest sprzeczne albo (szerzej) jako coś co jest niezgodne z prawami logiki. „Młody...