W czasie podróży z Baku do Moskwy Seweryn Baryka opowiadał synowi, jak wygląda Polska, którą odwiedził w czasie wojny. Zgodnie z jego słowami na kształtowanie się ojczyzny bohaterów wpłynął również pewien ich krewny, który porzucił Warszawę i wyjechał prowadzić ważne prace nad Bałtykiem. Historia ta tak zafascynowała nie do końca wierzącego w nią młodzieńca, że stała się jedną z jego motywacji do kontynuowania podróży do Polski.
Kiedy Cezary Baryka przekroczył granicę kraju, był rozczarowany i zawiedziony. Wizja nakreślona przez pana Seweryna rozpłynęła się w błoto i podmokłe łąki, wśród których stały zniszczone chaty. Nie była Polska krajem nowoczesnym ani potężnym, ludzie nie żyli w dobrobycie, a krajobrazu nie zdobiły szklane domy. Nic dziwnego - w opowieści ojca Polska była zupełnie innym krajem.
Pan Seweryn roztoczył przed młodym Cezarym wspaniałą wizję. Zgodnie z jego słowami w Polsce miały stać piękne i wysokie szklane domy, w których żyli szczęśliwi i zamożni ludzie. Ich mieszkania same regulowały temperaturę (w ścianach płynęła woda), były piękne i zadbane. Część budynków - tę wznoszoną dla użyteczności publicznej - projektowali artyści, by wyróżniały się spośród tych zwykłych.
Równocześnie kraj rozwijał się technicznie. Innowacyjne przedsięwzięcia umożliwiły regulację Wisły i wykorzystanie płynącej w niej wody do produkcji energii. Nie oznaczało to jednak, że zaniedbywano kwestię środowiska, wręcz przeciwnie. Przyrodę otoczono staranną opieką, co szybko przyczyniło się do poprawy warunków w kraju. Polacy byli silni, zdrowi i zjednoczeni. A do tego wszystkiego miał przyczynić się przodek Baryków, który do swojego przedsięwzięcia wykorzystał wyjątkowy piasek z wydm.
Utopijna wizja szklanych domów staje się w powieści wyidealizowaną wizją ojczyzny żarliwego patrioty. Jest odbiciem marzeń i pragnień pana Seweryna Baryki, a być może całego jego pokolenia. Po 123 latach zaborów wolna Rzeczpospolita była wspaniałym owocem dążeń wielu pokoleń, nic więc dziwnego, że walczący w jej obronie postrzegali ją jako coś wyjątkowego i taki obraz chcieli zaszczepić u swych bliskich.
Jednak opowieść pana Seweryna ma poza wymiarem artystycznym (sugestywny opis, kontrast ze zniszczonym przez rewolucję wschodem) także wymiar ideowy i symboliczny. Można uznać ją za pomost między dwiema wizjami odrodzonej Polski, między którymi wybierać musiał Cezary Baryka, czyli ewolucyjnym programem Gajowca a komunistycznym uosabianym przez Antoniego Lulka. Nie zakładała ona bowiem gwałtownego przewrotu, lecz konsekwentnie prowadzony i przyśpieszony dzięki wsparciu techniki rozwój kraju. Powszechna zamożność miała wyeliminować z kolei problem nierówności. Wizję pana Seweryna postrzegać można również jako zachętę do ciągłego kroczenia naprzód, działania w imię postępu.
Chociaż szklane domy kojarzą się przede wszystkim z nowoczesnością i bogactwem, materiałowi, z którego zostały wykonane, można przypisać jeszcze jedną cechę - kruchość. I taka właśnie była wydarta z niebytu Polska. Niestabilna sytuacja na granicach, wewnętrzne tarcia między grupami etnicznymi oraz zróżnicowany poziom rozwoju gospodarczego - wszystkie te problemy destabilizowały kraj i wymagały podjęcia zdecydowanych działań.
Opowieść Seweryna Baryki okazuje się w ostatecznym rozliczeniu piękną fikcją. Zasiewa ona jednak w umyśle młodego Cezarego oraz czytelników wspaniałą ideę, do której spełnienia powinien dążyć naród.
Jedną z najważniejszych płaszczyzn ideowych powieści „Nad Niemnem” jest etos pracy. Praca stanowi tu bowiem wzorzec kulturowy usankcjonowany przez tradycję i...
Tomasz Judym jest bohaterem powieści Stefana Żeromskiego „Ludzie bezdomni”. Powieść została opublikowana w roku 1900 w okresie gdy rozkwitały w Polsce ideały...
Stare przysłowie mówi że „człowiek bez ojczyzny jest jak drzewo bez korzeni”. Niektórzy twierdzą że w dzisiejszych czasach maksyma ta staje się...
Moja droga z domu do szkoły jest długa i wiedzie przez całe miasto. Część z niej muszę przejść pieszo a część pokonuje autobusem. Obok mojego domu skręcam w alejkę....
Słowo „satyra” bardzo często pojawia się w prasie i telewizji. Przywykliśmy do niego tak bardzo że często sami nie zastanawiamy się jakie są cechy satyry...
Wielki włoski intelektualista Umberto Eco stwierdził że kto czyta książki żyje podwójnie. Uważam że ten profesor a przy tym wspaniały pisarz (autor „Imienia...
Juliusz Verne to według mnie jeden z najciekawszych pisarzy jacy żyli w XIX wieku! Była to epoka obfitująca w wielkich literatów – wtedy tworzyli Henryk Sienkiewicz...
W historii polskiej kultury Stanisław Ignacy Witkiewicz zapisał się nie tylko jako wybitny twórca ale także jako autor jednej z najciekawszych i najbardziej nietypowych...
Jeszcze do czasów po II wojnie światowej Polska była krajem rolniczym – większość społeczeństwa pracowała na roli. Temat życia na wsi pojawiał się więc...