Unikalne i sprawdzone teksty

Funkcja mitu szklanych domów w „Przedwiośniu” | wypracowanie

W czasie podróży z Baku do Moskwy Seweryn Baryka opowiadał synowi, jak wygląda Polska, którą odwiedził w czasie wojny. Zgodnie z jego słowami na kształtowanie się ojczyzny bohaterów wpłynął również pewien ich krewny, który porzucił Warszawę i wyjechał prowadzić ważne prace nad Bałtykiem. Historia ta tak zafascynowała nie do końca wierzącego w nią młodzieńca, że stała się jedną z jego motywacji do kontynuowania podróży do Polski.

Kiedy Cezary Baryka przekroczył granicę kraju, był rozczarowany i zawiedziony. Wizja nakreślona przez pana Seweryna rozpłynęła się w błoto i podmokłe łąki, wśród których stały zniszczone chaty. Nie była Polska krajem nowoczesnym ani potężnym, ludzie nie żyli w dobrobycie, a krajobrazu nie zdobiły szklane domy. Nic dziwnego - w opowieści ojca Polska była zupełnie innym krajem.

Pan Seweryn roztoczył przed młodym Cezarym wspaniałą wizję. Zgodnie z jego słowami w Polsce miały stać piękne i wysokie szklane domy, w których żyli szczęśliwi i zamożni ludzie. Ich mieszkania same regulowały temperaturę (w ścianach płynęła woda), były piękne i zadbane. Część budynków - tę wznoszoną dla użyteczności publicznej - projektowali artyści, by wyróżniały się spośród tych zwykłych.

Równocześnie kraj rozwijał się technicznie. Innowacyjne przedsięwzięcia umożliwiły regulację Wisły i wykorzystanie płynącej w niej wody do produkcji energii. Nie oznaczało to jednak, że zaniedbywano kwestię środowiska, wręcz przeciwnie. Przyrodę otoczono staranną opieką, co szybko przyczyniło się do poprawy warunków w kraju. Polacy byli silni, zdrowi i zjednoczeni. A do tego wszystkiego miał przyczynić się przodek Baryków, który do swojego przedsięwzięcia wykorzystał wyjątkowy piasek z wydm.

Utopijna wizja szklanych domów staje się w powieści wyidealizowaną wizją ojczyzny żarliwego patrioty. Jest odbiciem marzeń i pragnień pana Seweryna Baryki, a być może całego jego pokolenia. Po 123 latach zaborów wolna Rzeczpospolita była wspaniałym owocem dążeń wielu pokoleń, nic więc dziwnego, że walczący w jej obronie postrzegali ją jako coś wyjątkowego i taki obraz chcieli zaszczepić u swych bliskich.

Jednak opowieść pana Seweryna ma poza wymiarem artystycznym (sugestywny opis, kontrast ze zniszczonym przez rewolucję wschodem) także wymiar ideowy i symboliczny. Można uznać ją za pomost między dwiema wizjami odrodzonej Polski, między którymi wybierać musiał Cezary Baryka, czyli ewolucyjnym programem Gajowca a komunistycznym uosabianym przez Antoniego Lulka. Nie zakładała ona bowiem gwałtownego przewrotu, lecz konsekwentnie prowadzony i przyśpieszony dzięki wsparciu techniki rozwój kraju. Powszechna zamożność miała wyeliminować z kolei problem nierówności. Wizję pana Seweryna postrzegać można również jako zachętę do ciągłego kroczenia naprzód, działania w imię postępu.

Chociaż szklane domy kojarzą się przede wszystkim z nowoczesnością i bogactwem, materiałowi, z którego zostały wykonane, można przypisać jeszcze jedną cechę - kruchość. I taka właśnie była wydarta z niebytu Polska. Niestabilna sytuacja na granicach, wewnętrzne tarcia między grupami etnicznymi oraz zróżnicowany poziom rozwoju gospodarczego - wszystkie te problemy destabilizowały kraj i wymagały podjęcia zdecydowanych działań.

Opowieść Seweryna Baryki okazuje się w ostatecznym rozliczeniu piękną fikcją. Zasiewa ona jednak w umyśle młodego Cezarego oraz czytelników wspaniałą ideę, do której spełnienia powinien dążyć naród.

Rozwiń więcej

Losowe tematy

Jakie przesłanie moralne skierowałbyś...

Na progu nowego wieku wypada zastanowić się nad kondycją ludzkości. Musimy odpowiedzieć sobie na pytania co w naszym zachowaniu jest godnego pochwały co zaś trzeba zmienić....

Kobieta w romantyzmie i pozytywizmie...

W zdominowanym przez mężczyzn świecie dawnych wieków kobiety bardzo rzadko traktowano poważnie. Mogły być uważane za damy serca i obiekty westchnień ale artyści...

Zwyczaje rdzennych mieszkańców...

Powieść Henryka Sienkiewicza zatytułowana „W pustyni i w puszczy” to nie tylko opowieść o pięknie przyrody Afryki ale i o jej mieszkańcach. Czytelnik ma okazję...

Nowa (wymyślona) przygoda psa Lampo...

Pewnego letniego popołudnia piesek Lampo wybrał się na samotną przechadzkę po parku. Było tu mnóstwo ludzi a słońce nadal niemiłosiernie paliło. Lampo postanowił...

Obraz wojny z punktu widzenia narratora...

Tłem młodości Cezarego Baryki - głównego bohatera „Przedwiośnia” Stefana Żeromskiego - była wojna. Najpierw znał ją tylko z listów wysyłanych...

Czego uczy nas Pinokio?

„Pinokio” Carlo Collodiego to jedna z najpopularniejszych książek dla dzieci w historii literatury! Doczekała się przekładów na dwieście czterdzieści...

Praca organiczna w „Lalce” –...

Kiedy upadło powstanie styczniowe wszystkie marzenia o wolności i niezależności prysnęły. Osłabiony klęską militarną naród znalazł się w bardzo trudnym położeniu...

Romeo i Julia - opis sceny balkonowej...

Scena II drugiego aktu „Romea i Julii” przeszła do historii literatury światowej jako jeden z najdoskonalszych najlepiej skomponowanych i imponujących wspaniałym...

Konrad Wallenrod jako powieść...

Powieść poetycka jest gatunkiem literackim charakterystycznym dla romantyzmu czyli epoki w której powstała. Za jej ojców powszechnie uznawani są Walter Scott...

Na stronie używamy cookies. Korzystanie z witryny oznacza zgodę na ich wykorzystywanie.