Unikalne i sprawdzone teksty

Dziady cz. IV jako dramat romantyczny | wypracowanie

Czwarta część „Dziadów” Adama Mickiewicza powstawała w latach 1820 – 1821, a więc w okresie początku nowego nurtu ideowego – romantyzmu. Podobnie jak część II „Dziadów”, wraz z którą tworzy ona całość określaną mianem „Dziadów” kowieńsko – litewskich, dzieło to stało się manifestacją światopoglądu i poetyki nowej epoki.

Utwór Mickiewicza zachowuje zasadę trzech jedności oraz nie zawiera scen zbiorowych, co zbliża go do dramatu antycznego. Akcja toczy się w ciągu trzech godzin, jej miejscem jest chatka księdza, a wyraźnie dominuje wątek losów głównego bohatera (przywoływane historie – np. lichwiarza – także służą jego ukazaniu). Jednak przy tym dzieło cechuje się otwartą kompozycją. Zakończenie, czyli zniknięcie ducha Gustawa, nie zamyka ostatecznie jego historii. Odbiorca nie wie, co dzieje się dalej z bohaterem, ale może przypuszczać, iż wydarzenia ukazane w dramacie powtórzą się w następny dzień zaduszny.

Niezwykle ważnym elementem świata przedstawionego w IV części „Dziadów” jest sfera metafizyczna, fantastyczna. W dziele pojawiają się postaci spoza ludzkiego świata, a jego nastrój jest mroczny i tajemniczy (noc zaduszna, płonące świece gasnące z każdym uderzeniem zegara). Dochodzi do swoistego rozdarcia świata, przeplatania się przeciwstawnych płaszczyzn.

Postać głównego Gustawa to bohater romantyczny – zagadkowy, nieujawniający całości swej biografii, indywidualista obdarzony szczególną wrażliwością. Jego los, co zostało już wspomniane, nie zostaje ostatecznie wyjaśniony. Z kolei historia postaci przedstawiona jest w sposób chaotyczny, fragmentaryczny, z wyraźnie zatartymi związkami przyczynowo – skutkowymi.

Ważną rolę w czwartej części „Dziadów” pełnią elementy ludowe. Na pierwszy plan wysuwa się charakterystyczna dla ludu moralność, której towarzyszy przekonanie, iż popełnione za życia grzechy muszą zostać odpokutowane po śmierci. Dlatego Gustaw prosi duchownego o przywrócenie tytułowego obrzędu, doceniając szczerość i autentyczność jego uczestników. W dodatku bohater jest przeciwnikiem reprezentowanego przez gospodarza racjonalizmu, wyraźnie podkreślając, iż nie wszystkie wydarzenia można wyjaśnić za pomocą rozumu.

W dziele Mickiewicza przeplatają się elementy komiczne oraz podniosłe. Te pierwsze ukazują się w obecności dzieci (początkowo nie rozumieją one cierpienia Gustawa) oraz ironicznych wypowiedziach głównego bohatera. Z kolei fragmenty podniosłe (momentami tragiczne) pojawiają się we fragmentach opisujących cierpienie związane z utraconą miłością.

Czwarta część „Dziadów” jest dziełem szczególnym, ukazującym stopniowe narodziny nowego typu dramatu – dramatu romantycznego, którego najbardziej wyrazistymi, najbardziej jaskrawymi przykładami staną się m. in. trzecia część „Dziadów”, „Kordian” Juliusza Słowackiego oraz „Nie-boska komedia” Zygmunta Krasińskiego.

Rozwiń więcej

Losowe tematy

Motyw odwagi w literaturze i sztuce...

Odwaga to jedna z najbardziej docenianych cnót. Nikt nie pragnie uchodzić za tchórza natomiast każdy z przyjemnością słucha gdy ktoś nazywa go dzielnym. Przed...

"Stajesz się odpowiedzialny na...

„Mały Książę” Antoine’a de Saint-Exupery’ego to piękna alegoryczna opowieść o miłości i przyjaźni. Autor w historii chłopca zamieszkującego...

Rozmowa Andrzejowej Korczyńskiej...

Pani Andrzejowa Korczyńska wdowa po powstańcu styczniowym decyduje się poważnie porozmawiać z synem Zygmuntem na prośbę swojej synowej która zauważa zbytnie zainteresowanie...

List do Jana Kochanowskiego pocieszający...

Mistrzu Janie! Doszły mnie tragiczne wieści o waszej sytuacji. We wszystkich okolicznych dworach szlachta opowiada o Twej rozpaczy z powodu utraty ukochanej córki Urszulki....

„Chłopi” jako epopeja

„Chłopów” Władysława Reymonta można nazwać epopeją wsi ponieważ ukazują drobiazgowy i sugestywny obraz tej warstwy społecznej. Reymont posługując...

Wszyscy jesteśmy pielgrzymami –...

Wielki polski poeta Cyprian Kamil Norwid napisał wspaniały wiersz pod tytułem „Pielgrzym”. Opisuje w nim człowieka który uchodzić może za nędzarza....

Romantyczna koncepcja miłości...

W epoce romantyzmu miłość stała się wartością szczególną. Nad fizyczność i uwielbienie cielesnego piękna zaczęto cenić wyjątkową relację dusz przekonanie...

„Ludzie bezdomni” jako powieść...

Powieść Stefana Żeromskiego „Ludzie bezdomni” umiejscowić należy między dwiema epokami. Z jednej strony dzieło mocno czerpie z tradycji pozytywistycznej z...

Utopia w oświeceniu – realizacja...

Motyw utopii przewijał się przez literaturę już w starożytności chociaż sama nazwa pochodzi od utwory Tomasza Morusa. Wątek odległej krainy (zazwyczaj wyspy) na którą...