Empiryzm to teoria utrzymująca, że wiedza pochodzi z doświadczenia zmysłowego. Żyjemy w czasach przesiąkniętych empiryzmem, więc nieco trudno zrozumieć nam wyjątkowość tej idei. By sobie uświadomić jej znaczenie, trzeba przypomnieć sobie, że wiele koncepcji opierało się na założeniu, że wiedza pochodzi z wnętrza umysłu. Na przykład Kartezjusz uważał, iż poznawanie świata rozum musi rozpocząć od rozmyślań nad samym sobą. Empiryści twierdzili natomiast, że umysł sam w sobie jest „czystą kartą” (tabula rasa) i musi zostać dopiero napełniony bodźcami. Z owych prostych bodźców budowane są dopiero złożone konstrukcje intelektualne, takie jak pojęcia abstrakcyjne, idee.
David Hume dzielił procesy myślowe na obserwacje faktów i relacje idei. „Słońce wschodzi na zachodzie” to obserwacja faktu, natomiast prawdy matematyczne to relacje idei (czyli czegoś, co jest zbudowane na podstawie obserwacji). Matematyka jest zresztą doskonałym przykładem dla ukazania różnicy między empiryzmem, a racjonalizmem (poglądem, że wiedza bierze się z samego umysłu, wyznawanym m.in przez Kartezjusza). Jeśli wyobrazimy sobie mózg, do którego nie docierają żadne bodźce, to według empirysty nie będzie on w stanie odkryć prawd matematycznych. Racjonalista zaś stwierdzi, że w procesie myślenia ów umysł musi odkryć te prawdy, bo są one podstawą świata, a na tym świecie działa też mózg.
Rozwój empiryzmu wiąże się z takimi nazwiskami, jak Francis Bacon (XVII wiek), czy wspomniany David Hume (XVIII wiek). Empiryzm przyczynił się do zrewolucjonizowania badań naukowych, wręcz do powstania nowoczesnej nauki. Uznając, że źródło wiedzy leży poza umysłem, empirycy przywiązywali olbrzymią wagę do doświadczeń. Wcześniej bardziej ceniono odwoływanie się do jakiegoś autorytetu (na przykład do Arystotelesa), niż do własnych badań. Dzięki empiryzmowi zaczęto przedkładać eksperymenty nad przywoływanie dawnych mędrców. Gdy zwolennik empiryzmu bada złoto lub brąz, istotniejsze jest dlań własne laboratorium, niż to, co na temat tych pierwiastków miał do powiedzenia święty Tomasz z Akwinu. Nie oznacza to wszystko, że przedtem nie dokonywał się postęp w gromadzeniu wiedzy – jednak był on dużo wolniejszy niż w czasach nowożytnych.
Z empiryzmy wywodzi się również filozofia współczesnej nauki. Otóż Karl Popper stwierdził, że nauką są twierdzenia falsyfikowalne (tzn. takie, które można spróbować obalić. Jeśli nie można przeprowadzić takie próby – to nie mamy do czynienia z nauką). Obecnie twierdzenie Poppera jest przyjmowane przez wszystkich badaczy. Można powiedzieć, że dzieje empiryzmu są dziejami nowoczesności.
Emancypacja kobiet czyli umożliwienie im bardziej aktywnego udziału w życiu publicznym zapewnienie edukacji oraz pracy zawodowej była jednym z najważniejszych haseł pozytywizmu....
Władysław Reymont rekonstruuje w „Chłopach” specyficzną strukturę wiejskiej społeczności i jej mentalność. Spojrzenie na świat członków lipieckiej...
Twórczość Ignacego Krasickiego ma charakter dydaktyczny – ten typ literatury mającej przekazać czytelnikowi prawdy moralne był skądinąd bardzo popularnych...
„Architekt wszechświata” to miniatura nieznanego autorstwa której powstanie datowane jest na około XIII wieku. Przedstawiona na miniaturze postać zdaje...
Prometeusz był jedną z najbliższych człowiekowi postaci mitologicznych. Nie tylko ukształtował on tę słabą istotę z gliny i tchnął w nią ducha ale także przeciwstawił...
Definicja Dramat to jeden z trzech rodzajów literackich który posiada szereg swoich odmian i gatunków w zależności od poruszanej tematyki a także i tego...
W noweli „Siłaczka” (1895) Stefan Żeromski odmalował dylematy i postawy polskiej inteligencji pod koniec XIX wieku. Polska znajdowała się wówczas pod...
„Świętoszek” Moliera słusznie jest uznawany za znakomitą satyrę na hipokryzję religijną. Jednak nie wyczerpuje się w tym znaczenie utworu. Stanowi on bowiem...
Na półce w moim pokoju leży pluszowy królik. Maskotka która kiedyś wydawała mi się olbrzymia ma w rzeczywistości około pół metra wysokości....