Unikalne i sprawdzone teksty

„Młodzi” i „starzy”, czyli pokoleniowe zmiany warty w literaturze XIX i XX wieku. Określ przyczyny tych zmian i oceń ich rolę w kulturze | wypracowanie

Konflikt pokoleń jest czymś, co w mniej lub bardziej wyraźnej formie ma miejsce od stuleci. Stary król powoli szykuje się na śmierć, a dworacy skupiają się wokół jego następcy. Młody rolnik przysposabia się do przejęcia majątku po ojcu, który jeszcze nie ma ochoty opuszczać ziemskiego padołu. Wszyscy znamy takie opowieści. Literatura nie jest strefą wolną od działania tego mechanizmu. Jedni autorzy zastępują drugich, zazwyczaj przy wtórze buńczucznych zapewnień, że dopiero to oni będą pisać „prawdziwe” książki!

W XIX wieku przykładem takiej zmiany jest konflikt klasyków z romantykami. Zwróćmy uwagę choćby na dzieła Adama Mickiewicza. Pełne są one ironicznych uwag wobec poprzedniego pokolenia. Klasycy wychowali się w spokojnym, XVIII stuleciu – w okresie tym ceniono rozum, harmonię i ład. Ale romantycy dorastali już w czasie Rewolucji Francuskiej i wojen napoleońskich – w tym czasie upadały trony, zmieniała się struktura społeczeństw. Czy precyzyjnie dobierane wyrazy eleganckich klasycystycznych dzieł są w stanie oddać ową zmianę? Czy racjonalistyczne myślenie może wyjaśnić sukcesy Napoleona? Romantycy odpowiadali negatywnie na te pytania. „Szkiełko i oko” klasycystów nie przemawiało do ich doświadczeń, do ich skłonności. Sławili oni młodość, która pokona starców, zmienionych już w żywe trupy (Mickiewicz, „Oda do młodości”).

W XX wieku również nie brakowało podobnych starć pokoleń. Widać to wyraźnie na przykładzie twórczości pokolenia „Kolumbów”. Mowa o autorach urodzonych w okolicach 1920 roku – w dojrzałość wchodzili oni w okresie II wojny światowej. Ich świat, jak sądzili, różnił się całkowicie od spokojnej, mieszczańskiej egzystencji ich rodziców. Był tak nasycony bólem i cierpieniem, że twórczość przedwojenna niejako traciła w nim znaczenie. Co ciekawe, „Kolumbowie” raczej nie polemizowali wprost z poprzednim pokoleniem – po prostu w swoich dziełach dawali jasno znać, że są to ludzie, którzy nie poznali życia w całej jego grozie, chociaż są starsi. Widziałem:/furgony porąbanych ludzi, pisał Stanisław Różewicz(„Ocalony”). Czy doświadczenia ich rodziców mogą się z tym równać? Czy tworzona przez nich „naiwna” poezja może oddać prawdziwy, mroczny świat?

Paradoksalnie, tak. Józef Mackiewicz, urodzony w 1902 roku, w swojej powieści „Nie trzeba głośno mówić” zamieszcza scenę rozmowy „Kolumba” z weteranem I wojny światowej. Kiedy młodzieniec narzeka na to, że należy do straconego pokolenia, starszy człowiek opowiada mu o koszmarach wojny w okopach. Mackiewicz pokazuje, że doświadczenie załamania się znanego świata nie jest ograniczone do jednego pokolenia –wszyscy ludzie żyjący w pierwszej połowie XX wieku musieli przez nie przejść.

Konflikt pokoleń często pojawia się w literaturze. Zazwyczaj wynika on z różnych doświadczeń poszczególnych pokoleń, które żyły niejako w różnych światach. Młodzi doświadczają wojny w okopach, a starsi w sztabach – trudno więc, by ich wspomnienia z konfliktu były takie same. Paradoks polega jednak na tym, że łatwo zapomnieć, że i starsi mieli swoje chwile „burzy i naporu”, a doświadczenia młodych często nie są wyjątkowe, jak oni sądzą.

Rozwiń więcej

Losowe tematy

„Przedwiośnie” jako powieść-dyskusja...

Akcja „Przedwiośnia” Stefana Żeromskiego umieszczona została w szczególnym przełomowym dla Polski wycinku historii. Po zakończeniu I wojny światowej...

Motyw vanitas w literaturze i sztuce...

Słowo „vanitas” to po łacinie „marność”. Przez wieki najpopularniejszym językiem w jakim czytano Pismo Święte była bowiem łacina – i właśnie...

Ludowość – definicja cechy znaczenie...

Definicja Ludowość w kontekście literatury i innych gałęzi sztuki oznacza zainteresowanie kulturą ludową czerpanie obecnych w niej motywów budowanie utworów...

Claude Monet Impresja wschód słońca...

Malując w 1873 roku największe swoje dzieło Claude Monet nazwał go „impresją” chcąc w ten sposób podkreślić ulotność uchwyconej na płótnie...

Opis najciekawszego dnia na kolonii...

Letnie kolonie to prawdziwe skarbnice przygód. Wie o tym każdy kto choć raz spędził w ten sposób okres wakacji. Po powrocie do szkoły jeszcze przez długie...

Czy wskazówki Epikura nazwać można...

Epikur należał do najciekawszych postaci historii i kultury starożytnej. Stworzył własny system filozoficzny zachęcający do odnajdywania w życiu szczęścia. Wzbudzał...

Opowiadanie przedstawiające współczesną...

Pewnego popołudnia udałem się nad rzekę ze swoimi najlepszymi kumplami Maćkiem i Damianem. Jak zwykle wsiedliśmy na rowery i popedałowaliśmy ze wszystkich sił. Trzeba...

Humanizm – definicja cechy przedstawiciele...

Definicja Humanizm to pogląd który powstał w czasach renesansu. Był on powiązany z ogólnym zainteresowaniem człowiekiem które cechowało tę epokę....

Napisz wypracowanie na temat: jakie...

„Romeo i Julia” Williama Szekspira to tragedia która wciąż inspiruje porusza i fascynuje. Sposób w jaki angielski poeta ukazał gorące uczucie dwojga...