Unikalne i sprawdzone teksty

Historyzm – definicja, cechy, znaczenie | wypracowanie

Definicja

Historyzm jest pojęciem niezwykle szerokim, odnoszącym się do kultury. W jego obrębie wyróżnić można historyzm architektoniczny i związany ze sztukami plastycznymi oraz historyzm literacki. Ten pierwszy oznacza zwrot w doborze metod twórczych w stronę przeszłości, korzystanie z dorobku wielkich poprzedników (czasem w sposób eklektyczny). Z kolei w kontekście literatury termin ten oznacza wzmożone zainteresowanie historią, wykorzystywanie doniosłych wydarzeń jako tła opisywanych wydarzeń (tak autentycznych jak fikcyjnych). Natomiast w filozofii historyzm wiąże się głównie z patrzeniem na świat przez pryzmat zachodzących w nim przemian.

Cechy

Dzieła powstałe w koncepcji historyzmu akcentują ludzkie uwikłanie w odwieczny proces dziejowy. Mechanizm upływu kolejnych lat kształtuje nie tylko rzeczywistość, ale także ludzi, wpływając na ich wybory, decyzje. Dzięki temu człowieka zaczęto postrzegać jako nierozłącznie związanego z realiami, w jakich przyszło mu żyć.

Wprowadzanie wydarzeń historycznych w świat przedstawiony dzieła literackiego miało miejsce już w starożytności. Jednak do oświecenia relację człowieka z historią ujmowano w sposób statyczny, przypisując obu członom porównania uniwersalny, niezmienny charakter. Dopiero romantyzm wprowadził tutaj koncepcję zmiany, ewolucji. Historiozofia (czyli historia filozofii) szczególny rozkwit przeżyła właśnie w romantyzmie (kontynuacja poszukiwań oświeceniowych), a stało się to głównie za sprawą J.G. Herdera i G.W.F. Hegla.

Refleksja nad historią, jej przebiegiem i charakterem (przypadkowy czy zaplanowany) doprowadziła do powstania różnorodnych koncepcji dziejów. Obecne są one także w literaturze - np. mickiewiczowski mesjanizm lub charakterystyczna dla Słowackiego filozofia genezyjska. Pierwsze z tych przekonań oddają „Księgi narodu polskiego i pielgrzymstwa polskiego”, z kolei drugie „Genezis z Ducha” (historia jest w dziele Słowackiego przestrzenią, w której Duch osiąga nowe, coraz doskonalsze formy).

Szczególnym przykładem historyzmu jest historyzm maski. Wykorzystując realia historyczne, najczęściej zaczerpnięte ze średniowiecza (epoka rycerstwa, bohaterów itp.), dokonywano krytyki otaczającej rzeczywistości, poprzez wyraźne analogie komentowano aktualne zjawiska itp. Przykładem takiego dzieła jest napisany przez Adama Mickiewicza „Konrad Wallenrod”.

Dziełami powstałymi w nurcie historyzmu są także powieści Józefa Ignacego Kraszewskiego. W swoich utworach przywołał on prawdziwe bogactwo wspaniałych wydarzeń wpisanych w polską historię, odwołując się do czasów przedpiastowskich, piastowskich i Jagiellońskich.

Znaczenie

Historyzm wiąże się z odwiecznymi poszukiwaniami dotyczącymi miejsca człowieka na świecie i określenia charakteru jego uwikłania w historię. Rozumienie i wyjaśnianie pewnych zdarzeń, w myśl tego poglądu, stają się możliwymi jedynie wówczas, gdy zostaną odniesione go szerszego kontekstu, jakim jest właśnie historia. Sam ciąg wydarzeń jawi się zaś jako „zapis” poddający się interpretacji lub analizie, przez co ułatwia zrozumienie teraźniejszości.

Rozwiń więcej

Losowe tematy

Czy istnieje recepta na szczęście?...

Poszukiwanie szczęścia to jedno z najważniejszych zadań stojących przed człowiekiem. Chyba każdy chciałbym prowadzić dobre i miłe życie – nie ma się więc co...

Hasła pozytywizmu w „Lalce”...

Pozytywizm jako nurt ideowy rozwijał się na ziemiach polskich po upadku powstania styczniowego - jego początek datowany jest więc na rok 1864. Kolebką tego nowego prądu...

Dziady cz. III jako dramat romantyczny...

Trzecia część „Dziadów” Adama Mickiewicza jest dziełem wyjątkowym zajmującym szczególne miejsce w rodzimym dorobku kulturalnym. Utwór ze...

Akt oskarżenia przeciwko Popielowi...

Wysoki sądzie szanowni ławnicy! Chciałem wznieść akt oskarżenia przeciw jednemu z najokrutniejszych władców w całej historii Słowian! Nie dopuścił się on jednak...

Recenzja książki „W 80 dni dookoła...

Juliusz Verne to według mnie jeden z najciekawszych pisarzy jacy żyli w XIX wieku! Była to epoka obfitująca w wielkich literatów – wtedy tworzyli Henryk Sienkiewicz...

Człowiek XXI wieku – bohater...

Bohaterowie powieści z początku XXI wieku niosą na swych barkach wszystkie te problemy które towarzyszą współczesnemu człowiekowi. Nierzadko znajdują się...

Opis sadu wiosną

Wiosna to najpiękniejsza pora roku. To czas w którym wszystko rozkwita na nowo. Najpiękniej widać jej działanie w sadach. Sad wiosną jest miejscem niezwykłym które...

Opowiedz o wydarzeniach z opowiadania...

Czekając aż Marcin i Kostek wpadną do mnie rozpaliłem ognisko i ruszyłem do lasu na grzyby by zobaczyć czy w sprawdzonych przeze mnie miejscach jest jeszcze co zbierać....

Za co warto kochać życie?

Chociaż życie nie szczędzi nam smutnych chwil porażek i rozczarowań to jednak warto skupić się w nim przede wszystkim na tym co warto kochać. Przecież obok wszystkiego...