Geneza
Powstanie książki związane jest z osobistą historią samego autora. Miejsce, w którym zamieszkiwał było położone w bezpośredniej bliskości przyrody i sprawiało, że fascynacja nią mogła się rozwijać. Pisarz zamieszkiwał teren Indii.
Czas i miejsce akcji
Czas akcji nie został podany w sposób jednoznaczny. Zdarzenia obejmują przede wszystkim okres dorastania Mowgliego. Inny jest czas w poszczególnych opowiadaniach, które poruszają tematykę określonych zwierząt. Miejscem akcji jest przede wszystkim dżungla. Pojawia się jednakże też obóz, w którym dochodzi do spłoszenia wielbłądów, jak i dom, zamieszkiwany przez Anglików, właścicieli Rikkiego. Miejscem akcji są także okolice wyspy na Morzu Beringa, na której żyją foki.
Problematyka
W książce poruszonych zostaje wiele wątków, wydaje się jednak, że większość z nich dotyczy trudnej problematyki, którą są wzajemne kontakty i stosunki zwierząt oraz ludzi. Poruszony zostaje problem inteligencji zwierząt, ale i miłości, która może być przez nie żywiona również do człowieka. Tajemniczy świat zwierząt może stać się jego udziałem, a rytuałom, które mogą zobaczyć nieliczni powinien towarzyszyć zachwyt. „Księga dżungli” opowiada również o kłusownictwa, całkowicie niezrozumiałym z punktu widzenia zwierząt. Ważnym problemem jest także ukazanie przywiązania do człowieka oraz gotowości do poświęceń w imię przyjaźni, która łączy dwa odmienne gatunki.
Autor ukazuje świat zwierząt jako niezwykły i wart poznania. Zwierzęta to istoty myślące, czujące, mające własne prawa. Opowiadania o nich pokazują zróżnicowanie ich postaw oraz odmienne relacje łączące ich z ludźmi.
Bohaterowie
Mowgli – chłopiec, który został przygarnięty przez wilki oraz przez nie wychowany. Jest osobą oddaną swoim opiekunom, odważną i gotową walczyć w ich imieniu. Posiada on także wiedzę o prawach dżungli. Jest także niezwykle sprawną i sprytną małą osobą. Chłopiec ma okazję nie tylko żyć w dżungli, ale i spróbować życia wśród ludzi.
Mowgli to chłopiec, który nie pasuje do miejsc, w których żyje. Nie jest on idealnym towarzyszem wilków, nie jest także osobą, która mogłaby żyć w ludzkiej osadzie. Mimo swoich wielu zalet, otwartego serca i lojalności, zakończenie historii jest niezwykle smutne i pokazuje samotność chłopca.
Pantera Bagheera oraz niedźwiedź Baloo – nauczyciele Mowgliego, opowiadali mu o regułach życia w dżungli
Kaa – pyton, który pomógł uratować chłopca z rąk małp
Akela – przywódca stada wilków, towarzysz Mowgliego w zabójstwie Sheer Khana
Sheer Khan – tygrys, wróg chłopca, który rządał jego wydania od kiedy tylko go poznał
Szakal Thabaqui – donosi on o zbliżającym się Sheer Khanie
Kotik – foka przerażona postępowaniem ludzi, bohater, który odnalazł miejsce niedostępne dla człowieka
Łowca morski – tata Kotika, wspierający syna w jego działaniach
W opowiadaniu o Kotiku pojawiają się także przerażające go postaci kłusowników.
Rikki Tikki – dzielna mangusta, która obroniła swojego właściciela Teodorka oraz jego rodziców przed atakiem Naga i Nagainy.
Kala Nag – słoń, który pracuje dla rządu Indii. Przyjaźni się z małym Toomaiem i pokazuje mu niezwykły taniec gatunku. Jego poganiaczem jest duży Toomai.
Anglik – świadek rozmowy słonia, wielbłądów oraz wołów, muła i konia.