Motyw danse macabre w literaturze i sztuce – opracowanie

Motyw danse macabre to jeden z popularnych w średniowieczu motywów, który powiązany był z nawołaniem do pamiętania o śmierci i kruchości ludzkiego życia, a także stanowił przedstawienie istoty śmierci. Danse macabre dosłownie oznacza taniec śmierci.

Zestawienie śmierci z tańcem to kontrastowe ukazanie wszechmocy ostateczności. Spleceni w tańcu śmierci ludzie stają się na nią skazani. Przed śmiercią nie ma ucieczki, niemożliwym jest opuszczenie przerażającego korowodu.

Wartym dostrzeżenia jest to, że w przypadku przedstawienia osób w korowodzie odnaleźć tam można różnorodne warstwy społeczne i osoby pełniące różne role. W momencie kresu swojego życia, wspólnie spotykają się oni w tańcu. Jest to symboliczne pokazanie, że śmierć jest nieunikniona dla każdego. Śmierć to także moment, w którym wszyscy są równi. Ziemskie przywileje przestają istnieć, a ci, którzy piastowali wyskie funkcje stają na równi ze swoimi niegdysiejszymi poddanymi.

Taniec śmierci to także motyw, który przypominać ma o ludzkich wadach i słabościach. Śmierć jest rzeczą nieuniknioną, a przerażeni uczestnicy śmiertelnego korowodu pokazują, że nie zawsze człowiek gotowy jest na ich przyjście. Średniowieczne utwory niejednokrotnie miały wymowę moralizatorską, a zastosowanie tego motywu może skłaniać do refleksji i zmiany postępowania.

Jednym z najbardziej znanych przedstawień tańca śmierci jest „Rozmowa mistrza Polikarpa ze śmiercią”. Motyw danse macabre był jednak również chętnie stosowany w sztuce. Jednym z przykładów jego pojawienia się są drzeworyty Hasna Hobleina. Podejmujące tę tematykę dzieła powstawały również w okresie baroku.