Unikalne i sprawdzone teksty

Socrealizm – cechy, przedstawiciele, dzieła | wypracowanie

Socrealizm jest nurtem w sztuce, obowiązującym oficjalne w krajach komunistycznych w okresie rządów Józefa Stalina. Po rewolucji październikowej powstało pierwsze na świecie państwo komunistyczne – pojawiła się wówczas kwestia, jak powinna wyglądać jego polityka kulturalna. Początkowo w Związku Radzieckim panującym trendem artystycznym była awangarda. Awangardziści popierali państwo, kojarzące się im z rewolucją, nowoczesnością, przełamywaniem wszelkich schematów – a rządzący cieszyli się, że otrzymują propagandowy atut w postaci współpracy z wielkimi nazwiskami świata sztuki.

Jednak z biegiem lat okazało się, że tego typu twórczość jest zbyt trudna dla zwykłych odbiorców. A Związek Radziecki potrzebował sztuki, mogącej oddziaływać na masy i propagować ideologię i potędze komunizmu. Dobrze nadawałaby się tego twórczość realistyczna, zrozumiała nawet dla najprostszych chłopów i robotników. Jednak sztuka tego typu ze swojej natury pokazywać musi również mroczniejsze strony rzeczywistości. Jeśli realista opisuje budowę, to musi wspomnieć o tym, że na budowach dochodzi od czasu do czasu do wypadków. Takie podejście nie satysfakcjonowało władz, uznających, iż byłoby to zbyt pesymistyczne. Wyjściem z tego problemu miał stać się właśnie socrealizm.

Socrealizm to w założeniach jego twórców połączenie realistycznej formy z socjalistyczną treścią. W praktyce wyglądało to tak, że rezygnowano z opisywania negatywnych aspektów rzeczywistości, uznając, iż należy przedstawiać rzeczy typowe, np. typowe budowy. A na typowych budowach nie dochodzi do katastrof, ponieważ katastrofy są czymś wyjątkowym.

Socrealizm skupiał się na ukazywaniu wielkich przedsięwzięć przemysłowych, działalności przywódców komunistycznych i ruchu robotniczego, a także wojennych osiągnięć Związku Radzieckiego (po II wojnie światowej). Nurt zyskał oficjalną dominację po przemówieniu Maksyma Gorkiego w 1934 roku, zaś w Polsce po Zjeździe Literatów Polski w Szczecinie w 1949 – oczywiście za każdym razem była to decyzja władz, nie zaś pisarzy, którzy po prostu ogłosili wolę rządzących.

W literaturze „klasyczną” powieścią socrealistyczną jest „Jak hartowała się stal” Nikołaja Ostrowskiego. W twórczości polskiej wskazać można poemat Władysława Broniewskiego „Słowo o Stalinie” oraz obraz „Podaj cegłę” Aleksandra Kobzdeja.

W architekturze socrealizm stawał na monumentalne konstrukcje z neoklasycystycznym zdobnictwem – miały one podkreślać potęgę komunizmu. Typowym przykładem socrealistycznego budownictwa jest warszawski Pałac Kultury i Nauki, sam będący kopią kilku podobnych budynków, wzniesionych w Związku Radzieckim. Najambitniejsze w zamiarach dzieło tej architektury nie zostało jednak skończone – miał nim być Pałac Sowietów, którego wznoszenie rozpoczęto w latach trzydziestych. Planowano, iż osiągnie on wysokość 400 metrów, jednak pracę nad nim przerwała wojna.

Socrealizm zaczął powoli zanikać już w rok po śmierci Stalina, w 1954. Po potępieniu „kultu jednostki” przez Nikitę Chruszczowa (1956), nastąpiło, przynajmniej w Polsce, niemal całkowite odejście od tego nurtu. Twórczość tego typu utrzymywała się jednak w niektórych krajach komunistycznych.

Rozwiń więcej

Losowe tematy

Lekarz – zawód czy posłannictwo?...

Zawód lekarza to jedna z najbardziej interesujących profesji. Nieustannie styka się on ze śmiercią ratuje ludzi przed chorobami i przynosi im ulgę w cierpieniu –...

Niezapomniana przygoda - opowiadanie...

Nigdy nie sądziłam że niezapomniana przygoda przytrafi mi się podczas drogi do szkoły. Od zawsze przecież chodziłam tą samą ścieżką przez las. Jednak do ostatniej...

Czy bohaterów „Dywizjonu 303”...

Arkady Fiedler w swojej książce „Dywizjon 303” nazywa polskich pilotów biorących udział w bitwie o Anglię współczesnymi rycerzami. Porównanie...

Czy kultura polska jest kulturą...

Odpowiedź na pytanie czy kultura polska jest kulturą o cechach mieszczańskich nie jest odpowiedzią łatwą. Można bowiem w polskiej kulturze dostrzec elementy twórczości...

Sens przypowieści biblijnych

Zazwyczaj gdy mowa o Biblii mamy na myśli jedną książkę. Gdy chodzi o formę fizyczną będziemy mieli rację – Pismo Święte to najczęściej jeden obszerny tom....

„Jądro ciemności” - znaczenie...

Tytuł „Jądro ciemności” ma znaczenie symboliczne. Po pierwsze odnosi się do Afryki jako kontynentu czarnych ludzi – w sensie dosłownym – ale również...

Biedota w „Lalce” – opracowanie...

„Lalka” Bolesława Prusa jest dziełem w którym ukazana została szczegółowa panorama polskiego społeczeństwa. Co charakterystyczne dla powieści...

Motyw vanitas w literaturze i sztuce...

Słowo „vanitas” to po łacinie „marność”. Przez wieki najpopularniejszym językiem w jakim czytano Pismo Święte była bowiem łacina – i właśnie...

O czym mówią moje książki nocą...

„Książka nie jest tak fajna jak film!” – powiedział ostatnio mój kolega. „W filmie widzisz co robią bohaterowie słyszysz jak rozmawiają....