Geneza
„Jądro ciemności” zostało opublikowane w 1899 roku. Na powstanie mikropowieści Josepha Conrada miały wpływ osobiste doświadczenia autora. Pracował on bowiem jako dowódca rzecznego parowca dla Belgijskiej Spółki Akcyjnej do handlu z Górnym Kongo. W Afryce pisarz poczynił obserwacje na temat życia tubylców i ich nieludzkiego traktowania przez europejskich kolonizatorów.
Czas i miejsce akcji
Akcja mikropowieści rozgrywa się pod koniec XIX wieku na statku „Nellie” na Tamizie. Opowiadanie Marlowa, zajmujące większą część dzieła, sięga natomiast do czasów wcześniejszych i rozgrywa się w Kongo oraz w Brukseli.
Motywy
Motyw podróży – bohaterowie „Jądra ciemności” są w ustawicznej podróży: po Tamizie i po wybrzeżach Afryki.
Motyw dzikiego lądu – najważniejsze miejsce w powieści zajmuje obraz Afryki widzianej oczami białego człowieka.
Motyw kolonializmu – „Jądro ciemności” przedstawia prawdziwe oblicze europejskiej polityki kolonialnej prowadzonej wobec Afryki.
Problematyka
Najważniejszym kręgiem znaczeniowym „Jądra ciemności” jest poruszenie problemu europejskiego imperializmu i polityki kolonialnej. Conrad niezwykle sugestywnie demaskuje oblicze cywilizowanych białych ludzi, którzy pod płaszczykiem wprowadzenia zmian cywilizacyjnych w Afryce, czynią z niej ląd darmowych niewolników i źródło materialnego zysku.
Z drugiej strony sam Conrad nie pozostaje wolny od filozofii kolonialnej, a jego powieść wpisuje się w jej narrację. Chodzi tu o nieuzasadnione przekonanie człowieka Zachodu o swojej wyższości wobec innych kultur. W "Jądrze ciemności" umysłowość kolonialna w kontakcie z Obcym nie potrafi go zaakceptować, ale zawsze niszczy i podporządkowuje swoim kategoriom myślenia. Poznawanie Innego jest tu tożsame z jego totalną destrukcją. Innemu odmawia się prawa do człowieczeństwa – tubylcy afrykańscy są bowiem całkowicie odhumanizowani w oczach ludzi Zachodu.
Charakterystyka Marlowa
Charlie Marlow to młody marynarz, który dzięki protekcji ciotki uzyskuje wymarzoną posadę dowódcy parowca i wyrusza w podróż do Afryki. Od dzieciństwa bohater fantazjuje o dalekich wyprawach, jednak kiedy jest u progu rejsu ogarnia go złowrogie przeczucie. Rzeczywiście czarny ląd nie okazuje się krainą mlekiem i miodem płynącą, ale miejscem cierpienia czarnoskórych ludzi, bezwzględnie wykorzystywanych przez kolonialistów.
Obserwacja skutków europejskiego imperializmu robi na Marlowie olbrzymie wrażenie. Jeszcze większy wpływ wywiera jednak na nim spotkanie z Kurzem, miejscowym guru, człowiekiem-legendą. Marlow, podobnie jak miejscowa ludność, jest przekonany o jego wyjątkowości. Kiedy jednak odkrywa prawdziwe oblicze władzy Kurza, jest wstrząśnięty. Mimo to, po śmierci Kurza wypełnia jego ostatnią wolę i oddaje raport Kurza na temat Afryki instytucji, dla której pracował. Odwiedza również narzeczoną agenta handlowego i okazuje jej wiele współczucia.
Marlow jest przede wszystkim typem obserwatora, nie chce angażować się w działania na czarnym lądzie, co podkreśla jego opór wobec europejskiego kolonializmu. Z drugiej strony Afryka jest dla niego zupełnie obca, nie potrafi jej poznać, ale też nie chce jej zdobyć czy wykorzystać. Ów dystans bohatera jest zatem paradoskalnie mocno osadzony w myśleniu kolonizatora, przekonanym o własnej wyższości wobec dzikich. Mimo to Marlowe dysponu wysoką wrażliwością moralną – przeraża go zalecenie Kurza, żeby wytępić wszystkich tubylców.
Charakterystyka Kurza
Kurz to tajemnicza i odrażająca postać, którą poznajemy dzięki opowieści Marlowa. Jest on synem Anglika i Francuzki, przybywa do Afryki, by prowadzić dochodowe interesy w handlu kością słoniową oraz sporządzić raport na temat dzikiego lądu. Wiadomo, że jest to człowiek wielu talentów: posiada zdolności plastyczne i muzyczne. Co więcej, Kurz dysponuje niezwykłą charyzmą, dzięki której szybko staje się miejscowym guru.
Postępowanie mężczyzny w Kongo jest okrutne. Kurz organizuje własną tubylczą armię i rzeszę niewolników, ma również piękną czarnoskórą kochankę, pomimo że w Europie czeka na niego narzeczona. Wszyscy przeciwnicy Kurza zostają przez niego wymordowani, a ich głowy Kurz wbija na pale dookoła swojego domu. Jednocześnie mężczyzna roztacza wokół siebie aurę wyjątkowości. Wszyscy, zarówno biali, jak i czarni, uważają go za człowieka-legendę, obdarzonego niemal nadludzkimi zdolnościami.
Kurz prowadzi skrupulatne obserwacje na temat tubylczego ludu Konga, sporządza drobiazgowy raport i robi fotografie dla instytucji o znamiennej nazwie – Towarzystwa Tępienia Dzikich Obyczajów. Jak się okazuje, najważniejszym wnioskiem, jaki wyciąga ze swoich badań, jest zalecenie bezwzględnego wymordowania czarnoskórych. Nieoczekiwanie jednak choruje i umiera ze słowami: „Zgroza! Zgroza!”. Świadczą one o samoświadomości Kurza i wstręcie do samego siebie ze względu na uczynione zło.
Streszczenie Narcyz był niezwykle przystojnym młodym mężczyzną. Jego uroda stała się powodem dla którego uwielbiały go nimfy. Jednak on nie był zainteresowany...
Streszczenie Akt pierwszy Scena I „Makbet” Williama Szekspira rozpoczyna się sceną przedstawiającą sabat trzech czarownic. Oczekują one na zakończenie bitwy...
Geneza Powieść to jedno z najbardziej znanych dzieł autorki. Została ona opublikowana w 1909 roku i była jedną z wielu napisanych przez Burnett które posiadały...
Streszczenie Uczony od żydowskiego prawa religijnego zadał Jezusowi pytanie co czynić aby osiągnąć życie wieczne. Jezus odesłał go do wiedzy zawartej w Prawach gdzie...
„Wypełnić czytelnym pismem” to wiersz Stanisława Barańczaka. Już sam tytuł sugeruje że autor odnosi się w utworze do języka biurokracji – forma tekstu...
„Dar” Czesława Miłosza to wiersz który powstał w 1971 roku i wszedł w skład tomu „Gdzie wschodzi słońce i kędy zapada”. Utwór stanowi...
Powieść „Idiota” Fiodora Dostojewskiego składa się z czterech części. Akcja toczy się w latach 60. XIX wieku. Głównym bohaterem książki jest młody...
Streszczenie Opis stworzenia świata i człowieka znajduje się w Księdze Rodzaju w Starym Testamencie.Pierwszego dnia Bóg stworzył dzień i noc. Drugiego dnia stworzone...
Streszczenie Tezeusz był synem Ejgeusza oraz Ajtry. Ojciec Tezuesza porzucił matkę jednak wskazał jej miejsce w którym ukryte były miecz i sandały dla ich syna....