Unikalne i sprawdzone teksty

Artystyczne interpretacje historii w literaturze i malarstwie. Analiza porównawcza dzieł | wypracowanie

Starożytna sentencja mówi, że historia jest nauczycielką życia. Mało jednak kto sięga po obszerne, opatrzone przypisami rozprawy naukowe. Większość ludzi poznaje dzieje poprzez sztukę – dziś przede wszystkim kino, a dawniej malarstwo i literaturę. Oczywiście artyści nie są obiektywni i każdy ukazuje ten fragment historii, który odpowiada jego światopoglądowi.

Jan Matejko to malarz, który w XIX wieku, w okresie zniewolenie narodowego, przypominał wielkie osiągniecia Polaków. W czasach, gdy Prusy i Rosja władały większością kraju, artysta przywoływał momenty, gdy to jego rodacy dominowali nad przeciwnikami. Na „Hołdzie Pruskim” przed polskim władcą, Zygmuntem Starym, klęka twórca nowoczesnych Prus, książę Albrecht Hohenzollern. Z kolei na „Carach Szujskich na Sejmie Warszawskim” przed Zygmuntem III padają na twarz władcy Rosji. Podobne chwile narodowej chwały przywoływał w „Trylogii” Henryk Sienkiewicz. Sam autor wspominał, iż dzieło służyć miało „pokrzepieniu serc”. Wspomniane obrazy i książki nie zawierały głębokiej refleksji nad historią – ich celem było natchnąć patriotów optymizmem i przypomnieć, że zmienne są koleje losu: dzisiejsi prześladowcy mogą rozpaść się w pył, a chwała Rzeczypospolitej może wrócić.

Bardziej złożoną wizję dziejów ukazuje brytyjski pisarz Robert Graves w powieści „Ja, Klaudiusz”. Opowiada ona o dorastaniu jednego z mniej znanych rzymskich cesarzy, tytułowego Klaudiusza. Uznawany za głupca, osamotniony z powodu swojego kalectwa i brzydoty młodzieniec obserwuje swoich poprzedników – między innymi okrutnego Tyberiusza i szalonego Kaligulę. Dzieło Gravesa nie jest inspirowane nacjonalizmem. Rozważając dzieje dawno upadłego imperium autor może pozwolić sobie na obiektywizm, pisać „bez gniewu i stronniczości” (jak mówił rzymski kronikarz Tacyt). Graves ukazuje deprawację, jaką powoduje władza nad ludzkim życiem. Autor zastanawia się, czy można być władcą i uniknąć zatracenia własnej duszy – odpowiedź wydaje się negatywna. Nawet szlachetny cesarz August nie jest osobą czułą i ciepłą, jego następcy zaś ewidentnie staczają się w obłęd.

Graves nie pisał jednak w całkowitym oderwaniu od współczesności. Tworzył on swą powieść w latach trzydziestych dwudziestego wieku – był to okres, kiedy wydawało się, że przyszłość należy do dynamicznych dyktatorów. Adolf Hitler, Benito Mussolini, Józef Stalin – ci ludzie mieli decydować o losach Europy. Mussolini wprost deklarował chęć odbudowy imperium rzymskiego. Graves, ukazując szaleństwa antycznych tyranów, ostrzegał przed tymi współczesnymi.

Dzieła przedstawiające historię mogą skupiać się na jej estetycznym wymiarze, ukazywać dawną chwałę poszczególnych narodów – tutaj wyróżnić można obrazy Jana Matejki i powieści Henryka Sienkiewicza. Ale niektórzy artyści próbują też zastanawiać się nad mechanizmami władzy i rozważać psychologię historycznych postaci. Przykładem takiego podejścia są powieści Roberta Gravesa. Oba stanowisko łączy nacisk, kładziony na zmienność jaka charakteryzuje dzieje. Artyści zgodnie podkreślają, że wszystkie imperia czeka prędzej czy później upadek.

Rozwiń więcej

Losowe tematy

Opis Poloneza - Pan Tadeusz Adam...

Polonez – reprezentacyjny taniec dworski wywodzący się z kultury ludowej – stanowi swoiste zwieńczenie „Pana Tadeusza” Adama Mickiewicza. Taniec ten...

Kolonializm w „Jądrze ciemności”...

Najważniejszym problemem powieści Josepha Conrada „Jądro ciemności” jest kolonializm. Chodzi tu o zjawisko polityczno-ekonomiczne które miało miejsce...

Który z bohaterów literackich...

Literatura światowa przedstawia wielką liczbę postaci godnych naśladowania. Utrwaleni na kartach ksiąg zostali wielcy wodzowie wybitnie filozofowie święci i wynalazcy....

Świętoszek Moliera jako przykład...

„Świętoszek” Moliera słusznie jest uznawany za znakomitą satyrę na hipokryzję religijną. Jednak nie wyczerpuje się w tym znaczenie utworu. Stanowi on bowiem...

Przygoda Pinokia – opowiadanie...

Książka Carlo Collodiego pod tytułem „Pinokio” należy do najbardziej popularnych dzieł literatury dla dzieci. Została przetłumaczona na dwieście czterdzieści...

Opis pozytywnych przeżyć wewnętrznych...

Myślałem że ta środa będzie zwyczajnym dniem. Nic nie zapowiadało że przeżyję wspaniałą przygodę! Lekcje skończyłem jak zawsze o godzinie dwunastej. Byłem trochę...

„Człowiek bez ojczyzny jest jak...

Stare przysłowie mówi że „człowiek bez ojczyzny jest jak drzewo bez korzeni”. Niektórzy twierdzą że w dzisiejszych czasach maksyma ta staje się...

Impresjonizm w „Ludziach bezdomnych”...

W XIX wieku do najpopularniejszych kierunków artystycznych należał impresjonizm. Jego popularność zaczęła się od sztuk plastycznych gdzie autorzy próbowali...

Co twoim zdaniem dla dobra ludzkości...

Może się wydawać że literatura nie jest w stanie przyczynić się do budowania dobra ludzkości. Moim zdaniem nie jest to prawda. Według mnie literatura jest czymś co może...