Unikalne i sprawdzone teksty

Behawioryzm – charakterystyka, założenia, znaczenie | wypracowanie

Behawioryzm to nurt psychologii, popularny w pierwszej połowie XX wieku. Zwolennicy behawioryzmu krytykowali wcześniejszą psychologię i psychoanalizę, jako coś nienaukowego. Uznawali oni, że trudno prowadzić poważne badania, jeśli dyscyplina nie posiada klarownej metodologii i nie można przeprowadzać serii podobnych eksperymentów.

Kluczem do rozwiązania tego problemu wydawały się prace Iwana Pawłowa. Odkrył on, eksperymentując na zwierzętach, tak zwany mechanizm warunkowania – jak zapewne wszyscy pamiętają, słynne psy Pawłowa śliniły się, gdy słyszały dźwięk, który kojarzył im się z wydawaniem pokarmu. Behawioryści uznali, że można przenieść ten mechanizm na człowieka. W ten sposób psychologia sprawdzałaby się do poznawania reakcji ludzi na określone bodźce. Jednak założenia behawiorystów miały kilka błędów – dzisiaj uznaje się, że podchodzili oni w sposób zbyt uproszczony do mechanizmów psychiki. Jednak wskazuje się też, że dzięki ich dokonaniom psychologia wkroczyła na wyższy poziom, jako nauka.

Behawioryzm w psychologii znalazł odzwierciedlenie w literaturze tamtej epoki. Głośnymi nazwiskami tego nurtu byli John Steinbeck oraz Ernest Hemingway. Literaccy behawioryści rezygnowali z prób „wgłębiania” się w psychikę bohaterów – stawiali raczej na opis tego, co oni czynią. Przedstawiając morderstwo, czy uwodzenie, behawiorysta nie dokonuje psychoanalizy postaci – ukazuje tylko, w jaki sposób dokonywali tych czynów. Można powiedzieć, że główne przesłanie behawioryzmu literackiego jest całkowicie inne, niż tego w psychologii. Psychologowie uznawali, że człowiek jest mechanizmem, którego funkcjonowanie można zrozumieć dzięki badaniom – pisarze zaś sądzili, że jest on wielką tajemnicą, której często nie da się przeniknąć w żaden sposób.

W literaturze polskiej behawioryzm pojawił się przy opisach okrucieństw II wojny światowej. Kojarzony jest przede wszystkim z takimi nazwiskami, jak Tadeusz Borowski i Zofia Nałkowska. Autorzy owi uznali, że zbrodnie nazistowskie są wystarczającą przerażające i nie potrzebują dodatkowych literackich ozdobników, by zostać opisane. Sądzili też, iż nie można przeniknąć duszy człowieka cierpiącego, ani kata – bo jak zrozumieć Niemca zabijającego dziecko albo człowieka, który umiera z głodu? W tej sytuacji rolą pisarza pozostawał tylko spokojny, pozornie beznamiętny opis wydarzeń. W gruncie rzeczy jednak literatura ta zawiera w sobie wielkie przesłanie moralne.

Behawioryzm do dzisiaj wykorzystywany jest przez niektórych autorów, np. przez Amerykanina Cormaca McCarthy’ego.

Rozwiń więcej

Losowe tematy

Czy hospicja są potrzebne?

Śmierć choć nieuchronna nigdy nie jest łatwa. W jej obliczu każdy człowiek czuje się zagubiony przerażony. Niezależnie czy to jego dotyczy to co nieuchronne czy jego...

Pytanie retoryczne – co to jest...

DefinicjaPytanie retoryczne to pytanie które często pojawia się w literaturze czy też w różnego rodzaju mowach przemówieniach oraz wypowiedziach kierowanych...

Sensualizm – definicja charakterystyka...

Sensualizm to słowo które w swoim znaczeniu nawiązuje do zmysłów i to one w opisywanym poglądzie określanym odgrywają największą rolę. Pogląd ten swoje...

Życie jest fascynujące jeżeli...

Wiele osób żali się na to że ich życie jest nudne. „Dzień mija za dniem i każdy jest podobny do poprzedniego” mówią się. Ale z drugiej strony...

„Człowiek nie jest stworzony...

Santiago bohater powieści Ernesta Hemingwaya „Stary człowiek i morze” mówi: „Człowiek nie jest stworzony do klęsk”. To bardzo paradoksalna...

Max Ernst Dzień i noc – opis...

Olejny obraz Maxa Ernsta „Dzień i noc” pochodzi z 1941 roku. Namalowany został w Stanach Zjednoczonych gdzie artysta udał się uciekając przez trwającą w Europie...

Gdybyś mógł cokolwiek co zmieniłbyś...

Ktoś mądry powiedział że trzeba umieć zachować złoty środek. Na pytanie co zmieniłbyś we współczesnym świecie gdybyś miał wielką władzę lub potężną...

Marcel Duchamp Fontanna opis - interpretacja...

Premiera mało którego dzieła XX-wiecznej sztuki wywołała takie kontrowersje jak prezentacja „Fontanny” Marcela Duchampa. Trudno się temu dziwić –...

Literatura uczy bawi wychowuje –...

Literatura stanowi doskonałą rozrywkę. Pozwala nam obcować z fascynującymi postaciami śledzić niezwykłe wydarzenia poznawać odległe kraje. Ale nie tylko – książki...