Unikalne i sprawdzone teksty

Konflikt pokoleń w literaturze różnych epok | wypracowanie

Konflikt pokoleń jest czymś, co od wieków zajmuje artystów. Nie ma się czemu dziwić, skoro relacje ze starszymi i młodszymi są czymś, co jest wspólne wszystkim ludziom. Na średniowiecznych kaplicach często pojawiał się motyw szkieletu, trzymającego tablicę z napisem „czym jesteś, byłem – czym jestem, będziesz”. Myśl ta odnosi się nie tylko do śmierci. Każdy człowiek doświadcza dzieciństwa i młodości, większość zmaga się również ze starością. Starsi narzekają na zapalczywość młodych, młodzi na zachowawczość starszych. Pisarze podkreślają jednak różne wymiary, jakie może przybrać konflikt pokoleń.

Może on odbywać się na płaszczyźnie politycznej. Taki przykład konfliktu pokoleń odnajdujemy w 3 części „Dziadów” Adama Mickiewicza. W scenie balu u senatora obserwujemy dwie grupy wiekowe. Arystokracja to starsi – są zadowoleni z obecnej sytuacji politycznej, pragną cieszyć się życiem. Młodsi, skupieni wokół Piotra Wysockiego, przyszłego inicjatora Powstania Listopadowego, chcą czynu, wywalczenia niepodległości dla ojczyzny. Interesujące jest uświadomienie sobie, że również starsze pokolenie miało swoje heroiczne lata – bywalcy balów u Nowosilcowa to ludzie, którzy przeżyli epopeję napoleońską. Pragnęli oni zbudować niepodległą Polskę u boku cesarza Francuzów. W czasie akcji dramatu są jednak wypaleni – obserwowali upadek Napoleona i kres swoich nadziei, teraz pozostały im (w ich mniemaniu) wyłącznie rozkosze życie towarzyskiego. Młodzi radykałowie nie rozumieją tego, bo sami urodzili się zbyt późno, by przeżyć to wszystko. Nie są złamani porażką swoich niegdysiejszych marzeń.

Mechanizm ten przedstawił w wierszu „Józef Poniatowski” Józef Czech (wiersz śpiewany był przez Przemysława Gintrowskiego):

Na murach Lipska legł bitewny pył
A w kraju dźwięczy melodyjka stara
Że ten kto wczoraj jakobinem był
Jutro zostanie namiestnikiem cara

Bohaterem tych strof jest Józef Zajączek – powstaniec kościuszkowski i generał Napoleona, w młodości działacz radykalnej lewicy (jakobini polscy). Jednak po klęsce Bonapartego, Zajączek przyjął funkcję namiestnika Królestwa Polskiego z ramienia cara Rosji (najgorszego wroga jakobinów). Młody Zajączek zapewne pałałby odrazą do siebie samego w starych latach, a stary uważałby młodego za narwanego głupca.

Jednak spór pokoleń może mieć też bardziej „przyziemny” wymiar. Maciej Boryna z powieści Władysława Reymonta „Chłopi” pozostaje w konflikcie ze swoim synem, Antkiem. Nie chodzi jednak o wielką politykę, niepodległość i naród. Antek pragnie zostać niezależnym gospodarzem, zaś Maciej nie chce dzielić swojego majątku. Spór pokoleniowy ma charakter ekonomiczny oraz erotyczny (romans Antka z młodą macochą).

Pisarze przedstawiają różne wizje konfliktu pokoleń. Może on dotyczyć kwestii politycznych lub osobistych. Zwracają jednak uwagę (np. Eliza Orzeszkowa w „Nad Niemnem"), że konflikt pokoleń nie jest nieprzekraczalny – a poszczególne generacje mogą ze sobą owocnie współpracować i dzielić te same ideały.

Rozwiń więcej

Losowe tematy

Lekarz – zawód czy posłannictwo?...

Zawód lekarza to jedna z najbardziej interesujących profesji. Nieustannie styka się on ze śmiercią ratuje ludzi przed chorobami i przynosi im ulgę w cierpieniu –...

Niezapomniana przygoda - opowiadanie...

Nigdy nie sądziłam że niezapomniana przygoda przytrafi mi się podczas drogi do szkoły. Od zawsze przecież chodziłam tą samą ścieżką przez las. Jednak do ostatniej...

Czy bohaterów „Dywizjonu 303”...

Arkady Fiedler w swojej książce „Dywizjon 303” nazywa polskich pilotów biorących udział w bitwie o Anglię współczesnymi rycerzami. Porównanie...

Czy kultura polska jest kulturą...

Odpowiedź na pytanie czy kultura polska jest kulturą o cechach mieszczańskich nie jest odpowiedzią łatwą. Można bowiem w polskiej kulturze dostrzec elementy twórczości...

Sens przypowieści biblijnych

Zazwyczaj gdy mowa o Biblii mamy na myśli jedną książkę. Gdy chodzi o formę fizyczną będziemy mieli rację – Pismo Święte to najczęściej jeden obszerny tom....

„Jądro ciemności” - znaczenie...

Tytuł „Jądro ciemności” ma znaczenie symboliczne. Po pierwsze odnosi się do Afryki jako kontynentu czarnych ludzi – w sensie dosłownym – ale również...

Biedota w „Lalce” – opracowanie...

„Lalka” Bolesława Prusa jest dziełem w którym ukazana została szczegółowa panorama polskiego społeczeństwa. Co charakterystyczne dla powieści...

Motyw vanitas w literaturze i sztuce...

Słowo „vanitas” to po łacinie „marność”. Przez wieki najpopularniejszym językiem w jakim czytano Pismo Święte była bowiem łacina – i właśnie...

O czym mówią moje książki nocą...

„Książka nie jest tak fajna jak film!” – powiedział ostatnio mój kolega. „W filmie widzisz co robią bohaterowie słyszysz jak rozmawiają....