Marzyciel to postać bardzo dwuznaczna. Dzisiaj nie wydaje się być w cenie. W końcu nasza epoka, jak mało która, ceni konkretne osiągnięcia. Najlepiej, żeby osiągniecia owe były od razu przeliczone na pieniądze – wszystko ma przypominać biznesplan. Tymczasem marzyciel to ktoś, kto próbuje oderwać się od codzienności, rozważa abstrakcyjne idee i niepraktyczne często pomysły. Goni za uczuciami zamiast za szybkim sukcesem. Ale tutaj napotykamy się na pewien paradoks – bo to owi marzyciele odkrywają prawa naukowe, tworzą nowe technologie. Bez nich, zapatrzonych w swoje myśli, postęp byłyby dużo wolniejszy. Jacy więc są marzyciele? Zastanówmy się nad odpowiedzią na to pytanie i poszukajmy sugestii w literaturze i sztuce.
Motyw marzyciela pojawił się na szerszą skalę w twórczości w XIX wieku. Jego popularność związana była z okresem romantyzmu. Człowiek owej epoki – a przynajmniej taki człowiek, na jakiego pozowali ówcześni artyści – kontemplował dziedzictwo średniowiecza, stare zamki i ruiny. Tęsknił do świata minionego i niechętnie obcował ze światem obecnym. Z drugiej wszakże strony, nie wahał się ryzykować życia dla ideałów, gdy ujrzał je w polityce (np. udawał się do walczącej o wolność Grecji, jak lord Byron). Zapewne taką figurę uwiecznił Caspar David Friedrich na obrazie „Marzyciel”. Widzimy tam młodzieńca, siedzącego wśród średniowiecznych ruin, zagubionych w lesie. Młodzieniec ów rozmyśla – nie wiemy, czy o przeszłości, której śladem są owe ruiny, czy o którymś z narodów, walczących o wolność. Nad tą sceną unosi się klimat melancholii.
Podobną figurą jest Ignacy Rzecki z „Lalki” Bolesława Prusa. Stary subiekt na pierwszy rzut oka nie kojarzy się z dobrze ubranym młodzieńcem z obrazu Friedricha. Rzecki jest raczej śmieszny w swoim anachronicznym przywiązaniu do potomków Napoleona, w których upatruje nadziei na odrodzenie Europy. Rozbawienie (politowanie? współczucie?) budzi także to, że ów idealista, marzący o wielkich sprawach, walczący w Wiośnie Ludów na Węgrzech, nie jest w stanie poukładać swojego życia osobistego, założyć rodziny. Również Rzecki jest oderwany od swoich czasów, nie takie cnoty są w cenie w drugiej połowie XIX wieku.
Innym rodzajem marzyciela jest profesor Geist. Został odrzucony przez swoich współpracowników z powodu swojej obsesji. Marzy on mianowicie o wynalezieniu metalu lżejszego od powietrza. Geist wydaje się podzielać z Rzeckim owo oderwanie od świata i anachroniczność. Ale to tylko pozory – bowiem to tacy ludzie, jak ów profesor, tworzą wynalazki, które popychają ludzkość do przodu. Niejednokrotnie wielkie odkrycie wymaga ciężkiej pracy całego życia, w znoju i nędzy. Tylko prawdziwy marzyciel, nieustannie śniący o swoich ideach, potrafi znosić taki ciężar i doprowadzić zamierzone dzieło do końca.
Sztuka nie daje nam jasnej odpowiedzi na pytanie, czy marzyciele są potrzebni. Różni autorzy zgodnie podkreślają ich oderwanie od codziennych spraw i swojej epoki. Jednak owo oderwanie od epoki może być pierwszym krokiem do przekroczenia jej ograniczeń. Nigdy nie wiemy, czy marzyciel jest nieszkodliwym fantastą, czy też zwiastunem nowych czasów.
Jedną z najważniejszych płaszczyzn ideowych powieści „Nad Niemnem” jest etos pracy. Praca stanowi tu bowiem wzorzec kulturowy usankcjonowany przez tradycję i...
Tomasz Judym jest bohaterem powieści Stefana Żeromskiego „Ludzie bezdomni”. Powieść została opublikowana w roku 1900 w okresie gdy rozkwitały w Polsce ideały...
Stare przysłowie mówi że „człowiek bez ojczyzny jest jak drzewo bez korzeni”. Niektórzy twierdzą że w dzisiejszych czasach maksyma ta staje się...
Moja droga z domu do szkoły jest długa i wiedzie przez całe miasto. Część z niej muszę przejść pieszo a część pokonuje autobusem. Obok mojego domu skręcam w alejkę....
Słowo „satyra” bardzo często pojawia się w prasie i telewizji. Przywykliśmy do niego tak bardzo że często sami nie zastanawiamy się jakie są cechy satyry...
Wielki włoski intelektualista Umberto Eco stwierdził że kto czyta książki żyje podwójnie. Uważam że ten profesor a przy tym wspaniały pisarz (autor „Imienia...
Juliusz Verne to według mnie jeden z najciekawszych pisarzy jacy żyli w XIX wieku! Była to epoka obfitująca w wielkich literatów – wtedy tworzyli Henryk Sienkiewicz...
W historii polskiej kultury Stanisław Ignacy Witkiewicz zapisał się nie tylko jako wybitny twórca ale także jako autor jednej z najciekawszych i najbardziej nietypowych...
Jeszcze do czasów po II wojnie światowej Polska była krajem rolniczym – większość społeczeństwa pracowała na roli. Temat życia na wsi pojawiał się więc...