Unikalne i sprawdzone teksty

Motyw władcy w literaturze i sztuce | wypracowanie

Władza od zawsze fascynowała zarówno artystów, jak i odbiorców sztuki. Nie ma się czemu dziwić, skoro zazwyczaj kojarzy się z nią potęga i bogactwo – a cóż bardziej pasjonuje ludzi? Królowie i książęta od wieków zatrudniali dworskich artystów, sławiących ich wspaniałomyślność i dobroć. Jednak zawsze istniał równoległy nurt, bardziej krytyczny wobec władców. W czasie triumfalnych wjazdów do Rzymu zwycięskim wodzom republiki towarzyszył niewolnik, przypominającym im, że każda chwała przemija. Podobnie ze sztuką – artyści wysławiali władców, ale i zwracali im uwagę na niebezpieczeństwa jej posiadania.

Do najwspanialszych przedstawień władców w malarstwie należą płótna Tycjana. Ów renesansowy malarz ukazał najpotężniejszego monarchę swojej epoki – Karola V, cesarza niemieckiego, króla Hiszpanii. Jego ziemie były tak rozległe, że – jak mawiano wówczas – nie zachodziło nad nimi słońce. W 1548 Tycjan namalował dwa portrety Karola. Na jednym z nich (Karol V w fotelu) widzimy monarchę, siedzącego na ozdobnym siedzisku. Jest ubrany w skromny, czarny strój – na pierwszy rzut oka może się wydawać, że to bogaty mieszczanin, nie zaś pan wielu krajów. Na drugim obrazie (Karol V po bitwie pod Mühlbergiem) cesarz jest odziany w zbroję i siedzi na koniu. Dzieło przedstawia go tuż po bitwie, w której powiódł swoje wojska do zwycięstwa. Zestawione razem, płótna Tycjana ukazują różne oblicza władcy – jest o zarówno skromnym mędrcem, rozmyślającym nad sprawami państwa, jak i groźnym wojownikiem, który nie waha się sięgać po miecz, gdy sytuacja tego wymaga. Widzimy dwa oblicza cesarza – cywilne i wojskowe.

William Szekspir przedstawił w swoich dramatach wielu władców. W twórczości genialnego Anglika położony został wielki nacisk na to, że władza prowadzić może do degradacji moralnej. W XIX-wieku angielski myśliciel Lord Acton stwierdził, że „władza deprawuje, a władza absolutna deprawuje absolutnie”. Słowa te można by uznać za motto twórczości Szekspira. W „Makbecie” oraz w „Hamlecie” przedstawił on persony, które nie cofają się przed niczym, by zdobyć upragnioną potęgę. Makbet zdradza najbliższych przyjaciół, zaś stryj Hamleta nie waha się zamordować własnego brata. Japoński reżyser, Akira Kursowa, dokonał adaptacji filmowej „Makbeta”, tytułując ją „Tron we krwi”. To bardzo dobre podsumowanie przesłania obu sztuk Szekspira – każdy tron skłania do zbrodni, zarówno tych, którzy chcą zdobyć władzę, jak i tych, którzy pragną ją zachować.

Również dzisiaj artyści snują rozważania nad dolą „panów świata”. W cyklu fantasy Georga Martina „Pieśń Lodu i Ognia” obserwujemy całą galerię postaci, których głównym celem jest zdobycie królestwa. Nie troszczą się o zwykłych ludzi, cierpiących z powodu wojen, rozpętanych między rodami w trakcie tytułowej „Gry o tron”.

Artyści od stuleci ukazują władzę, jako coś, co pociąga człowieka. Może być ona wykorzystana w sposób dobry, służący szczęściu poddanych – ale wymaga to od króla/księcia/cesarza naprawdę wielkiego charakteru. Łatwo bowiem uznać władzę za cel sam w sobie.

Rozwiń więcej

Losowe tematy

Motyw odwagi w literaturze i sztuce...

Odwaga to jedna z najbardziej docenianych cnót. Nikt nie pragnie uchodzić za tchórza natomiast każdy z przyjemnością słucha gdy ktoś nazywa go dzielnym. Przed...

"Stajesz się odpowiedzialny na...

„Mały Książę” Antoine’a de Saint-Exupery’ego to piękna alegoryczna opowieść o miłości i przyjaźni. Autor w historii chłopca zamieszkującego...

Rozmowa Andrzejowej Korczyńskiej...

Pani Andrzejowa Korczyńska wdowa po powstańcu styczniowym decyduje się poważnie porozmawiać z synem Zygmuntem na prośbę swojej synowej która zauważa zbytnie zainteresowanie...

List do Jana Kochanowskiego pocieszający...

Mistrzu Janie! Doszły mnie tragiczne wieści o waszej sytuacji. We wszystkich okolicznych dworach szlachta opowiada o Twej rozpaczy z powodu utraty ukochanej córki Urszulki....

„Chłopi” jako epopeja

„Chłopów” Władysława Reymonta można nazwać epopeją wsi ponieważ ukazują drobiazgowy i sugestywny obraz tej warstwy społecznej. Reymont posługując...

Wszyscy jesteśmy pielgrzymami –...

Wielki polski poeta Cyprian Kamil Norwid napisał wspaniały wiersz pod tytułem „Pielgrzym”. Opisuje w nim człowieka który uchodzić może za nędzarza....

Romantyczna koncepcja miłości...

W epoce romantyzmu miłość stała się wartością szczególną. Nad fizyczność i uwielbienie cielesnego piękna zaczęto cenić wyjątkową relację dusz przekonanie...

„Ludzie bezdomni” jako powieść...

Powieść Stefana Żeromskiego „Ludzie bezdomni” umiejscowić należy między dwiema epokami. Z jednej strony dzieło mocno czerpie z tradycji pozytywistycznej z...

Utopia w oświeceniu – realizacja...

Motyw utopii przewijał się przez literaturę już w starożytności chociaż sama nazwa pochodzi od utwory Tomasza Morusa. Wątek odległej krainy (zazwyczaj wyspy) na którą...