Unikalne i sprawdzone teksty

Motyw żołnierza w literaturze i sztuce | wypracowanie

Wojna od zawsze przyciągała uwagę artystów. Trudno się więc dziwić, że motyw żołnierza przewija się od stuleci przez karty książek i przez malarskie płótna. Twórcy w najróżniejszy sposób wykorzystywali figurę wojownika, zależnie od swojego spojrzenia na wojnę i los ludzki.

Marek Tuliusz Cycero, wielki rzymski filozof, uważał, że istnieje niebo, w którym po śmierci zaznają radości ci, którzy zginęli za ojczyznę. Według nordyckiej mitologii wojownicy polegli w boju cieszą się nieustającą ucztą w Walhalii. Wizja żołnierza, jako patrioty, jako człowieka honoru, który walczy za ważną sprawę lub po prostu para się szlachetnym żołnierskim rzemiosłem przewijała się przez karty literatury do niedawna. I dzisiaj spotkać ją można w literaturze popularnej – chociażby w powieściach Toma Clancy’ego, czy filmach Clinta Eastwooda („Snajper”). Występujący w nich żołnierze to ludzie, który ryzykują życie dla ojczyzny, są prości, ale z gruntu dobrzy. Trudno o niecne intencje podejrzewać też przystojnego powstańca z ryciny Artura Grottgera („Pożegnanie powstańca”). Jednak już przed wiekami zaczęła się rozwijać inna tradycja postrzegania wojownika i wojny jako takiej. Miguel de Cervantes był hiszpańskim szlachcicem, który brał udział w walkach z Turkami – podczas starć został okaleczony, spędził też całe lata w niewoli przeciwnika. Skutkiem jego rozgoryczenia stał się „Don Kichot”, jedna z największych powieści w dziejach europejskiej literatury. W historii błędnego (i obłąkanego) rycerza z La Manchy dopatrzeć można się kpiny z rycerskiego i żołnierskiego etosu. Bo czy żołnierze naprawdę aż tak bardzo różnią się od Don Kichota, który walczył z owcami i wiatrakami? Czy wojna może mieć jakikolwiek sens?

Zdecydowanie negatywnie odpowiadał na to ostatnie pytanie Jaroslav Haszek, autor „Przygód dobrego wojaka Szwejka podczas wojny światowej”. Wojna dla autora jest zbiorowym obłędem, a młodzi ludzie poświęcają swoje życia dla zysków i chorych ambicji polityków. W tym szaleństwie jednym rozsądnym człowiekiem okazuje się tytułowy Szwejk, który uchodzi za idiotę. Jednak Szwejk to nie idiota, a błazen w klasycznym rozumieniu tego słowa – swoimi wygłupami ujawnia on mroczną prawdę o otaczającej go rzeczywistości.

Paradoksalnie, obie te wizje wojny mogą się łączyć. Polscy ułani w „Lewej Wolnej” Józefa Mackiewicza to ludzie prości, wulgarni. Piją, biorą kokainę i odwiedzają domy publiczne. Są dalecy od bohaterów patriotycznych czytanek. Jednak Mackiewicz, sam będący weteranem wojny polsko-bolszewickiej, o której opowiada jego powieść, nie twierdzi, że wojna nie ma sensu. Wręcz przeciwnie – wolność to coś, dla czego warto ryzykować życie. Jednak sama wojaczka pozostaje brudnym i okrutnym rzemiosłem.

Żołnierze pojawiają się w wielu dziełach sztuki. Artyści mogą tworzyć ich apologie (pochwały) lub krytykować zarówno samych wojskowych, jak i wojnę. Trudno odpowiedzieć, która wizja jest prawdziwa –zwłaszcza nam, którzy sami nie braliśmy udziału w konflikcie zbrojnym.

Rozwiń więcej

Losowe tematy

Co jest najważniejsze? Co jest...

Należę do osób które mają w zwyczaju przywiązywać się do różnych przedmiotów. Mam kilka kolekcji które bardzo sobie cenię i których...

Pan Tadeusz jako epopeja narodowa

Epopeja oznacza rozbudowany utwór poetycki o charakterze epickim który ukazuje ważne doniosłe z punktu widzenia danej zbiorowości wydarzenia historyczne kreując...

Rola lektur w życiu bohatera literackiego....

Literatura może zmienić życie na dobre lub na złe – taki wniosek wydaje się nasuwać po lekturze „Lalki” Bolesława Prusa oraz „Innego świata”...

Opis zimy i zimowego krajobrazu

Zima to najpiękniejsza pora roku. Jest też porą najbardziej tajemniczą i pobudzającą wyobraźnię. Zimą wcześniej zapada zmrok i na niebie szybko pojawiają się gwiazdy....

Sarmatyzm i szlachta w „Potopie”...

„Potop” roztacza przed czytelnikiem bogaty krajobraz Rzeczpospolitej z lat 1655 - 1660. Był to okres bujnego rozkwitu baroku epoki kojarzonej w historii polskiej...

Najciekawsza przygoda Tomka Sawyera...

Tomek Sawyer to chyba największy łobuz w dziejach literatury! Ten bohater książek amerykańskiego pisarza Marka Twaina przeżył tyle przygód i spłatał tyle psikusów...

Czy zwierzęta mogą być przyjaciółmi...

Pisarze i filozofowie przekonują nas że przyjaźń to jedna z najważniejszych rzeczy w życiu. Przyjaciel wysłucha nas wspomoże w trudnych chwilach poradzi jak zachować...

Czy Tezeusz to bohater bez skazy?

Odpowiedź na pytanie czy Tezeusz jest bohaterem bez skazy nie jest odpowiedzią łatwą. Odbiorca mitu widzi obraz człowieka którego po śmierci czczą rzesz ludzi....

Salvador Dali Oblicze wojny –...

„Oblicze wojny” to obraz namalowany techniką olejną na płótnie o wymiarach 100 x 79cm. Powstał on w czasie pobytu Salvadora Dalego w Stanach Zjednoczonych...