Często nie doceniamy wagi obyczajów i obrzędów. Przykładamy duże znaczenia do głośnych wydarzeń politycznych, zapamiętujemy okresy, w jakich toczono wojny, daty koronacji królów. A przecież tym, co reguluje nasze życie są codzienne zwyczaje – jesteśmy z nimi tak blisko, że zdarza się, iż nawet ich nie zauważamy. Dopiero z perspektywy czasu widać, w jakim stopniu obyczaje i obrzędy regulują nasze ziemskie bytowanie. Dzięki literaturze możemy poznać, wedle jakich zasad nasi przodkowie układali swoje życia.
W każdej kulturze obyczajem szczególnego znaczenia jest świętowanie. Święto to czas odpoczynku, ale i punkt, według którego reguluje się rytm roku. Kiedy nie przywiązuje się do niego należytej wagi, zburzona zostaje harmonia. Dzisiaj przykładamy do tego mniejszą wagę, ale w dawnych epokach, regulowanych przez rytm pór roku, zachowanie poczucia ładu panującego w przyrodzie i społeczeństwie, było niezwykle istotne. Stąd żale Panny I z „Pieśni Świętojańskiej o sobótce” Jana Kochanowskiego. Twierdzi ona, że ludzie pochłonięci pracą zaniedbują święta i dawne obyczaje, przez co cieszą się mniejszą łaską Boga.
W sarmacką mentalność próbował wczuć się Jacek Kaczmarski, pisząc „Dobre rady pana ojca”. Tytułowy ojciec wyjaśnia potomkowi „słuchaj młody ojca grzecznie/ a żyć będziesz pożytecznie”. Podkreślona w ten sposób zostaje stałość, do jakiej dążyli ludzie dawnych wieków. Wszystko powinno być tak, jak w czasach „ojców” i „dziadów”. Odejście od tych „nauk” prowadzić może tylko do nieszczęścia. W wierszu Kaczmarski wymienia cały szereg szlacheckich zwyczajów, mniej lub bardziej chwalebnych z naszej perspektywy – bywanie na mszy (płać na msze za swą duszę), zwady z innymi szlachcicami (uczyń zajazd na sąsiada), czy udział w wyborze króla (na elekcjach dawaj kreskę). Oczywiście Kaczmarski pisze z punktu widzenia człowieka XX wieku, ale już w XVIII stuleciu wykpiwano ową sarmacką mentalność – warto wymienić tutaj „Powrót posła” Juliana Ursyna Niemcewicza, gdzie Starosta Gadulski ucieleśnia wszystkie wady Polaków. Niemcewicz wykpiwa przede wszystkim to, że Gadulski nie potrafi wyjść poza nawyki prowincjonalnego szlachetki – rady ojców należy szanować, ale trzeba poprawiać to, co w ich zachowaniu było złe, nie zaś powtarzać je niewolniczo.
Zwyczaje z okresu Polski szlacheckiej ukazał też Adam Mickiewicz w „Panu Tadeuszu”. Można wręcz uznać, że poemat naszego wieszcza jest swego rodzaju kompendium obrzędów i obyczajów staropolskich. Na jego kartach znajdziemy chociażby rozbudowany opis rytuału picia kawy (Takiej kawy jak w Polszcze nie ma w żadnym kraju).
Literatura oferuje nam opis wielu polskich obyczajów. Dostrzec możemy, iż zwyczaje regulowały zarówno najważniejsze sfery życia, jak narodzenie i śmierć (np. rytuały pogrzebowe, tzw. „pompa funebris”), życie polityczne (elekcje), jak i codzienne, małe sprawy (picie kawy). Warto się zastanowić, jakie obyczaje przodków przetrwały do dziś, a jakie odeszły w niepamięć.
Tadeusz Borowski w swoich „Opowiadaniach” nie tylko pokazuje okrutny świat obozów koncentracyjnych z czasów II wojny światowej ale także na podstawie...
Charakterystyka Neoromantyzm to pojęcie stosowane do określenia tendencji i prądów nawiązujących do epoki romantyzmu jakie obecne były w literaturze polskiej od...
Wiek XVIII i oświecenie należały do epok kiedy literatura nabrała szczególnej wagi. Filozofowie i pisarze zaczęli być ważnymi uczestnikami gry politycznej ich słowa...
„Chłopi” Władysława Reymonta posiadają wiele cech impresjonistycznych. Impresjonizm to kierunek wywodzący się z malarstwa powstały w drugiej połowie XIX wieku....
Jest wiele zawodów które mnie interesują istnieje wiele rzeczy które wydają mi się warte spróbowania. Jednak najbardziej chciałbym zostać nauczycielem....
Co roku z nastaniem września wszystkie drzewa zmieniają kolory na złociste żółcie i pomarańcze a gdzieniegdzie spomiędzy nich wyłaniają się jaskrawoczerwone...
Główny bohater „Cierpień młodego Wertera” należy do grona postaci literackich które niedyskretnie wymknęły się poza karty powieści i zaczęły...
„Prometeusz skowany” to przedstawienie mitologicznej sceny które zostało dokonane przez Rubensa. Opis Obraz przedstawia mężczyznę który przykuty...
Warszawa to jedno z najpiękniejszych i najważniejszych miast Polski. To właśnie ona jest stolicą naszego kraju. To tu urzęduje prezydent premier obraduje sejm i senat....