Król Maciuś I – opracowanie, problematyka, charakterystyka Króla Maciusia

Geneza

„Król Maciuś I” to powieść autorstwa Janusza Korczaka, która została wydana w 1922 r. Głównym jej bohaterem jest Maciuś – syn króla, który po jego śmierci obejmuje władzę. Jego matka zmarła dość dawno, a ojciec – król Stefan Rozumny nie poświęcał zbyt dużo czasu na wychowanie syna. Chłopiec dorastał więc w samotności przygotowywany do przyszłego objęcia tronu.

Powieść mówi o odpowiedzialności, a także o poczuciu obowiązku i poświęceniu, których wymaga właściwe zarządzanie królestwem.

„Król Maciuś I” doczekał się też kontynuacji. Druga część opisująca przygody Maciusia to powieść „Król Maciuś na wyspie bezludnej”. Na podstawie lektury powstał też film animowany, a także film, spektakl telewizyjny i opera.

Czas i miejsce akcji

Uwzględniając pojawiające się w powieści: samoloty, samochody można przyjąć, że akcja rozgrywa się w czasach nam współczesnych.

Miejscem akcji jest zaś królestwo Stefana Rozumnego, które po jego śmierci obejmuje we władanie król Maciuś.

Problematyka

Utwór zasadniczo traktuje o trzech wątkach.

Po pierwsze poruszony został tutaj problem sprawowania władzy. Okazuje się, że jest ona bardzo trudnym i wymagającym wielkiego poświęcenia zadaniem i obowiązkiem. Sprawowanie władzy wymaga dojrzałości, przygotowania emocjonalnego, a także poczucia odpowiedzialności za powierzone nam funkcje i zadania. Maciuś jest jeszcze małym chłopcem, gdy na jego barki spada tak duży natłok i nadmiar obowiązków. Dlatego początkowo nie radzi sobie z nimi zbyt dobrze. Janusz Korczak w swej książce stara się przekazać nam prawdę, że władzę powinien sprawować cały naród, a nie tylko jedna osoba. Śledząc i analizując poczynania Maciusia dowiadujemy się też jakie konsekwencje mogą przynieść złe i nieprzemyślane decyzje rządzących, które mogą niekorzystnie odbić się na losie i życiu poddanych.

Książka traktuje też o porozumieniu dzieci i dorosłych. Janusz Korczak zwraca nam uwagę, że porozumienie to nie zawsze jest takie proste. Dzieci nie zawsze rozumieją rodziców i często opacznie oceniają ich decyzje. Z kolei dorośli też nieraz mają zbyt lekceważący stosunek do dzieci i nie dostrzegają ich potrzeb. W relacjach tych ważne jest więc odnoszenie się do siebie ze wzajemnym, należytym szacunkiem i branie pod uwagę racji drugiej strony. Dorośli powinni odnosić się do dzieci z troską i zainteresowaniem. Z kolei dzieci powinny słuchać dorosłych, ponieważ mają oni większe doświadczenie i potrafią lepiej ocenić konkretną sytuację.

Ważnym problemem ukazanym w książce jest też problem odpowiedzialności. Maciuś dorasta do tego, by zrozumieć, że należy brać odpowiedzialność za swe czyny i decyzje i ponosić tego wszelkie możliwe konsekwencje. Chłopiec wcale nie stara się uniknąć konsekwencji swych czynów, lecz zawsze bierze za nie odpowiedzialność. Ta zaś zawsze wiąże się z umiejętnością przewidywania własnych decyzji. Umiejętności tej Maciusiowi jednak zabrakło, co odbiło się niekorzystnie dla niego samego i dla jego państwa.

Charakterystyka króla Maciusia

W momencie rozpoczęcia akcji utworu pt. „Król Maciuś I” główny bohater – Maciuś jest jeszcze kilkuletnim chłopcem nie potrafiącym nawet czytać i pisać. Stracił matkę w bardzo młodym wieku, a po śmierci ojca Stefana Rozumnego musiał objąć po nim władzę. Ojciec zajęty sprawami państwowymi nie przykładał zbyt dużej uwagi do kontaktów z synem. Przygotowywany już od najmłodszych lat do objęcia tronu, Maciuś dorastał z dala od rówieśników wychowywany tylko przez guwernantki i służące. Z tego powodu czuł się bardzo samotnym chłopcem i nie bardzo rozumiał wagę spraw, o których miał teraz decydować. W momencie śmierci ojca nie był jeszcze przygotowany emocjonalnie do objęcia tronu i przejęcia nadmiaru obowiązków, jakim musiał teraz sprostać. Nie rozumiał też jak wielka odpowiedzialność spada teraz na jego barki i jakie konsekwencje poniesie każda podjęta przez niego decyzja.

Maciuś był jednak pojętnym uczniem i powoli dojrzewał do objęcia tak ważnej funkcji. Co prawda brak doświadczenia i młody wiek sprawiły, że nie zawsze podejmował trafne decyzje, jednak dzięki mądrości i rozsądkowi szybko potrafił zorientować się w swych błędach i w porę przyznać się do barku wiedzy w danej dziedzinie. Gdy tylko dostrzegł swe błędy, potrafił przyznać rację mądrzejszym od siebie dorosłym, z których wiedzy i doświadczenia niejednokrotnie korzystał. Maciusia cechowała też dobroć. Swoimi poczynaniami chciał sprawić, by wszyscy w królestwie byli szczęśliwi. Ta cecha łączyła się jednak z naiwnością, przez którą dał się namówić dziennikarzowi – szpiegowi na złe dla państwa reformy.

Nie zmienia to jednak faktu, że Maciuś był odpowiedzialny, a dobro państwa i poddanych zawsze leżało mu na sercu. W celu zabiegania o ich dobro i pomyślność niejednokrotnie potrafił zrezygnować z zabawy i przełożyć nad nią poczucie królewskich powinności.

Główny bohater utworu był też bardzo odważny i cechowała go niebywała śmiałość. Za sprawą tych cech Maciuś jest w stanie zrezygnować z wygód pałacu i udać się na prawdziwy front wojenny, by walczyć o dobro swojego państwa. Ponadto Maciusia cechowała też solidarność, która sprawiała, że pragnął zabiegać o dobro poddanych i być z nimi w najtrudniejszej sytuacji. Był czuły na głos poddanych i ich dobro zawsze było dla niego najważniejsze. Na froncie zawsze starał się bronić swego honoru, a także królewskiej godności.

I choć nie zawsze udawało mu się podejmować dobre i właściwe decyzje, nade wszystko kierował się dobrymi intencjami i chciał polepszyć los poddanych. Nie potrafił też od razu zaakceptować ograniczeń wynikających z królewskiej etykiety i choć teraz był postacią tak ważną i szanowaną tak naprawdę w głębi duszy nadal pozostawał małym chłopcem z wszystkimi pragnieniami właściwymi małemu dziecku, a więc z potrzebą posiadania prawdziwych przyjaciół. Jak każde dziecko potrzebował ciepła, braterstwa i zrozumienia. Taką bratnią duszą okazał się dla niego Felek. To w jego towarzystwie Maciuś mógł być naprawdę sobą z właściwym sobie poczuciem humoru i nie musiał nikogo udawać. W ten sposób potrafił okazać też lojalność wobec osób, które były mu naprawdę bliskie.

Ten mały, niedoświadczony, ale też odważny, odpowiedzialny i szybko uczący się król może budzić naszą szczerą sympatię i szacunek, który zdobył pełną poświęcenia i oddania walką w obronie swych wiernych poddanych, a także tym, że to ich dobro leżało mu zawsze na sercu.