Geneza
„Medaliony” to zbiór reportaży Zofii Nałkowskiej, który pisarka napisała po II wojnie światowej. Bezpośredni wpływ na powstanie książki miała praca Nałkowskiej w Komisji do Badania Zbrodni Hitlerowskiej w Polsce. Pojedyncze teksty były drukowane na przełomie lat 1945/1946, całość ukazała się zaś w 1946 roku.
Czas i miejsce akcji
Akcja wszystkich opowiadań/reportaży rozgrywa się w czasie II wojny światowej. Bohaterami książki Nałkowskiej są autentyczne postaci – ludzie, którzy przeżyli wojnę – świadkowie tragicznych wydarzeń i masowych mordów, a także byli więźniowie obozów koncentracyjnych. Miejscem akcji są Instytut Anatomii profesora Spannera, Las Żuchowski, Oświęcim oraz inne miejsca, które odwiedza Komisja badająca zbrodnie hitlerowskie oraz które pojawiają się w opowieściach rozmówców: np. obóz w Ravensbruck czy w Majdanku.
Problematyka
„Medaliony” Zofii Nałkowskiej, poprzedzone mottem „Ludzie ludziom zgotowali ten los”, to książka pokazująca przerażający obraz holocaustu i masowych mordów, jakie miały miejsce w Polsce podczas II wojny światowej. Dzieło należy do literatury faktu, wszystkie występujące tu postaci i ich historie są autentyczne. Dodatkowo pisarka zastosowała formę reportażu, z którego całkowicie wymazała autorski komentarz, by oddać całą prawdę o opisywanych wydarzeniach. Książka nie posiada wyraźnych znamion literackich, dzięki czemu Nałkowska wyraża zwątpienie w sensowność istnienia wszelkich struktur starego świata: tradycyjnych zasad moralnych, ale także sztuki i literatury. II wojna światowa jawi się bowiem jako doświadczenie, które podważyło wszystkie filary zachodniej kultury. Wydała bowiem tak potworny owoc jak masowa eksterminacja ludzi.
Motywy
Motyw wojny – akcja opowiadań rozgrywa się podczas II wojny światowej.
Motyw cierpienia (martyrologii) – wszyscy bohaterowie „Medalionów” są naznaczeni piętnem wojny – fizycznie lub psychicznie. Są to ofiary przemyślanej hitlerowskiej zbrodni.
Motyw zbrodni – książka demaskuje cynizm, okrucieństwo i rozmyślność hitlerowców w dokonywaniu masowych morderstw, zwłaszcza Żydów i ludności słowiańskiej. Dokładnie opisuje się tu przerażające techniki uśmiercania ludzi: katowania, rozstrzeliwania i gazowania, a następnie palenia ciał.
Motyw obozu koncentracyjnego – kilka z opowiadań rozgrywa się w obozach koncentracyjnych: w Ravensbruck („Dno”), Majdanek („Dwojra Zielona”).
Opisy bohaterów
Profesor Spanner – lekarz, który w czasie wojny zgłosił się do pracy w SS. Kierował Instytutem Anatomii, gdzie zajmował się przerażającą procedurą produkowania mydła z ludzkich ciał.
Więźniarka Ravensbruck – kobieta, która w czasie wojny straciła całą rodzinę. Wraz z córką przebywała w obozie w Ravensbruck, gdzie musiała pracować w fabrykach broni w nieludzkich warunkach.
Kobieta cmentarna – stała bywalczyni cmentarza, opowiada o historii tego miejsca i wywożeniu oraz paleniu mieszkających nieopodal Żydów.
Uciekinierka z transportu do obozu – Żydówka, która podczas ucieczki rani się w nogę, pomocy udziela jej młody mężczyzna, który na końcu ją zabija.
Dwojra Zielona – młoda Żydówka, która w czasie II wojny światowej straciła oko. Była również więźniarką obozu w Majdanku.
Kaleka więźniarka obozu – Żydówka, która czuje się Polką, w obozie straciła zdrowie i była świadkiem niewyobrażalnych okrucieństw.
Michał – Żyd, który pracował w Lasach Żuchowskich przy pochówku masowo mordowanych Żydów, udało mu się uciec.
Lekarz z Oświęcimia – człowiek, który ocalił dwójkę dzieci przed śmiercią gazową.
Geneza „Ikar” to opowiadanie Jarosława Iwaszkiewicza które pierwszy raz opublikowane zostało w 1954 roku. Ma ono charakter na poły autobiograficzny odnosi...
„Czego chcesz od nas Panie…” jest pieśnią dziękczynną skierowaną do Boga. Podmiot liryczny chwali go za stworzenie i utrzymywanie w istnieniu świata....
Streszczenie Hiob miał duży majątek siedmiu synów i trzy córki. Żył dobrze i cnotliwie był bogobojny. Pewnego razu szatan zarzucił Bogu że Hiob jest mu...
Dla człowieka ptaki to zwierzęta szczególne. W czasach przed wzbiciem się ludzkości w powietrze to właśnie one mogły unosić się do góry. Nadawało im to...
“Guziki” to wiersz Zbigniewa Herberta poświęcony zbrodni katyńskiej. Wiosną 1940 roku ponad dwadzieścia tysięcy polskich oficerów zostało rozstrzelanych...
„Eviva l'arte!” to jeden z wierszy Kazimierza Przerwy-Tetmajera wyrażający uwielbienie poety dla sztuki i dumę z bycia artystą. Tytułowe wykrzyknienie w języku...
„Terrorysta on patrzy” to wiersz Wisławy Szymborskiej traktujący o groźnym zjawisku współczesnego świata jakim jest terroryzm. Jest to tekst w którym...
Tren XI to kontynuacja krytyki filozofii jako drogi do szczęścia (por. Tren IX). Filozofia miała uczynić człowieka cnotliwym – a cnota i szczęście miały być tym...
Powieść Stefana Żeromskiego ukazała się w 1897 roku. Jej akcja rozgrywa się w drugiej połowie XIX wieku na terenach zaboru rosyjskiego. Streszczenie Utwór rozpoczyna...