Geneza
„Medaliony” to zbiór reportaży Zofii Nałkowskiej, który pisarka napisała po II wojnie światowej. Bezpośredni wpływ na powstanie książki miała praca Nałkowskiej w Komisji do Badania Zbrodni Hitlerowskiej w Polsce. Pojedyncze teksty były drukowane na przełomie lat 1945/1946, całość ukazała się zaś w 1946 roku.
Czas i miejsce akcji
Akcja wszystkich opowiadań/reportaży rozgrywa się w czasie II wojny światowej. Bohaterami książki Nałkowskiej są autentyczne postaci – ludzie, którzy przeżyli wojnę – świadkowie tragicznych wydarzeń i masowych mordów, a także byli więźniowie obozów koncentracyjnych. Miejscem akcji są Instytut Anatomii profesora Spannera, Las Żuchowski, Oświęcim oraz inne miejsca, które odwiedza Komisja badająca zbrodnie hitlerowskie oraz które pojawiają się w opowieściach rozmówców: np. obóz w Ravensbruck czy w Majdanku.
Problematyka
„Medaliony” Zofii Nałkowskiej, poprzedzone mottem „Ludzie ludziom zgotowali ten los”, to książka pokazująca przerażający obraz holocaustu i masowych mordów, jakie miały miejsce w Polsce podczas II wojny światowej. Dzieło należy do literatury faktu, wszystkie występujące tu postaci i ich historie są autentyczne. Dodatkowo pisarka zastosowała formę reportażu, z którego całkowicie wymazała autorski komentarz, by oddać całą prawdę o opisywanych wydarzeniach. Książka nie posiada wyraźnych znamion literackich, dzięki czemu Nałkowska wyraża zwątpienie w sensowność istnienia wszelkich struktur starego świata: tradycyjnych zasad moralnych, ale także sztuki i literatury. II wojna światowa jawi się bowiem jako doświadczenie, które podważyło wszystkie filary zachodniej kultury. Wydała bowiem tak potworny owoc jak masowa eksterminacja ludzi.
Motywy
Motyw wojny – akcja opowiadań rozgrywa się podczas II wojny światowej.
Motyw cierpienia (martyrologii) – wszyscy bohaterowie „Medalionów” są naznaczeni piętnem wojny – fizycznie lub psychicznie. Są to ofiary przemyślanej hitlerowskiej zbrodni.
Motyw zbrodni – książka demaskuje cynizm, okrucieństwo i rozmyślność hitlerowców w dokonywaniu masowych morderstw, zwłaszcza Żydów i ludności słowiańskiej. Dokładnie opisuje się tu przerażające techniki uśmiercania ludzi: katowania, rozstrzeliwania i gazowania, a następnie palenia ciał.
Motyw obozu koncentracyjnego – kilka z opowiadań rozgrywa się w obozach koncentracyjnych: w Ravensbruck („Dno”), Majdanek („Dwojra Zielona”).
Opisy bohaterów
Profesor Spanner – lekarz, który w czasie wojny zgłosił się do pracy w SS. Kierował Instytutem Anatomii, gdzie zajmował się przerażającą procedurą produkowania mydła z ludzkich ciał.
Więźniarka Ravensbruck – kobieta, która w czasie wojny straciła całą rodzinę. Wraz z córką przebywała w obozie w Ravensbruck, gdzie musiała pracować w fabrykach broni w nieludzkich warunkach.
Kobieta cmentarna – stała bywalczyni cmentarza, opowiada o historii tego miejsca i wywożeniu oraz paleniu mieszkających nieopodal Żydów.
Uciekinierka z transportu do obozu – Żydówka, która podczas ucieczki rani się w nogę, pomocy udziela jej młody mężczyzna, który na końcu ją zabija.
Dwojra Zielona – młoda Żydówka, która w czasie II wojny światowej straciła oko. Była również więźniarką obozu w Majdanku.
Kaleka więźniarka obozu – Żydówka, która czuje się Polką, w obozie straciła zdrowie i była świadkiem niewyobrażalnych okrucieństw.
Michał – Żyd, który pracował w Lasach Żuchowskich przy pochówku masowo mordowanych Żydów, udało mu się uciec.
Lekarz z Oświęcimia – człowiek, który ocalił dwójkę dzieci przed śmiercią gazową.
Streszczenie Główną bohaterką osiemnastego – ostatniego tomu „Jeżycjady” pt. „Sprężyna” jest Łucja Pałys – córka Idy...
„Kazania Sejmowe” Piotrka Skargi przez lata uznawano za dzieło o proroczym wręcz charakterze. Ich autor przewidzieć miał upadek i rozbiory Rzeczypospolitej a...
Pieśń XX („Miło szaleć kiedy czas po temu”) łączy refleksję nad życiem charakterystyczną dla poważniejszych utworów Kochanowskiego z dowcipem i „biesiadnym”...
Hymn to uroczysta pieśń która chwali w niniejszym utworze Boga. Charakteryzuje się wzniosłym nastrojem a podmiot liryczny wypowiada się by zaprezentować jakieś...
Piotr Skarga był kaznodzieją króla Zygmunta III Wazy jezuitą jedną z najważniejszych postaci polskiej reformacji. Jego najważniejsze dzieła to bardzo popularne...
Geneza „Wieża” Gustawa Herlinga-Grudzińskiego po raz pierwszy opublikowana została w lipcu 1958 r. w paryskiej „Kulturze”. Opowiadanie to powstało...
„But w butonierce” to bodaj najbardziej znany wiersz jaki spisał poeta-futurysta Bruno Jasieński. Już po tytule widać sposób w jaki autor zamierza obchodzić...
Opublikowane w 1597 roku „Kazania sejmowe” Piotra Skargi należą do arcydzieł literatury staropolskiej. Wśród kazań szczególne znaczenie ma kazanie...
Streszczenie Ballada „To lubię” rozpoczyna się zwrotem do Maryli. Jest ona zachęcana do spojrzenia na piękny krajobraz. Na skraju lasu znajduje się cerkiew w...