Stowarzyszenie umarłych poetów – opracowanie, problematyka, bohaterowie

Geneza

„Stowarzyszenie umarłych poetów” – to amerykański dramat filmowy, którego premiera odbyła się w 1989 r. (reżyseria Peter Weir). Film zyskał spore uznanie i szeroki rozgłos. Doceniono go też kilkoma prestiżowymi nagrodami takimi jak chociażby Golden Screen i Cezar. W oparciu o scenariusz do filmu Nancy H. Kleinbaum napisała książkę o tym samym tytule. Jej bohaterami są uczniowie Akademii Weltona, którzy pod opieką profesora Keatinga starają się realizować swe pasje. Profesor rozbudza w nich miłość do sztuki i literatury. Za jego sprawą młodzi zakładają Stowarzyszenie, by wspólnie czytać poezję i rozprawiać o literaturze.

Czas i miejsce akcji

Wydarzenia zaprezentowane w powieści toczą się w ciągu kilku miesięcy od rozpoczęcia roku akademickiego w elitarnej szkole – Akademii Weltona w stanie Vermont (USA) w 1959 r., aż do opuszczenia szkoły przez pana Keatinga, co ma miejsce na początku zimy. Wtedy też Neil Perry popełnia samobójstwo, za które winą obarczony zostaje właśnie pan Keating (nauczyciel angielskiego). W efekcie zostaje on dyscyplinarnie usunięty ze szkoły.

Miejscem akcji jest przede wszystkim amerykańska elitarna Akademia Weltona, położona wśród wzgórz Vermontu. Ponadto część wydarzeń rozgrywa się w skalistej grocie niedaleko szkoły, gdzie chłopcy zbierają się po zmroku, by odczytywać wiersze i prowadzić filozoficzne dyskusje. Miejscem akcji powieści jest też dom państwa Danburry, a także dom Neila Perry’ ego oraz gimnazjum dla dziewcząt Ridgeway i Henley Hall. B.

Problematyka

„Stowarzyszenie umarłych poetów” to przede wszystkim książka poświęcona młodości i dorastaniu. Jej bohaterowie to młodzi ludzie – uczniowie Akademii Weltona, których połączyła największa pasja i miłość ich życia, czyli poezja. Wspólne spotkania poświęcone odczytywaniu wierszy i zagłębianiu się w siebie są też okazją do odkrycia własnej tożsamości.

Powieść porusza wiele ponadczasowych problemów. Ważnym motywem jest prawdziwa przyjaźń, która łączy młodych ludzi. Chłopcy często spotykają się w skalnej grocie, by tu dzielić się smutkami, rozmawiać i dyskutować o poezji.

Knox, Charlie, Cameron, Neil i Todd to tylko niektórzy uczniowie, którzy jesienią 1959 r. rozpoczynają naukę w męskiej Akademii Weltona. Ich najbardziej docenianym mentorem i przewodnikiem, a jak się później okaże i przyjacielem zostaje nauczyciel angielskiego – profesor Keating. Szybko zdobywa szacunek i przyjaźń uczniów głównie dlatego, że nieco wyróżnia się od pozostałych nauczycieli – jest ekstrawagancki i preferuje nowoczesne metody nauczania. Zaszczepia w swych wychowankach miłość do poezji i literatury, a także stara się im wpoić podstawowe wartości, które powinny być nadrzędnymi w ich życiu i na których powinni opierać swe postępowanie. Tymi zasadami powinny być: dyscyplina, tradycja, honor i doskonałość. Aby kierować się tymi zasadami należało być przede wszystkim posłusznym dorosłym, co dla młodych chłopców nie zawsze było takie łatwe. Znacznie częściej woleli przyjąć buntowniczą postawę, aby móc samemu decydować o sobie i wyrażać swą indywidualność. Nie zawsze jednak sprzeciw rodzicom był najlepszym rozwiązaniem i chłopcom trudno było się zdobyć na ten akt buntu. Dopiero pan Keating zmienił ich sposób myślenia – pokazał, że warto walczyć o siebie i swoje szczęście. Trud jaki niesie ze sobą poszukiwanie własnego celu zawsze jest dla nas opłacalny. Dzięki temu możemy bliżej poznać samego siebie, pielęgnować w sobie dobre postawy i odnaleźć największy sens własnego życia.

Profesor Keating wyróżnia się spośród innych nauczycieli – nie jest zwolennikiem skostniałych, sztywnych i mało nowoczesnych metod nauczania. Uważa, że nauczyciel powinien iść z duchem czasu i w ten sposób stymulować rozwój młodych ludzi, a nawet nadawać temu rozwojowi właściwy kierunek. Jego zadanie i powinność jest więc o wiele ważniejsza niż zwyczajne egzekwowanie wiedzy i poddawanie jej ocenie. Prezentując taką postawę pan Keating staje się dla chłopców swego rodzaju przewodnikiem, który wskazuje im właściwą, życiową drogę, wcale przy tym tej drogi ślepo nie narzucając. Daje chłopcom wybór, rozbudza wprawdzie w nich pasje, ale jednocześnie zachęca do indywidualizmu i do własnego myślenia. Wcale nie oczekuje, że chłopcy będą bezmyślnie powtarzać jego nauki. Od tego bardziej wolałby, by zrozumieli ich sens i w ten sposób mogli wcielać je w życie. Jego zadaniem jest więc wskazywanie pewnych dróg, uczulanie na pewne postawy – po to, by uczniowie sami mogli do nich dojrzeć, by mogli tworzyć siebie i swoją tożsamość.

Metody wychowawcze pana Keatinga okazują się skuteczne. Todd wyzbywa się wrodzonej nieśmiałości, Knox jest w stanie poświęcić wszystko, by walczyć o swą miłość, Neil zaczyna pasjonować się teatrem i bierze udział w przedstawieniu. Przemiany dokonują się w chłopcach głównie dzięki temu, że pan Keating uczy ich samodzielności i dokonywania własnych, przemyślanych wyborów, dzięki czemu mogą chronić i kształtować swe wnętrze, swój stosunek do innych i swoje, indywidulane patrzenie na świat.

Dla rodziców uczniów jednak sposób przekazywania wiedzy przez pana Keatinga jest nieakceptowalny. Nie potrafią oni właściwie zrozumieć jego intencji, czują jakby profesor był dla nich zagrożeniem i odbierał im jakąś cząstkę ich dzieci. Nie rozumieją też zmian, jakie dokonują się w ich dzieciach. Ma to tragiczne skutki i staje się przyczyną podjęcia przez Neila decyzji o samobójstwie. Jego śmierć zdaje się potwierdzać, że ostatecznie wygrał skostniały i odrzucający jakiekolwiek nowe metody wychowawcze system edukacji. Prawda jednak okazuje się inna. Skazany na dyscyplinarne opuszczenie szkoły pan Keating spotyka się z niesamowitą wdzięcznością swych wychowanków, a także z szacunkiem i słowami uznania, o których nawet nie śmiałby marzyć.

Zakończenie powieści jest wzruszające i niesie nadzieję, że prawdy głoszone przez pana Keatinga trafiły na właściwe podłoże – przemówiły bowiem do serc młodych ludzi, którzy postanowili w przyszłości się nimi kierować i być im wiernymi.

Powieść porusza wiele istotnych i ponadczasowych problemów, które z całą pewnością można by odnieść do kilku pokoleń. Ważnym motywem powieści jest przyjaźń i głęboka, nierozerwalna więź, która łączy chłopców ze sobą i którą zaczynają dzielić również z panem Keatingiem. Chłopcy spędzają ze sobą każdą wolną chwilę. Czytając poezję i prowadząc dyskusje na ważne życiowe i filozoficzne tematy jeszcze bardziej się do siebie zbliżają. Spotkania umacniają tę więź i pozwalają im odnaleźć sens swojego życia. Wiedzą, że mogą na siebie liczyć i są gotowi wzajemnie spieszyć sobie z pomocą.

Istotnym zagadnieniem jest też pokazanie postaci nowoczesnego nauczyciela i jego niekonwencjonalnych metod wychowawczych. Profesor Keating wydaje się być właściwą osobą na właściwym miejscu. Do swojej pracy podchodzi z pasją. Można powiedzieć, że to człowiek z prawdziwym powołaniem i z pełnym poświęceniem wykonujący swój trudny zawód. Rodzice uczniów nie potrafią tego dostrzec, ponieważ przyzwyczajeni są do stereotypowego myślenia i do starych, sprawdzonych metod wychowawczych.

Autorka poruszyła też w powieści problem młodzieńczej miłości i buntu, a także walki o swoje marzenia i pasje, czyli wszytko to, co znamionuje zwłaszcza życie młodych ludzi.

„Stowarzyszenie umarłych poetów” to poruszająca powieść o dorastaniu i walce o swe młodzieńcze marzenia, pragnienia, pasje, czyli to co stanowi najgłębszy sens naszego życia.

Charakterystyka Johna Keatinga

W powieści „Stowarzyszenie umarłych poetów” Nancy H. Kleinbaum zaprezentowała nam szeroki wachlarz różnych charakterów i postaci. Bohaterowie to zarówno uczniowie jak i nauczyciele męskiej akademii.

Głównym bohaterem jest z cała pewnością profesor Keating. W przeszłości sam był uczniem tej akademii. Uczniowie postrzegają go jako nieco zwariowanego, momentami dość dziwacznego nauczyciela j. angielskiego, którego ekscentryczność przejawia się w stosowanych metodach wychowawczych, a także w olbrzymiej, niespotykanej pasji jaką żywi do literatury. Profesor uwielbia uczniów. Każdy z nich jest dla niego jednakowo ważny i do każdego podchodzi indywidualnie. Swój zawód traktuje jako misję i podchodzi do niego z prawdziwym powołaniem. Jest bardzo oddany swym uczniom, w których pragnie zaszczepić miłość do poezji, literatury i sztuki, czyli wszytko to, co on tak bardzo w młodości ukochał. Dlatego organizuje koło teatralne, w które angażuje uczniów. Zachęca ich do czytania wierszy i ich analizowania. W młodości sam brał udział w spotkaniach Stowarzyszenia Umarłych Poetów. Jest więc bardzo dumny, że i jego uczniowie chcą wciąż kontynuować tę tradycję.

Metody wychowawcze profesora Keatinga są dość nietypowe. Często przemawia on do uczniów stojąc na biurku. Niekiedy każe im wyrywać kartki z podręcznika. Uczniowie go kochają, zaś pozostali członkowie grona pedagogicznego podchodzą do niego z pewnym sceptycyzmem i rezerwą. Również rodzice uczniów nie potrafią przekonać się do jego sposobu nauczania.

Historia pana Keatinga kończy się smutnie. W zakończeniu powieści musi on odejść z pracy po samobójstwie jednego z uczniów, za spowodowanie którego zostaje oskarżony.

John Keating ma około trzydziestu kilku lat. Został profesorem Akademii Weltona w dość młodym wieku. Obejmując posadę zostaje przedstawiony podczas ceremonii przez dyrektora Nolana. Niektórzy z rodziców (pan Perry, ojciec Neila) są od samego początku nastawieni do niego nieprzychylnie. Profesor jest mężczyzną średniego wzrostu. Z jego ciepłych oczu bije serdeczność i łagodność. Uczniowie nie od razu darzą go zaufaniem; przekonują się do niego stopniowo. W końcu zostaje ich mentorem, przewodnikiem po życiowych meandrach i wreszcie – prawdziwym przyjacielem, na którego mogą zawsze liczyć.

Pan Keating jest osobą spontaniczną i ma w głowie pełno pomysłów. Wyskakując z nimi wcale nie obawia się, że utraci autorytet wśród uczniów. Jest wobec nich otwarty; traktuje ich jako równorzędnych partnerów, z którymi może o wszystkim rozmawiać. Pragnie rozbudzić w nich pasje, jednocześnie zachęcając do pełnego korzystania z życia i z młodości, a także do cieszenia się każdą chwilą i odnalezienia w sobie odwagi, by pozostawić po sobie na ziemi jakiś trwały, wartościowy ślad.

Pan Keating jest nauczycielem z prawdziwym powołaniem. Rozumie, że swoimi metodami może nie tylko przekazywać wiedzę, ale wpływać też na myślenie uczniów, na kształtowanie w nich indywidualizmu i samodzielności. Oczywiście nie stara się narzucać swojego spojrzenia na świat – usiłuje raczej uczynić przed nimi pewne wskazania i dać im wolny wybór. Wie, że do każdego z chłopców musi znaleźć właściwe podejście. Największym sukcesem stosowania tych metod może być przykład Todda Andersona, który po zwolnieniu profesora staje na czele buntu jego zwolenników i pragnie przekonać nauczycieli, by dali mu jeszcze jedną szansę. W żadnym wypadku profesor Keating nie odpowiadał za śmierć Neila. Winą powinni zostać obarczeni jego rodzice, a także skostniały i bezduszny system, którego Keating nigdy nie uznawał.

Po śmierci Neila wiedział, że nie ma już dla niego miejsca w tej szkole. Wartości, którym hołdował i które wyznaczały sens stosowanych przez niego metod zostały wyraźnie podważone. Nie uznali ich nauczyciele i rodzice. Dlatego tym większą niespodzianką było pożegnanie, jakie na odchodnym urządzili mu chłopcy. Ich wzruszające i wyciskające łzy wyznania, a także oddanie najwyższego hołdu „kapitanowi” były dowodem, że zasady jakie im przekazywał nie zostały odrzucone w niepamięć, lecz jest nadzieja, że chłopcy pozostaną im wierni w swym dorosłym już życiu. To przeświadczenie było najlepszą nagrodą za cały trud wychowawczy profesora i sprawiło, że mógł odejść spokojnie. Wiedział, że chłopcy z ich przekonaniami na pewno poradzą sobie w życiu.

Charakterystyka Neila Perry'ego

Neil Perry – jeden z bohaterów powieści N. H. Kleinbaum pt. „Stowarzyszenie umarłych poetów”. Chłopiec miał 16 lat i był jednym z najlepszych uczniów Akademii Weltona. Był spokojnym, sympatycznym, dobrym i wrażliwym chłopcem lubianym przez kolegów. Niestety miał władczego i apodyktycznego ojca, który dokładnie zaplanował jego przyszłość i liczył, że syn spełni wszystkie jego oczekiwania. Ojciec postanowił, że Neil zostanie lekarzem. Mimo swoich odmiennych pragnień i początkowego buntu chłopiec postanowił się poddać i całkowicie podporządkować woli ojca. Był nieśmiały i w pewnym stopniu brakowało mu też pewności siebie. Mimo to, to właśnie dzięki niemu na nowo odżyło Stowarzyszenie (z jego inicjatywy ponownie je założono i w grocie chłopcy urządzali spotkania, na których prowadzili dyskusje o literaturze i czytali wiersze).

Neil był bardzo wrażliwym nastolatkiem. Kochał sztukę i literaturę. Był niemal odbiciem profesora Keatinga w jego młodzieńczym wieku. Neil uwielbiał też poezję i teatr. Rodzice jednak nie rozumieli jego pasji i mieli wobec niego inne plany. Zabronili mu występów w teatrze i poświęcania czasu na spektakle.

Wygórowane ambicje rodziców i ich przesadna apodyktyczność, a także lekceważenie potrzeb i pragnień swego syna ostatecznie znalazły tragiczny finał. Po spektaklu, w którym chłopiec zagrał mimo surowego zakazu ojca, ten postanowił zabrać go z Akademii. Nierozumiany, opuszczony przez innych Neil podejmuje decyzję o samobójstwie. Czuje, że jego życie właśnie legło w gruzach i wszystko to, co do tej pory stanowiło jego sens, nagle uległo zatraceniu.

Pozostali bohaterowie

Todd Anderson – zakompleksiony chłopak żyjący w cieniu starszego brata, który był znakomitym uczniem Akademii. W momencie rozpoczęcia akcji Todd dopiero rozpoczyna naukę w Akademii. Wcześniej nie mógł się do niej dostać, ponieważ zabrakło mu punktów. Początkowo jest zamknięty w sobie i nieprzychylnie nastawiony do szkoły. W końcu jednak otwiera się i znajduje przyjaciół. Jego największym przyjacielem jest Neil, z którym dzieli pokój.

Nieśmiały Todd stroni od występów publicznych, co szybko zauważa profesor Keating. Postanawia przełamać w chłopcu wewnętrzny opór i prowokuje go do improwizacji na lekcji. Dzięki temu Todd przełamuje swe bariery i obawy. Todd jest też wrażliwy, dlatego śmierć Neila tak bardzo nim wstrząsnęła. Nie mogąc znieść tego, że dyrektor, rodzice i nauczyciele winą za tę śmierć obciążają pana Keatinga, odważnie występuje w jego obronie. Znajduje w sobie odwagę, by walczyć z tymi zarzutami. Jako pierwszy staje na ławce na znak protestu przeciwko wydaleniu anglisty.

Knox Overstreet – sympatyczny, żywiołowy chłopak, pełen optymizmu i poczucia humoru. Zakochuje się w pięknej Chris (dziewczyna syna znajomych rodziców). Aby z nią być, jest gotowy na największe szaleństwo, ale jak się okaże jego wytrwałe zabiegi o uwagę dziewczyny zostaną nagrodzone.

Charlie Delton – odważny i pewny siebie młodzieniec cieszący się dużym powodzeniem u dziewcząt. Nadaje sobie przydomek: Nuwanda. Jest żywiołowy i nie brak mu pomysłów. To z jego inicjatywy reguły panujące w Stowarzyszeniu zostają zmienione. Tak naprawdę bardziej interesuje go zabawa i robienie wygłupów niż czytanie poezji i literatury.

Za umieszczenie w gazetce szkolnej artykułu o potrzebie przyjęcia do Akademii dziewcząt zostaje surowo ukarany. Jest lekkomyślny i nie zastanawia się nad konsekwencjami swych czynów. Swym występkiem naraża pozostałych członków Stowarzyszenia i samego pana Keatinga.

Dyrektor Nolan – surowy i bezwzględny nauczyciel. Jest niezwykle wymagający i stoi na straży przestrzegania zasad w Akademii. Zwolennik tradycyjnych metod wychowawczych. Konsekwentnie odrzuca nowatorskie metody anglisty i staje się jego zagorzałym wrogiem. Nie popiera też tego, by uczniom przyznawać jakiekolwiek prawo do samodzielności. Jest przekonany, że winę za śmierć Neila ponosi tylko profesor Keating, dlatego zmusza go do odejścia ze szkoły. Na pozostałych członkach Stowarzyszenia wymusza swymi pogróżkami podpisanie oszczerczego donosu na profesora.

Richard Cameron – postać negatywna. Pozostali uczniowie go tolerują, ale nie darzą sympatią. To typowy lizus i kujon przymilający się nauczycielom. Myśli tylko o sobie i stać go na największą podłość, by tylko ocalić siebie samego przed karą. Dlatego bez skrupułów oskarża profesora Keatinga i nie waha się podpisać na niego donosu.