Definicja
Archetyp to jedno z najważniejszych pojęć, która wyjaśnia powtarzalność pewnych wątków, postaci czy postaw, które dostrzec można w literaturze różnych epok. Jest to słowo, które swe początki miało w psychologii. Archetyp to funkcjonowanie pewnych wzorców, które charakteryzuje fakt, że są one wspólnymi dla ludzi, znacznie wpływając na sposób, w który myślą czy konstruują swoje sądy.
Proces powstawania archetypu nie jest zależnym od czynników socjologicznych czy uwarunkowań psychicznych jednostki. Arche – słowo, które może być rozumiane jako początek, nie bierze swojego początku z doświadczenia. Jest elementem, który istnieje w podświadomości całej ludzkości. Ważną jego cechą jest to, że nie jest on elementem jawnym, który łatwo dostrzec jako świadomy produkt. Istnienie archetypu widoczne jest między innymi w ludzkiej twórczości, w której to pojawiają się określone sytuacje czy postaci stanowiące reprezentant wzorca, którym jest archetyp.
Geneza
Psychologia to dziedzina, w której powstało pojęcie archetypu jako takiego. Jego autorem był Carl Gustaw Jung. Wskazał on na ciekawą właściwość ludzkiej psychiki, którą było funkcjonowanie wspomnianych wcześniej wzorców. Ich istnienie nie było determinowane przez żaden z czynników zewnętrznych.
Przykłady archetypów
Matki – przedstawianej jako matka natura, kobieta odpowiedzialna za przyrodę. Tego typu archetypem była między innymi postać Demeter.
Buntownika – archetypem buntownika, który cierpiał za ważną sprawę był Prometeusz. Ważną cechą było przywiązanie do wyznawanych zasad, ale i kara.
Ważnymi archetypami są także te, które powiązane są z rodziną i pełnionymi w niej rolami, z miejscem zamieszkania, rajem utraconym czy losem, który spotkał bohatera. Przykładem może być archetyp mędrca czy też archetyp podróżnika, tułacza.
Widmo – objawia się Marysi. Jest to zmarły narzeczony dziewczyny malarz Ludwik de Laveaux. Mężczyzna zmarł w Paryżu gdzie wyjechał studiować. Zaręczył się z...
„Kompozycja VII” Wassila Kandinsky’ego wydawać się może dziełem pełnym chaosu i nieuporządkowania. Widz który nie zna korzeni dzieła wyrobić...
Róża ma niezwykły kolor i piękny zapach. Jej płatki są barwy czerwonej. Nieco ciemniejsze im bliżej środka kwiatu jaśniejsze na końcach płatków prezentują...
Homo viator to topos którego nazwa zaciągnięta jest z języka łacińskiego i oznacza podróżnego pielgrzyma. Zatem odnosi się do człowieka wędrującego doświadczającego...
Edyp wychował się w Koryncie na dworze Polybosa i Merope. Wydawać by się mogło że wiódł tam szczęśliwe spokojne życie. Niestety nazywano go podrzutkiem co sprawiało...
Akcja „Potopu” Henryka Sienkiewicza rozgrywa się w okresie szwedzkiego najazdu na Rzeczpospolitą który miał miejsce w latach 1655 – 1660. Autor bazując...
Mesjanizm był jednym z najbardziej wyrazistych prądów ideowych w dziejach polskiej myśli. Polacy szukali nadziei na odrodzenie podzielonego przez zaborców państwa...
W wielu filmach i powieściach pojawia się krajobraz wojenny. Właściwie każdy z nas zetknął się z tego typu kinem a także widział fotografie wykonane przez słynnych...
Definicja i wyznaczniki gatunku Elegia to utwór który podobnie jak tren posiada charakter żałobny choć nie zawsze zakres tematyczny elegii tożsamy jest z tematami...
