Unikalne i sprawdzone teksty

Archetyp literacki – definicja, geneza, przykłady archetypów | wypracowanie

Definicja
Archetyp to jedno z najważniejszych pojęć, która wyjaśnia powtarzalność pewnych wątków, postaci czy postaw, które dostrzec można w literaturze różnych epok. Jest to słowo, które swe początki miało w psychologii. Archetyp to funkcjonowanie pewnych wzorców, które charakteryzuje fakt, że są one wspólnymi dla ludzi, znacznie wpływając na sposób, w który myślą czy konstruują swoje sądy.
Proces powstawania archetypu nie jest zależnym od czynników socjologicznych czy uwarunkowań psychicznych jednostki. Arche – słowo, które może być rozumiane jako początek, nie bierze swojego początku z doświadczenia. Jest elementem, który istnieje w podświadomości całej ludzkości. Ważną jego cechą jest to, że nie jest on elementem jawnym, który łatwo dostrzec jako świadomy produkt. Istnienie archetypu widoczne jest między innymi w ludzkiej twórczości, w której to pojawiają się określone sytuacje czy postaci stanowiące reprezentant wzorca, którym jest archetyp.
Geneza
Psychologia to dziedzina, w której powstało pojęcie archetypu jako takiego. Jego autorem był Carl Gustaw Jung. Wskazał on na ciekawą właściwość ludzkiej psychiki, którą było funkcjonowanie wspomnianych wcześniej wzorców. Ich istnienie nie było determinowane przez żaden z czynników zewnętrznych.
Przykłady archetypów
Matki – przedstawianej jako matka natura, kobieta odpowiedzialna za przyrodę. Tego typu archetypem była między innymi postać Demeter.
Buntownika – archetypem buntownika, który cierpiał za ważną sprawę był Prometeusz. Ważną cechą było przywiązanie do wyznawanych zasad, ale i kara.
Ważnymi archetypami są także te, które powiązane są z rodziną i pełnionymi w niej rolami, z miejscem zamieszkania, rajem utraconym czy losem, który spotkał bohatera. Przykładem może być archetyp mędrca czy też archetyp podróżnika, tułacza.

Rozwiń więcej

Losowe tematy

Świętoszek Moliera jako przykład...

„Świętoszek” Moliera słusznie jest uznawany za znakomitą satyrę na hipokryzję religijną. Jednak nie wyczerpuje się w tym znaczenie utworu. Stanowi on bowiem...

Salon Warszawski – interpretacja...

Salon Warszawski – interpretacja Scena VII trzeciej części „Dziadów” czyli „Salon warszawski” jest jednym z najważniejszych i najbardziej...

Chocholi taniec - symbolika

Chochoł pełni w „Weselu” Stanisława Wyspiańskiego bardzo istotną funkcję. Jest to rodzaj słomianego snopa którym zimą ochrania się róże. W...

Egzystencjalizm w Dżumie

Albert Camus mocno odżegnywał się od związków z prądem intelektualnym znanym jako egzystencjalizm. Mimo to często bywa zaliczany w poczet osób związanych...

Dzieje Marcina Borowicza (w punktach)...

1. Ośmioletni Marcin Borowicz oddany panu Wiechowskiemu nauczycielowi w Owczarach (ma on przygotować chłopaka do nauki w gimnazjum). 2. Poznawanie zasad panujących w szkole...

Co jest najważniejsze? Co jest...

Należę do osób które mają w zwyczaju przywiązywać się do różnych przedmiotów. Mam kilka kolekcji które bardzo sobie cenię i których...

Salvador Dali Oblicze wojny –...

„Oblicze wojny” to obraz namalowany techniką olejną na płótnie o wymiarach 100 x 79cm. Powstał on w czasie pobytu Salvadora Dalego w Stanach Zjednoczonych...

Roland jako ideał rycerza – opracowanie...

Rolanda dzielnego rycerza będącego bohaterem słynnej chanson de geste poznajemy jako postać niepozbawioną wad wynikających z dumnej postawy i trudnego charakteru ale jednak...

Historia miłości Zbyszka i Danusi...

Dwóch rycerzy rodem z Bogdańca wracając z Litwy gdzie walczyli dla księcia Witolda zmierza do Krakowa. Wkrótce ma przyjść na świat dziecko króla Władysława...