Unikalne i sprawdzone teksty

Archetyp literacki – definicja, geneza, przykłady archetypów | wypracowanie

Definicja
Archetyp to jedno z najważniejszych pojęć, która wyjaśnia powtarzalność pewnych wątków, postaci czy postaw, które dostrzec można w literaturze różnych epok. Jest to słowo, które swe początki miało w psychologii. Archetyp to funkcjonowanie pewnych wzorców, które charakteryzuje fakt, że są one wspólnymi dla ludzi, znacznie wpływając na sposób, w który myślą czy konstruują swoje sądy.
Proces powstawania archetypu nie jest zależnym od czynników socjologicznych czy uwarunkowań psychicznych jednostki. Arche – słowo, które może być rozumiane jako początek, nie bierze swojego początku z doświadczenia. Jest elementem, który istnieje w podświadomości całej ludzkości. Ważną jego cechą jest to, że nie jest on elementem jawnym, który łatwo dostrzec jako świadomy produkt. Istnienie archetypu widoczne jest między innymi w ludzkiej twórczości, w której to pojawiają się określone sytuacje czy postaci stanowiące reprezentant wzorca, którym jest archetyp.
Geneza
Psychologia to dziedzina, w której powstało pojęcie archetypu jako takiego. Jego autorem był Carl Gustaw Jung. Wskazał on na ciekawą właściwość ludzkiej psychiki, którą było funkcjonowanie wspomnianych wcześniej wzorców. Ich istnienie nie było determinowane przez żaden z czynników zewnętrznych.
Przykłady archetypów
Matki – przedstawianej jako matka natura, kobieta odpowiedzialna za przyrodę. Tego typu archetypem była między innymi postać Demeter.
Buntownika – archetypem buntownika, który cierpiał za ważną sprawę był Prometeusz. Ważną cechą było przywiązanie do wyznawanych zasad, ale i kara.
Ważnymi archetypami są także te, które powiązane są z rodziną i pełnionymi w niej rolami, z miejscem zamieszkania, rajem utraconym czy losem, który spotkał bohatera. Przykładem może być archetyp mędrca czy też archetyp podróżnika, tułacza.

Rozwiń więcej

Losowe tematy

Lekarz – zawód czy posłannictwo?...

Zawód lekarza to jedna z najbardziej interesujących profesji. Nieustannie styka się on ze śmiercią ratuje ludzi przed chorobami i przynosi im ulgę w cierpieniu –...

Niezapomniana przygoda - opowiadanie...

Nigdy nie sądziłam że niezapomniana przygoda przytrafi mi się podczas drogi do szkoły. Od zawsze przecież chodziłam tą samą ścieżką przez las. Jednak do ostatniej...

Czy bohaterów „Dywizjonu 303”...

Arkady Fiedler w swojej książce „Dywizjon 303” nazywa polskich pilotów biorących udział w bitwie o Anglię współczesnymi rycerzami. Porównanie...

Czy kultura polska jest kulturą...

Odpowiedź na pytanie czy kultura polska jest kulturą o cechach mieszczańskich nie jest odpowiedzią łatwą. Można bowiem w polskiej kulturze dostrzec elementy twórczości...

Sens przypowieści biblijnych

Zazwyczaj gdy mowa o Biblii mamy na myśli jedną książkę. Gdy chodzi o formę fizyczną będziemy mieli rację – Pismo Święte to najczęściej jeden obszerny tom....

„Jądro ciemności” - znaczenie...

Tytuł „Jądro ciemności” ma znaczenie symboliczne. Po pierwsze odnosi się do Afryki jako kontynentu czarnych ludzi – w sensie dosłownym – ale również...

Biedota w „Lalce” – opracowanie...

„Lalka” Bolesława Prusa jest dziełem w którym ukazana została szczegółowa panorama polskiego społeczeństwa. Co charakterystyczne dla powieści...

Motyw vanitas w literaturze i sztuce...

Słowo „vanitas” to po łacinie „marność”. Przez wieki najpopularniejszym językiem w jakim czytano Pismo Święte była bowiem łacina – i właśnie...

O czym mówią moje książki nocą...

„Książka nie jest tak fajna jak film!” – powiedział ostatnio mój kolega. „W filmie widzisz co robią bohaterowie słyszysz jak rozmawiają....