Quo vadis jako powieść o miłości

„Quo vadis” Henryka Sienkiewicza przenosi czytelnika do Starożytnego Rzymu. Powieść ukazuje przełomowy dla historii moment narodzin i umacniania się chrześcijaństwa - wiary, która w czasie rządów Teodozjusza Wielkiego stała się religią panującą w Cesarstwie Rzymskim. Co ciekawe, polski autor, by jak najlepiej przedstawić ten proces, posłużył się wątkiem miłosnym, splatając ze sobą losy rzymskiego patrycjusza i ligijskiej zakładniczki wychowanej w duchu nauk Chrystusa przez Pomponię Grecynę.

Marek Winicjusz, żołnierz, siostrzeniec Petroniusza, zakochuje się w Ligii od pierwszego wejrzenia. Postanawia więc użyć swoich wpływów, by wyrwać dziewczynę z domu Plaucjusza i osiedlić w swojej willi. Jednakże w ówczesnym Rzymie nic (przynajmniej w sferze towarzyskiej) nie mogło dziać się bez pozwolenia Nerona. Zatem pierwsze poważne spotkanie pary (wcześniej widzieli się w ogrodzie Plaucjusza) ma miejsce na uczucie zorganizowanej przez cesarza.

Ligia nie pozostała obojętna wobec Winicjusza. Atletycznie zbudowany mężczyzna podobał się jej i budził jej ciekawość. Nie przypuszczała jednak, że znajdzie się obok człowieka porywczego, zachłannego i nieliczącego się z jej zdaniem. Nachalne zachowanie młodego żołnierza przeraża dziewczynę, która ucieka dzięki pomocy Ursusa. W tym momencie Marek Winicjusz rozpoczyna poszukiwania Ligii, którym towarzyszą poszukiwania sensu życia.

Miłość jest tym, co zmienia siostrzeńca Petroniusza. Pod wpływem nauki chrześcijańskiej odkrywa on wartości, których wcześniej nie dostrzegał. Jak sam pisze do wuja - zaczął uprzejmie traktować klientów, okazywać łaskę niewolnikom, dostrzegł także błędy swej przeszłości. Rzym wydał mu się miejscem okropnym, trwanie u boku Nerona bezcelowym, a dotychczasowe życie pozbawionym sensu.

Uczucie do Ligii jest dla Winicjusza stanem, którego nigdy wcześniej nie doświadczył. Wcześniej, kiedy podobała mu się kobieta, po prostu ją sobie zagarniał. Nigdy nie musiał się starać ani pracować nad sobą.

Wątek miłosny w „Quo vadis” jest pełen napięcia, a zwroty akcji zaskakują czytelnika. Przebywający w domu Miriam Winicjusz, chociaż zbliża się do chrześcijan, wciąż pozostaje człowiekiem z zewnątrz. Dlatego Ligia ucieka, ukrywa się przed nim. Wtedy zrezygnowany patrycjusz pragnie o niej zapomnieć. Przez chwilę wraca do swego poprzedniego życia (romans z Chryzotemis), lecz ponownie uświadamia sobie jego bezcelowość. W jego światopoglądzie coraz ważniejszą rolę odgrywają nauki chrześcijan.

Aresztowanie Ligii było dla Winicjusza momentem niezwykle bolesnym. Wuj przestrzegał go, że szalony władca, który niemal wszystkie siły poświęcał na wymyślanie okrutnych mąk dla chrześcijan, przygotuje dla dziewczyny coś szczególnego. Schorowana Ligia mówiła ukochanemu, że nawet śmierć ich nie rozłączy, próbując go uspokoić. Kiedy na scenę wyszedł olbrzymi tur i stanął naprzeciwko Ursusa, mogło wydawać się, że los Ligii jest przesądzony. Jednakże potężny mężczyzna pokonał zwierzę, a Winicjusz wskoczył na arenę i okrył ukochaną płaszczem.

Wątek miłosny w „Quo vadis” można postrzegać jako główny i organizujący następstwo wydarzeń. Szczególnego dramatyzmu nadaje mu połączenie przedstawicieli dwóch odmiennych kultur oraz osadzenie go w okresie prześladowań pierwszych chrześcijan.