Unikalne i sprawdzone teksty

Niepokoje matki i ich źródła na podstawie Trenu XIX

Cykl „Treny” Jana Kochanowskiego należy do najdonioślejszych osiągnięć literatury staropolskiej. W swoich utworach mistrz Jan połączył głęboką refleksję filozoficzną i religijną z wyrazem bardzo osobistych, wręcz intymnych uczuć. Obok godnych wielkiego renesansowego erudyty rozważań na temat relacji człowieka i Boga, czy kwestii przydatności filozofii stoickiej, znajdziemy w jego dziele opis przeżyć wspólnych każdemu człowiekowi.

Istotna w „Trenach” jest kwestia rodzicielstwa. W końcu ich powstanie spowodowane zostało żalem po śmierci niespełna trzydziestomiesięcznego dziecka, córki poety, Urszulki. Kochanowski wielokrotnie przywołuje swoje własne cierpienie, ból ojca. Matka Urszulki, ukochana żona poety, Dorota, wydaje się pozostawać w cieniu. To jednak tylko pozór. W gruncie rzeczy w Trenie XIX zawarta jest istotna analiza macierzyństwa i trosk z nim związanych.

W utworze dylematy matki są zawarte we wstrząsającej frazie, poświęconej dzieciom:

Ani umie powiedzieć, czego jej troskliwa
Matka doszła : co z więtszym utrapieniem bywa,
Czy je rodzić, czy je grześć […].

Wersy te nie opisują oczywiście wyrodnej matki, niekochającej swego potomstwa. Wręcz przeciwnie – śmierć dziecka to tragedia i ból, ale obserwowanie cierpienia, na jakie dziecko jest narażone w ciągu życia, również przysparza zgryzot.

Matka chciałaby, by jej córka wyszła za mąż. Jednocześnie ciągle martwi się, czy małżonek nie skusił się tylko na posag i nie będzie źle traktował jej dziecka. Rodzicielka obawia się, by córka „pogróżek i cudzych fuków nie słuchała”. Z małżeństwem wiąże się także ciąża i poród – i chociaż dziadkowie zwykle czekają wnuków z niecierpliwością, zdają sobie sprawę, że dla kobiety wydanie na świat potomstwa jest bolesne, a w czasach Kochanowskiego – wręcz niebezpieczne. W końcu, przy ówczesnym niskim stanie higieny, kobiety często umierały w połogu.

Rodzice mogą się też lękać, że po ich śmierci opiekę na dzieckiem przejmą krewni, którzy zagarną majątek i wydadzą córkę za byle kogo. Pamiętać należy, iż w dawnych wiekach niejednokrotnie zdarzały się podobne sytuacje, będące zresztą materiałem dla wielu utworów literackich. W końcu kombinacje rodzinno-majątkowe ze zbrodnią w tle są jednym z głównych wątków „Pana Tadeusza” Adama Mickiewicza.

Najgorszy pozostaje jednak los niewiast, porwanych w niewolę– muszą one być kochankami bezbożnych Tatarów i Turków. A wszak los taki, na niebezpiecznych pograniczach Rzeczypospolitej, nie należał do najrzadszych.

Rodzicielstwo związane jest z wieloma radościami. Kochanowski wymieniła je w poprzednich Trenach, podkreślając, iż Urszulka zawsze poprawiała humor jemu i matce. Jednak macierzyństwo to także nieodłączne zgryzoty, wynikające z obaw o los umiłowanego dziecka. W okrutnym, niespokojnym świecie wydawać się może, iż życie bywa równie straszne jak śmierć.

 

Rozwiń więcej

Losowe tematy

Dzieci z Bullerbyn – opracowanie...

Geneza „Dzieci z Bullerbyn” – to powieść autorstwa szwedzkiej pisarki – Astrid Lindgren. Powstała w 1947 r. i stanowiła pierwszą część opisującą...

Karol Wojtyła Wiersze – opracowanie...

Karol Wojtyła to postać niezwykle istotna dla dziejów świata w XX stuleciu. Trudno rozważać jego ostatnie ćwierćwiecze bez uwzględnienia Jana Pawła II. Zadumani...

W co wierzyć – interpretacja...

„W co wierzyć?” Zenona Przesmyckiego to wiersz będący manifestacją młodopolskiego dekadentyzmu i metafizycznej pustki. Mimo że sam Miriam w swoich manifestach...

Ferdynand Wspaniały – streszczenie...

Streszczenie Któregoś wtorkowego dnia w letnie popołudnie pies o imieniu Ferdynand postanowił od teraz chodzić na dwóch łapach i ubierać się jak eleganccy...

Krzak dzikiej róży w ciemnych...

„Krzak dzikiej róży w ciemnych smreczynach” to cykl liryków tatrzańskich Jana Kasprowicza. Składa się on z czterech sonetów o tej samej tematyce....

Apollo i Marsjasz – interpretacja...

„Apollo i Marsjasz” Zbigniewa Herberta to wiersz w którym poeta dokonuje reinterpretacji mitologii. Tekst pokazuje że prawdziwy pojedynek Marsjasza z Apollinem...

Inny świat – opracowanie problematyka...

Geneza Gustaw Herling-Grudziński wydał „Inny świat” w 1951 roku w Anglii. Wcześniej powieść drukowano w odcinkach w londyńskich „Wiadomościach”....

Confiteor – interpretacja opracowanie...

„Confiteor” to manifest Młodej Polski autorstwa Stanisława Przybyszewskiego który ukazał się w 1899 roku na łamach krakowskiego „Życia”....

Wielki Gatsby – streszczenie skrótowe...

Streszczenie Historię Wielkiego Gatsby’ego opowiada czytelnikom Nick Carraway który był sąsiadem tytułowego bohatera. Latem 1922 r. Nick Carraway przeprowadził...