Unikalne i sprawdzone teksty

Niepokoje matki i ich źródła na podstawie Trenu XIX

Cykl „Treny” Jana Kochanowskiego należy do najdonioślejszych osiągnięć literatury staropolskiej. W swoich utworach mistrz Jan połączył głęboką refleksję filozoficzną i religijną z wyrazem bardzo osobistych, wręcz intymnych uczuć. Obok godnych wielkiego renesansowego erudyty rozważań na temat relacji człowieka i Boga, czy kwestii przydatności filozofii stoickiej, znajdziemy w jego dziele opis przeżyć wspólnych każdemu człowiekowi.

Istotna w „Trenach” jest kwestia rodzicielstwa. W końcu ich powstanie spowodowane zostało żalem po śmierci niespełna trzydziestomiesięcznego dziecka, córki poety, Urszulki. Kochanowski wielokrotnie przywołuje swoje własne cierpienie, ból ojca. Matka Urszulki, ukochana żona poety, Dorota, wydaje się pozostawać w cieniu. To jednak tylko pozór. W gruncie rzeczy w Trenie XIX zawarta jest istotna analiza macierzyństwa i trosk z nim związanych.

W utworze dylematy matki są zawarte we wstrząsającej frazie, poświęconej dzieciom:

Ani umie powiedzieć, czego jej troskliwa
Matka doszła : co z więtszym utrapieniem bywa,
Czy je rodzić, czy je grześć […].

Wersy te nie opisują oczywiście wyrodnej matki, niekochającej swego potomstwa. Wręcz przeciwnie – śmierć dziecka to tragedia i ból, ale obserwowanie cierpienia, na jakie dziecko jest narażone w ciągu życia, również przysparza zgryzot.

Matka chciałaby, by jej córka wyszła za mąż. Jednocześnie ciągle martwi się, czy małżonek nie skusił się tylko na posag i nie będzie źle traktował jej dziecka. Rodzicielka obawia się, by córka „pogróżek i cudzych fuków nie słuchała”. Z małżeństwem wiąże się także ciąża i poród – i chociaż dziadkowie zwykle czekają wnuków z niecierpliwością, zdają sobie sprawę, że dla kobiety wydanie na świat potomstwa jest bolesne, a w czasach Kochanowskiego – wręcz niebezpieczne. W końcu, przy ówczesnym niskim stanie higieny, kobiety często umierały w połogu.

Rodzice mogą się też lękać, że po ich śmierci opiekę na dzieckiem przejmą krewni, którzy zagarną majątek i wydadzą córkę za byle kogo. Pamiętać należy, iż w dawnych wiekach niejednokrotnie zdarzały się podobne sytuacje, będące zresztą materiałem dla wielu utworów literackich. W końcu kombinacje rodzinno-majątkowe ze zbrodnią w tle są jednym z głównych wątków „Pana Tadeusza” Adama Mickiewicza.

Najgorszy pozostaje jednak los niewiast, porwanych w niewolę– muszą one być kochankami bezbożnych Tatarów i Turków. A wszak los taki, na niebezpiecznych pograniczach Rzeczypospolitej, nie należał do najrzadszych.

Rodzicielstwo związane jest z wieloma radościami. Kochanowski wymieniła je w poprzednich Trenach, podkreślając, iż Urszulka zawsze poprawiała humor jemu i matce. Jednak macierzyństwo to także nieodłączne zgryzoty, wynikające z obaw o los umiłowanego dziecka. W okrutnym, niespokojnym świecie wydawać się może, iż życie bywa równie straszne jak śmierć.

 

Rozwiń więcej

Losowe tematy

Łysek z pokładu Idy – streszczenie...

Streszczenie Łysek – główny bohater opowiadania – to gniady koń który pracuje w kopalnianym szybie i pomaga w ten sposób górnikom....

Manifest szalony – interpretacja...

„Manifest szalony” jest wierszem Kazimierza Wierzyńskiego. Tytuł sugeruje że mamy do czynienia z czymś co wyjawia poglądy autora na poezję a może nawet i na...

Świętoszek - streszczenie plan...

Na początku sztuki poznajemy matkę Orgona Panią Pernelle. Krytykuje ona wszystkich domowników swojego syna wysławia tylko jednego Tartuffe’a. Jednocześnie Pani...

Pozłacana rybka – streszczenie...

Streszczenie Właśnie dobiegają końca wakacje. Czternastoletnia Alicja spędza je u dziadków na wsi i nie chce jeszcze wracać do szkoły. Zaczyna rozmyślać nad swym...

Ojciec Goriot – streszczenie plan...

Streszczenie Akcja powieści toczy się w Paryżu w 1819 roku. Historia rozpoczyna się w podrzędnym pensjonacie pani Vauquer przy ulicy Neuve-Sainte-Geneviève gdzie...

Makbet – geneza czas i miejsce...

Geneza „Makbet” napisany został przez Szekspira najprawdopodobniej ok. 1606 r. Opowiedziana w dramacie historia ma swoje źródła w wydarzeniach historycznych...

Nawiedzony dom - streszczenie problematyka...

Streszczenie 1 Wypracowanie pt. „Jak spędziłam ostatnie dni wakacji” które w klasie odczytała Janeczka wywarło na nauczycielce niemałe wrażenie. Córka...

Mit o Zeusie - opracowanie (interpretacja...

Interpretacja Mit o Dzeusie jest opowieścią o najważniejszym z bogów który władał całym Olimpem. Jest to mit który doskonale oddaje antropomorficzność...

Omyłka – streszczenie plan wydarzeń...

Streszczenie Utwór rozpoczyna opis domu matki oraz okolicy. Pojawia się także postać siedmioletniego chłopca którym jest sam narrator. Mówi on o nawyku...