Groteska jest kategorią estetyczną, która charakteryzuje się łączeniem w obrębie jednego utworu elementów przeciwstawnych, a więc np. komizmu i tragizmu, piękna i brzydoty. Dzieła utrzymane w groteskowej konwencji często charakteryzują się atmosferą tajemnicy, absurdu. Cechy te z łatwością można odnaleźć w „Sklepach cynamonowych” Brunona Schulza - zbiorze opowiadań uważanym za jedno z najważniejszych dokonań polskojęzycznej literatury XX stulecia.
Świat przedstawiony w utworach Brunona Schulza charakteryzuje się rysem onirycznym. Jest to rzeczywistość wykraczająca poza ramy logiki i rozumu, przestrzeń pełna tajemnic i zaskakujących wydarzeń. Miasto oraz kamienica zamieszkana przez narratora i jego rodzinę jawią się jako olbrzymi labirynt, obszar skrywający wiele niezbadanych miejsc. W specyficznej rzeczywistości „Sklepów cynamonowych” lokalizacje te budzą niepokój, zdają się żyć własnym życiem.
W niesamowitej scenerii dzieją się takież same rzeczy. Ojciec narratora sprowadza jaja egzotycznych ptaków, rozmnaża je, po czym zaczyna wieść życie jednego ze skrzydlatych stworzeń. Innym razem, mając za sobą kłótnię z samym Bogiem i całe to ptasie zamieszanie, mężczyzna sprowadza do mieszkania karakony. Owady poddawane są przez niego bacznej obserwacji, a kiedy nadciąga właściwy czas, bohater kurczy się i znika wraz z odrażającą chmarą. Co ciekawe - równolegle toczy się normalne życie, Adela sprząta, gotuje, opala kurczaki. Trudno jednak oprzeć się wrażeniu, iż to właśnie pierwiastki świata realistycznego (lub zachowującego jedynie takie pozory) są nieadekwatne, niedopasowane.
Wydarzenia ukazywane przez narratora opowiadań pozostają ze sobą w luźnych związkach. Struktura czasowa ich następstwa jest wyraźnie zaburzona, porządek chronologiczny nie obowiązuje w zadziwiającej rzeczywistości opowiadań. Podobnie jest następstwem przyczynowo - skutkowym - niektóre z wątków nie zostają domknięte, inne nie mają zaś należytego otwarcia, wprowadzenia.
W szczególnych momentach zupełnie zaburza Schulz strukturę czasu, eksponując nadzwyczajność niektórych momentów, etapów. Dzieje się tak w opowiadaniu pt. „Noc Wielkiego Sezonu”, którego akcja, co wyraźnie zaznacza narrator, osadzona zostaje w trzynastym miesiącu - w nadprogramowym wytworze roku.
Groteskowi są także bohaterowie „Sklepów cynamonowych”. To postacie jak gdyby zupełnie wyrwane ze swoich ról. Ojciec, właściciel sklepu, staje się człowiekiem niezdolnym do zapanowania nad rodzinnym interesem, który przejmuje pozostająca nieco z boku żona. W tym czasie mężczyzna oddaje się swoim przedziwnym pasjom - jak np. hodowanie ptaków. Będąca gosposią Adela staje się prawdziwą panią domu, jedyną osobą zdolną zapanować nad fantastycznymi wytworami jego mieszkańców. Przy tym wszystkim jest to postać niezwykle witalna, a jej erotyzm zostaje wyraźnie nakreślony. W tym swoistym panopticum swoje miejsce znajdują także wuj Karol (intruz we własnym domu), miejscowy włóczęga (porównywany do Pana), ciotka Perazja (ze złości i oburzenia zmienia się w stertę pyłu).
Świat ukazany w „Sklepach cynamonowych” jest niezwykłym połączeniem realizmu z dziecięcą fantazją (z tej pozycji opowiada narrator). Każdy jego element zyskuje więc niezwykłe właściwości, wymykając się dotychczasowym ramom. Jest to przestrzeń dziwna, budząca niepokój, lecz także niezwykle atrakcyjna, przyciągająca czytelnika. Groteska jako kategoria estetyczne odgrywa niezwykle ważną rolę w jej kreowaniu, umożliwiając budowanie napięcia, wyzwalanie emocji odbiorcy.
Drogi Mateuszu piszę do Ciebie ponieważ wiem że są wakacje i masz dużo czasu. A ja chciałbym zachęcić Cię do tego byś podczas ich trwania przeczytał jakąś ciekawą...
Józio - główny bohater i narrator „Ferdydurke” - obudził się o dziwnej porze. Początkowo miał wrażenie że musi pędzić na dworzec. Dopiero po...
Ekspresjonizm należał do popularnych kierunków w literaturze i sztuce na przełomie XIX i XX wieku. Przykładał on dużą wagę do wyrażania uczuć „mocnego”...
W naszych wyobrażeniach rycerze często funkcjonują jako wielcy niezwykle silni mężczyźni którzy w lśniących zbrojach mkną na cudnych rumakach. Zazwyczaj pojawiają...
W „Księdze rodzaju” Bóg zalecił ludziom by czynili sobie ziemią poddaną. Dzisiaj możemy się zastanowić czy człowiek podołał odpowiednio temu zadaniu....
DefinicjaEpitet to środek stylistyczny którego głównym zadaniem jest określanie opisywanie słowa z którym w parze występuje. Może ono być zarówno...
Definicja i wyznaczniki Powieść epistolarna to odmiana powieści która jest niezwykła przede wszystkim przez swoją budowę. Jak sama nazwa wskazuje jest to powieść...
Pytanie czy kara zawsze musi być następstwem winy to pytanie które można rozważać na kilku płaszczyznach. Przede wszystkim warto zwrócić uwagę na fakt różnego...
Kwestia zbrodni i kary należy do najważniejszych i najczęstszych tematów literatury światowej. Dylematy i problemy z nią związane opisywał między innymi Fiodor...