Unikalne i sprawdzone teksty

Rozmowa Benedykta z synem Witoldem – interpretacja | wypracowanie

Rozmowa Benedykta Korczyńskiego z synem stanowi jedną z istotniejszych scen w powieści „Nad Niemnem”, ponieważ wyraźnie pokazuje konflikt pokoleń, będący jednym z najbardziej znaczących problemów dzieła Elizy Orzeszkowej. Benedykt Korczyński jest przedstawicielem generacji, której młodość przypadła na okres powstania styczniowego, jeden z najtragiczniejszych zrywów narodowościowych w polskiej historii. Pokolenie to niewątpliwie przeżyło dotkliwą klęskę młodzieńczych ideałów.

Powstanie zostało brutalnie i krwawo stłumione, a wraz z nim pogrzebano nadzieje na odzyskanie niepodległości. Co więcej, na Polaków spadły dotkliwe represje: konfiskaty majątków, zsyłki na Sybir, długoletnie kary więzienia i wyroki śmierci. Klęską okazała się również powstańcza idea zbratania szlachty z ludem. Carat uprzedził bowiem powstańczy rząd i pierwszy wydał dekret o uwłaszczenie ziemi, co zniechęciło chłopów do walki.

Korczyński to człowiek, który  doświadczył tych konsekwencji narodowego zrywu. Jego ukochany brat Andrzej zginął w powstaniu, a rodzinny majątek został obłożony dotkliwymi karami. Pogrążony w ciężkiej pracy Benedykt z trudem zachował ziemię; skupił się na utrzymaniu za wszelką cenę rodzinnego dziedzictwa, a prosty lud, w którym niegdyś pokładano nadzieję, zaczął mu się wydawać jedynie pazernym chłopstwem, pragnącym wydrzeć dla siebie jak najwięcej ziemi.

Witold udaje się do ojca, by przekonać go do odstąpienia od kary sądowej, jaką Bohatyrowicze mają zapłacić Korczyńskiemu. Początkowo nie rozumie on podejścia Benedykta do ludu. Sam wygłasza liczne pozytywistyczne hasła, uważa, że tylko praca nad oświeceniem chłopów i dążenie do równości są nadzieją na przyszłość. Posuwa się nawet do zarzucenia ojcu całkowitej obojętności wobec ziemi i ludu, a następnie w rozpaczy chce popełnić samobójstwo.

Korczyński w płomiennej przemowie syna dostrzega jego autentyczne przywiązanie do wzniosłych idei. To powoduje, że do Benedykta wracają wspomnienia z młodości. Wyznaje Witoldowi, że sam przecież był w przeszłości najgorętszym orędownikiem idei zbratania z ludem:

I w naszych ustach – mówił dalej – brzmiało niegdyś hasło poety: „Młodości! Ty nad poziomy ulatuj!”, i myślmy latali na mleczne drogi, i w blaski jutrzenki i w ognie ofiary! Ten lud… To wasze bożyszcze… Boże wielki! tożeśmy się ku niemu jak szaleńcy rzucili, jak w słońce w niego wierzyli, jak w zbawienie zapatrzyli, na rękach prawie podnieść go usiłowaliśmy, dobro nasze i samych siebie słaliśmy przed nim…

Korczyński nazywa słowa Witolda „powracającą falą” i przyznaje, że na nowo obudziły jego stracone nadzieje. Przez lata czuł się bowiem osamotniony, nie mógł z nikim szczerze porozmawiać o klęsce, której doświadczył. W powieści pojawia się dyskretna wzmianka sugerująca, że Korczyński opowiada Witoldowi całą historię powstania, śmierci brata i późniejsze smutne losy rodziny.

Między ojcem i synem dochodzi do ogromnego wylewu uczuć. Okazuje się, że dwa różne pokolenia: romantyków i pozytywistów mają wspólny nadrzędny cel: działanie na rzecz dobra własnego narodu. Orzeszkowa opowiada się zatem za syntezą obu tych światopoglądów: umiłowania pracy, oświecenia ludu, ale też za silną wiarą w możliwość odzyskania państwowego bytu. Wyrazem tej ostatniej jest finał rozmowy Korczyńskiego synem: obaj uznają, że udadzą się wspólnie na powstańczą mogiłę.

Rozwiń więcej

Losowe tematy

Czy Prometeusza można uznać za...

Mityczny stwórca człowieka Prometeusz to postać która łączy w sobie pewne sprzeczności. Z jednej strony jest on altruistą który gotów jest poświęcić...

Bolesław Chrobry jako ideał władcy...

Ponieważ „Kronika polska” Galla Anonima miała być raczej panegirykiem na cześć Bolesława Krzywoustego niż dziełem porządkującym dzieje polskich władców...

Historia wojny trojańskiej –...

Tetyda boginka morska była niezwykle piękna więc o jej rękę ubiegali Zeus i Posejdon. Jednakże ciążyła nad nią przepowiednia że urodzi ona syna który będzie...

Filozofia życia według Różewicza...

Poeci od zawsze wypowiadali się w najważniejszych sprawach dotyczących ludzkiego losu. Przedstawiali własne wizje powinności człowieka wyzwań przed nim stojących i radości...

Frida Kahlo Dwie Fridy – opis...

Frida Kahlo była jedną z najbardziej barwnych i interesujących postaci dwudziestowiecznego malarstwa. Jej twórczość często określana jest jako połączenie realizmu...

Przygotowanie – interpretacja...

Jest 31 grudnia 1799 r. Przed chatą czarnoksiężnika Twardowskiego która mieści się gdzieś w górach karpackich Czarownica czesze włosy i przywołuje siły...

Dziwny jest ten świat. Rozprawka

Wielki polski muzyk Czesław Niemen śpiewał w swoim najsłynniejszym przeboju: Dziwny jest ten świat gdzie jeszcze wciąż mieści się wiele zła. Niestety chyba każdy zmuszony...

Charakterystyka porównawcza Napoleona...

Napoleon i Snowball z „Folwarku zwierzęcego” George’a Orwella to dwa knury które stają na czele zwierzęcej rewolucji mającej na celu obalenie rządów...

Dlaczego jest coraz mniej patriotów?...

Współczesny świat co raz zadziwia nas kolejnymi zmianami. Nowe technologie sprawiają że życie ludzi jest coraz łatwiejsze kolejne choroby zostają pokonane przez...