Streszczenie
Legendę o Janie i Cecylii w „Nad Niemnem” wprowadza Eliza Orzeszkowa w opowieści Anzelma Bohatyrowicza. Jan i Cecylia byli protoplastami rodu Bohatyrowiczów i założycielami osady. Jako młodzi małżonkowie przybyli do nadniemeńskiej puszczy z Polski prawdopodobnie pod koniec XV wieku. Cecylia pochodziła z możnego rodu, natomiast Jan wywodził się z pospólstwa.
Oboje zbudowali sobie ubogą chatę pod starym dębem, a następnie wznieśli okazałe domostwo. Jan zajmował się polowaniem i uprawą roli, a Cecylia zbierała leśne owoce, przygotowywała posiłki i cerowała odzież. W ciągu kilku lat udało im się wykarczować znaczną część puszczy i założyć gospodarstwo przynoszące obfite plony. Wkrótce wieść o ich wspaniałych polach i uprawach rozeszła się po okolicy i ludzie zaczęli przybywać do nich, aby zasięgnąć rady w różnych sprawach.
Para doczekała się sześciu synów i sześciu córek. Każdy z synów pojął żonę spośród okolicznej ludności: rybaków, sokolników, bojarów, bobowników, pszczelarzy, a jeden znalazł małżonkę w Grodnie. Z tych samych stron przybywali również mężowie dla córek Jana i Cecylii. Wszyscy wspólnie się osiedlali na miejscu dawnej puszczy i po 80 latach powstała wspaniała osada.
Wieść o tym dotarła do króla Zygmunta Augusta, ostatniego z Jagiellonów. Podczas polowania w litewskich lasach przybył on do puszczy i ujrzał bogatą osadę. Po rozmowie z Janem i Cecylią, którzy mieli już wówczas ponad 100 lat, król nadał ich potomkom nazwisko Bohatyrowiczów od bohaterstwa ich protoplasty, który „ziemię dzikiej puszczy i srogim zwierzom odebrał, a zawojowawszy ją nie mieczem i krwią, ale pracą i potem , piersi jej dla mnogiego ludu otworzył.” Ród został również nobilitowany przez króla i otrzymał herb Pomian, „który jest żubrzą głową na żółtym polu osadzoną”. Miało to miejsce w 1549; data ta została wyryta na grobie Jana i Cecylii.
Znaczenie
Legenda o Janie i Cecylii spełnia w „Nad Niemnem” kilka istotnych funkcji. Na płaszczyźnie fabuły powieści podkreśla ona znaczenie rodowej tradycji i rodzinnych więzów. Prezentuje Bohatyrowiczów jako prastary ród o dumnej przeszłości. Ponadto stanowi motyw paralelny do losów Jana Bohatyrowicza i Justyny, których związek, podobnie jak w wypadku Jana i Cecylii, jest mezaliansem.
W planie ideowym powieści mogiła Jana i Cecylii stanowi natomiast wymowny symbol wartości pozytywistycznych i romantycznych. Romantyczne konotacje ma oczywiście wątek miłości, która pokonuje wszystkie przeszkody. Pozytywistycznym przesłaniem płynącym z historii protoplastów Bohatyrowiczów jest natomiast apoteoza pracy. Dzięki pracy człowiek spełnia swoje ludzkie powołanie, zyskuje szacunek i przyczynia się do powszechnego dobra ogółu. Powiedzenie, że praca uszlachetnia, znajduje w legendzie o Janie i Cecylii dosłowną realizację - to dzięki pracy król bowiem nobilituje cały ród.
Widmo – objawia się Marysi. Jest to zmarły narzeczony dziewczyny malarz Ludwik de Laveaux. Mężczyzna zmarł w Paryżu gdzie wyjechał studiować. Zaręczył się z...
„Kompozycja VII” Wassila Kandinsky’ego wydawać się może dziełem pełnym chaosu i nieuporządkowania. Widz który nie zna korzeni dzieła wyrobić...
Róża ma niezwykły kolor i piękny zapach. Jej płatki są barwy czerwonej. Nieco ciemniejsze im bliżej środka kwiatu jaśniejsze na końcach płatków prezentują...
Homo viator to topos którego nazwa zaciągnięta jest z języka łacińskiego i oznacza podróżnego pielgrzyma. Zatem odnosi się do człowieka wędrującego doświadczającego...
Edyp wychował się w Koryncie na dworze Polybosa i Merope. Wydawać by się mogło że wiódł tam szczęśliwe spokojne życie. Niestety nazywano go podrzutkiem co sprawiało...
Akcja „Potopu” Henryka Sienkiewicza rozgrywa się w okresie szwedzkiego najazdu na Rzeczpospolitą który miał miejsce w latach 1655 – 1660. Autor bazując...
Mesjanizm był jednym z najbardziej wyrazistych prądów ideowych w dziejach polskiej myśli. Polacy szukali nadziei na odrodzenie podzielonego przez zaborców państwa...
W wielu filmach i powieściach pojawia się krajobraz wojenny. Właściwie każdy z nas zetknął się z tego typu kinem a także widział fotografie wykonane przez słynnych...
Definicja i wyznaczniki gatunku Elegia to utwór który podobnie jak tren posiada charakter żałobny choć nie zawsze zakres tematyczny elegii tożsamy jest z tematami...
