Dwie mogiły w „Nad Niemnem” Elizy Orzeszkowej oznaczają dwie tradycje i dwa systemy wartości, do których odwołuje się autorka powieści. Znamienne, że pisarka nie dyskredytuje żadnego z przywołanych modeli pojmowania świata, ale docenia oba, jako współtworzące polską kulturę i będące nadzieją na przyszłość.
Pierwsza ze wspomnianych mogił to grób Jana i Cecylii, na wpół legendarnych protoplastów rodu Bohatyrowiczów. Przybyli oni do nadniemeńskiej puszczy pod koniec XV wieku i wznieśli na jej miejscu wspaniałą osadę, dając początek kolejnym pokoleniom. Ich ciężką pracę docenił sam król Zygmunt August, który nobilitował Jana i Cecylię, nadając im jednocześnie nazwisko Bohatyrowiczów, pochodzące od ich bohaterstwa.
Mogiła przodków symbolizuje przede wszystkim szacunek dla pracy, dzięki której człowiek się uszlachetnia. Praca stanowi wypełnienie boskiego nakazu, by czynić sobie ziemię poddaną. Jednocześnie praca daje nie tylko korzyści osobiste, ale również przyczynia się do powszechnego dobra ogółu. Jest bowiem podstawą każdej cywilizacji, tworzenia więzi społecznych i narodowych. Orzeszkowa przywołując kult pracy, wskazuje na filozofię pozytywizmu i jej wartości.
Mogiła Jana i Cecylii stanowi również wymowny symbol romantycznej miłości i szacunku do przeszłości, zwłaszcza własnej genealogii.
Druga mogiła obecna w powieści „Nad Niemnem” to zbiorowy grób powstańców styczniowych. Mogiła ta znajduje się w borze, gdzie toczyły się zaciekłe walki i gdzie zostali bezimiennie pochowani ich uczestnicy. Jest to miejsce otaczane szczególną czcią przez okolicznych mieszkańców. Patetyczny opis mogiły w powieści wyraźnie podkreśla jej sakralny charakter.
Powstańczy grób jest oczywiście symbolem najwyższej ofiary za niepodległość kraju i nawiązuje do wartości romantycznych. W mogile zostali wspólnie pochowani zarówno ziemianie, jak i chłopi (Andrzej Korczyński i Jerzy Bohatyrowicz), staje się więc ona oznaką zbratania szlachty z ludem i jedności narodowej. Orzeszkowa nie odrzuca zatem ideologii romantyzmu i gloryfikuje jego główne ideały: walkę, wolność i umiłowanie prostego ludu.
Obie mogiły są wyrazem kultu przeszłości w „Nad Niemnem”. Autorka dostrzega wyraźną konotację pomiędzy historią narodu i historią rodu. Obie stanowią nierozerwalną całość – decydują o zakorzenieniu człowieka w świecie i jego tożsamości.
Słowo „vanitas” oznacza po łacinie marność. Biblijna Księga Koheleta zawierająca słowa „marność nad marnościami i wszystko marność” (Koh 1...
Ludzkie losy często kształtowane są przez wzniosłe ideały uczucia i pragnienia. Na kartach największych dzieł literackich spisane zostały historie jednostek które...
W swojej twórczości William Szekspir często odwoływał się do dorobku kultury klasycznej. Będąc jeszcze uczniem szkoły w Stratford przyszły dramaturg miał sposobność...
Mój ojciec jest doprawdy okropny! Właśnie dowiedziałam się że pragnie mnie wydać za naszego sąsiada Anzelma. I to tylko dlatego że Anzelm nie żąda ode mnie posagu!...
„Inny świat” Gustawa Herlinga-Grudzińskiego przedstawia niezwykle przejmujący obraz sowieckich łagrów. Do tych syberyjskich obozów pracy w czasach...
Sensualizm to słowo które w swoim znaczeniu nawiązuje do zmysłów i to one w opisywanym poglądzie określanym odgrywają największą rolę. Pogląd ten swoje...
Pakt z diabłem nazywany także cyrografem polega na zaprzedaniu duszy szatanowi w zamian za świadczone przez niego usługi. Ów bardzo popularny motyw folkloru zaadaptowany...
Panegiryk jest dość ciekawą formą literacką która nie wiąże się z żadnym konkretnym gatunkiem jej głównym wyznacznikiem jest obecność przesadnego wychwalania...
„Chłopów” Władysława Reymonta można nazwać epopeją wsi ponieważ ukazują drobiazgowy i sugestywny obraz tej warstwy społecznej. Reymont posługując...