Unikalne i sprawdzone teksty

„Nad Niemnem” jako powieść tendencyjna | wypracowanie

„Nad Niemnem” Elizy Orzeszkowej nie jest typową powieścią tendencyjną, jak np. inna książka pisarki pt. „Marta”. Można jednak wskazać w tym dziele cechy charakterystyczne dla tak zwanej powieści z tezą.

Po pierwsze, w zarysie „Nad Niemnem” widać wyraźny projekt ideologiczny, przyświecający wymowie całej książki. Jest nim mianowicie swoista synteza dwóch tradycji: romantycznej i pozytywistycznej. Wymowny symbol owego połączenia stanowi obecność w powieści dwóch mogił: Jana i Cecylii, odwołującej się do pozytywistycznego kultu pracy, oraz mogiły powstańczej, oznaczającej ideał walki o wolność.

Obie te wartości znajdują w powieści szersze reprezentacje. Praca stanowi tu drogę do realizacji jednostki (dzięki niej Justyna odnajduje swoje życiowe powołanie) oraz przyczynia się do dobra ogółu (praca Bohatyrowiczów, Witolda czy Benedykta). Romantyczna idea buntu, a przede wszystkim walki o wyzwolenie kraju spod jarzma zaborców, wydaje się w powieści mniej wyraźna ze względu na ograniczenia cenzuralne i język więzienny, którym posłużyła się pisarka.

Po drugie, w „Nad Niemnem” mamy do czynienia z charakterystycznym dla powieści tendencyjnej dość wyraźnym podziałem bohaterów na pozytywnych i negatywnych. Czytelnik raczej pejoratywnie będzie zatem oceniał niemal wyjętego z żurnala Zygmunta Korczyńskiego, kosmopolitę i salonowego lwa czy Teofila Różyca, zepsutego światowym życiem narkomana. Przychylne uczucia wzbudzają natomiast Marta Korczyńska, Witold, większość Bohatyrowiczów oraz Justyna Orzelska. Z drugiej strony jednak wszyscy bohaterowie posiadają rozbudowane rysy psychologiczne i trudno określić ich jako papierowych i pomyślanych jedynie jako ilustracje określonej tezy, zwłaszcza jeśli chodzi o postać Benedykta Korczyńskiego.

Niewątpliwie pojawia się jednak w „Nad Niemnem” inna cecha powieści tendencyjnej, a mianowicie obecność w narracji dyskursu publicystycznego. W usta Witolda Korczyńskiego Orzeszkowa wyraźnie wkłada bowiem typowe pozytywistyczne hasła pracy u podstaw i pracy organicznej.

Pomimo obecności w „Nad Niemnem” wskazanych cech trudno jednak określić książkę jako powieść tendencyjną, ponieważ nie została ona podporządkowana jedynie doraźnym celom, prezentuje bogaty obraz epoki oraz rozbudowane portrety bohaterów.

Rozwiń więcej

Losowe tematy

Napisz list do kolegi zachęcający...

Drogi Mateuszu piszę do Ciebie ponieważ wiem że są wakacje i masz dużo czasu. A ja chciałbym zachęcić Cię do tego byś podczas ich trwania przeczytał jakąś ciekawą...

Kim chciałbym zostać w przyszłości?...

Jest wiele zawodów które mnie interesują istnieje wiele rzeczy które wydają mi się warte spróbowania. Jednak najbardziej chciałbym zostać nauczycielem....

Piekło Dantego – opis

Obraz Piekła w „Boskiej Komedii” Dantego jest bardzo wymowny i silnie alegoryczny. W toku narracji dowiadujemy się że Piekło powstało w momencie strącenia Lucyfera...

Impresjonizm w „Chłopach”

„Chłopi” Władysława Reymonta posiadają wiele cech impresjonistycznych. Impresjonizm to kierunek wywodzący się z malarstwa powstały w drugiej połowie XIX wieku....

Uczę się życia czytając –...

Ludzie mawiają często że trzeba wielu lat by nauczyć się czym jest życie. Starsi ludzie wspominają że prawdę o świecie poznali podczas wojny zaś wiele osób...

Teatr absurdu – cechy założenia...

Sformułowanie „teatr absurdu” zawdzięczamy angielskiemu badaczowi Martinowi Esslinowi. W eseju o takim tytule opublikowanym w 1960 roku wskazał wyróżniki...

Jaki powinien być idealny nauczyciel?...

Większość uczniów marzy o długich i słonecznych dniach wolnych od szkoły oraz… o idealnym nauczycielu. Jaki powinien on być czym powinien się odznaczać...

„Granica” jako powieść psychologiczna...

„Granica” Zofii Nałkowskiej jest powieścią o kompozycji retrospektywnej. Tragiczny koniec kariery obiecującego Zenona Ziembiewicza staje się w dziele punktem...

Czy istnieje recepta na szczęście?...

Poszukiwanie szczęścia to jedno z najważniejszych zadań stojących przed człowiekiem. Chyba każdy chciałbym prowadzić dobre i miłe życie – nie ma się więc co...