Jedną z najważniejszych płaszczyzn ideowych powieści „Nad Niemnem” jest etos pracy. Praca stanowi tu bowiem wzorzec kulturowy usankcjonowany przez tradycję i realizowany przez całe społeczeństwo, a szczególnie przez najniższe warstwy. Jest ona powołaniem człowieka, przyczynia się do powszechnego dobra oraz do budowania społecznych więzi.
Kondycja człowieka jako istoty pracującej funkcjonuje w powieści w roli archetypu. Mityczny wzorzec stanowią Jan i Cecylia, protoplaści rodu Bohatyrowiczów, którzy w odległych czasach przybyli do nadniemeńskiej puszczy i zbudowali wspaniałą osadę. Znamienne jest, że właśnie dzięki ciężkiej pracy para została nobilitowana przez króla Zygmunta Augusta i zyskała nazwisko Bohatyrowiczów. Król uznał bowiem ich postawę za bohaterstwo i docenił niezwykły trud, wskazując go jako wzór godny naśladowania.
Tym samym praca zyskuje w powieści głębsze sensy; nie jest tylko zwykłym działaniem człowieka, ale także źródłem istotnych humanistycznych wartości. Dzięki pracy realizuje się ludzka godność – jednostka może czuć się potrzebna, wykorzystywać swoje zdolności, pomnażać bogactwo, a także budować wspólnotową więź. Szczególne znaczenie ma w powieści praca na roli, która opiera się na kontakcie z naturą i uczestnictwie w jej odwiecznym porządku. Ów etos pracy najbardziej wyraźnie widać w zaścianku Bohatyrowiczów.
Justyna Orzelska odwiedzając sąsiadów, również zaczyna angażować się w prace polowe, co staje się źródłem jej wewnętrznej przemiany. Niemal symboliczne znaczenie zyskuje w powieści scena, w której delikatna panna ze dworu kaleczy swoją dłoń sierpem i poznaje trud uprawiania ziemi oraz zbierania jej plonów. Początkowo Justyna odczuwa jedynie ból i zmęczenie, ale potem dostrzega, że staje się silniejsza, a ciało przyzwyczaja się do wysiłku. Co więcej, w miarę jak ręce dziewczyny twardnieją, hardzieje również jej dusza. Orzelska zyskuje wewnętrzną siłę i odwagę.
Ideał pracy bliski jest również Korczyńskim – Benedyktowi i Witoldowi. Pierwszy z nich postrzega pracę nieco zbyt jednostronnie, izoluje się bowiem od sąsiadów i działa tylko na rzecz własnego majątku. Z kolei Witold dostrzega błędy ojca i wskazuje, że jedynie praca w oparciu o wspólnotę ma sens i niezaprzeczalną wartość. Co więcej, młody Korczyński kieruje się pozytywistycznym hasłem pracy u podstaw i uważa, że jego obowiązkiem, jako przedstawiciela uprzywilejowanej warstwy społecznej, jest edukowanie i przekazywanie wszelkiej wiedzy prostemu ludowi. Dzięki temu istnieje bowiem szansa na zbudowanie silnego i zamożnego społeczeństwa, które będzie zdolne oprzeć się zewnętrznym zagrożeniom.
Życie codzienne i kariery zawodowe aktorek tancerek wokalistek kabaretowych oraz cyrkówek nad wyraz interesowały mieszkańców Paryża przełomu wieków...
Powieść Jana Potockiego „Rękopis znaleziony w Saragossie” od dwóch stuleci elektryzuje czytelników. Chociaż za życia autora nie cieszyła się...
W XV wieku odkryto w Rzymie niezwykłą grotę pełną zadziwiających malowideł. Przedstawiały one połączenia ludzi i zwierząt i roślin. Motywy owe zaczęły być kopiowane...
Kraków to jedno z najważniejszych polskich miast. Przez długie wieki był stolicą naszego kraju miejscem zamieszkania króla. To tutaj znajduje się prastary...
Louis Vauxcelles francuski krytyk sztuki w czasie podziwiania wystawy obrazów miał krzyknąć iż widzi Donatella wśród bestii (Donatello był renesansowym rzeźbiarzem)....
Definicja i wyznaczniki gatunku Dramat romantyczny to typ dramatu charakterystyczny dla epoki romantyzmu. Odrzuca on klasyczną koncepcję tej odmiany literackiej wyrastając...
XIX wiek stanowił trudny okres dla Polaków. Kraj znajdował się pod zaborami a próby postań narodowych nie doprowadziły do odzyskania niepodległości. Jednak...
Kiedy Mały Książę opuścił swoją planetę w pierwszej kolejności odwiedził ciała niebieskie zlokalizowane najbliżej jego asteroidy B-612. Były to planety 325 326 327...
Zabicie drugiego człowieka we wszystkich kulturach uchodzi za doświadczenie ekstremalne. Nawet w okresach brutalnych i okrutnych odebranie życia uznawano za najgorszą zbrodnię...