Narracja w sklepach cynamonowych

„Sklepy cynamonowe” Brunona Schulza to zbiór opowiadań, które zabierają czytelnika w niezwykłą podróż do niewielkiego galicyjskiego miasteczka. Ich narratorem jest młody chłopiec o imieniu Józef. To właśnie jego sposób opowiadania - metaforyczny, zastępujący liniowość fabuły swoistymi sekwencjami zdarzeń i operujący niezwykle bogatym językiem - sprawia, że dzieło było i jest odbierane jako utwór wyjątkowy, jedyny w swoim rodzaju.

Narracja w opowiadaniach Schulza, co zostało już wspomniane, prowadzona jest z perspektywy pierwszej osoby. Niekiedy Józef jest uczestnikiem wydarzeń, bezpośrednim sprawcą wydarzeń („Sklepy cynamonowe”, „Sierpień”), lecz częściej jawi się jedynie jako świadek („Traktat o manekinach”, „Nawiedzenie”, „Pan Karol” itp.). Postać narratora zostaje więc ujawniona, jest elementem świata przedstawionego. W toku opowiadania nierzadko posługuje się ona bezpośrednimi zwrotami do czytelnika (np. „Ulica krokodyli”), stosując głównie pytania retoryczne (narracja dyskursywna).

Specyficzną właściwościami narracji „Sklepów cynamonowych” są język i sposób jej prowadzenia. Postać snująca opowieść, choć wykreowana jako chłopiec, posługuje się skomplikowanym słownictwem, nie stroni od zapożyczeń i terminów zaczerpniętych ze świata nauki. Nadają one jego wypowiedziom cechy swoistego traktatu, tekstu o charakterze filozoficznym. Podobnie wpływają na tok opowieści przedstawiane wydarzenia. W opowiadaniach Schulza związki przyczynowo - skutkowe i chronologiczny tok podawczy zostają zaburzone. Narrator buduje swego rodzaju sekwencje zdarzeń, przełamując czas jako wartość obiektywną i koncentrując się bardziej na konkretnych obrazach, jednostkowych sytuacjach.

Narrację „Sklepów cynamonowych” można określić mianem nieprzezroczystej. Nie służy ona jedynie podawaniu określonych faktów, gdyż często wysuwa się na pierwsze miejsce, koncentrując na sobie uwagę czytelnika. Wyraźny wpływ ma na to metaforyzacja języka, tworzenie złożonych konstrukcji o różnorodnym charakterze, przy tym niełatwych do rozszyfrowania. Świat przedstawiony w opowiadaniu staje się więc przestrzenią oniryczną, niejasną, złożoną. Język narratora odbiega od tego, który znany jest z prozy realistycznej. Równocześnie, głównie dzięki bogactwu środków stylistycznych, świat ten jawi się czytelnikowi jako istniejący, pobudza jego wyobraźnię, oddziałuje na zmysły (np. synestezja stosowana w opisach).

Narrator jest w opowiadaniach Schulza opowiadaczem - twórcą. Niezwykle sprawnie posługuje się on tworzywem językowym, przefiltrowując rzeczywistość przez swą wyobraźnię i prezentując czytelnikowi jedyny w swoim rodzaju obraz. Taki sposób opowiadania nie tylko roztacza przed czytelnikiem przestrzeń magiczną, niezwyczajną, ale czyni go także jej współtwórcą, często odwołując się właśnie do wyobraźni odbiorcy.