Młoda Polska to epoka literacka, która cechowała się wieloma ciekawymi tendencjami. Jedną z nich było pojawienie się katastrofizmu jako elementu literatury tamtej epoki. Na jego funkcjonowanie miało wpływ wiele czynników, jednakże jego geneza ściśle powiązana jest z samą epoką oraz czasem jej trwania.
Przełom wieków XIX/XX był czasem niezwykłym. Przełom epok, zakończenie stulecia zdawało się być czasem, który zawsze wzbudzał w ludziach refleksję, a zarazem lęk. Zakończenie pewnego etapu, lęk przed nowym wydawały się być jednymi z najważniejszych myśli pojawiających się w głowach ówczesnego społeczeństwa. Ważną tendencją był między innymi dekadentyzm. Przekonanie o nieuchronnym upadku, pesymizm nastrojów miał swoje odbicie także w sztuce, literaturze. Wszechobecne przekonanie o zepsuciu oraz zbliżającym się rychło końcu, przyczyniło się do powstania tendencji katastroficznych.
Katastrofizm rozumiany jest jako przeświadczenie o nieuchronnej, zbliżającej się katastrofie, zagładzie. Szereg pesymistycznych spostrzeżeń ma być potwierdzeniem tego, że nadchodzi czas kary, ostatecznego rozliczenia. Katastrofizmowi niejednokrotnie towarzyszyły odwołania biblijne, przejawiające się między innymi jako motyw Sądu Ostatecznego.
Do utworów katastroficznych zaliczyć można między innymi wiersze autorstwa Kazimierza Przerwy – Tetmajera. „Koniec wieku XIX” to jeden z utworów, w którym znaleźć można znamiona katastrofizmu charakterystyczne dla epoki. Ciekawym przykładem jest także utwór „Dies irae” Jana Kasprowicza. Skonstruowany niczym hymn stanowi przedstawienie momentu ostatecznego.
Liberalizm to nurt polityczny (ideologia) kładący szczególny nacisk na wolność polityczną i gospodarczą. Historycy idei doszukują się korzeni liberalizmu już...
„Mistrz i Małgorzata” to powieść paraboliczna w której ponad poziomem znaczeń dosłownych wynikających z sensu współczesnej fabuły nadbudowany...
Motywy autotematyczne są powszechne w sztuce i literaturze. Skąd to wynika? Sądzę że artyści jak wszyscy potrzebują udowodnienia samym sobie iż to czym się zajmują...
Powstanie świata to wydarzenie które w literaturze jest opisywane przede wszystkim w Biblii oraz Mitologi. Można powiedzieć że znakomita większość późniejszych...
Staś i Nel znajdowali się razem z Arabami na pustyni. Dzień był niezwykle ciepły a w powietrzu wyczuwalny był dziwny zapach. Beduini dostrzegli oznaki działalności złych...
W swojej twórczości William Szekspir często odwoływał się do dorobku kultury klasycznej. Będąc jeszcze uczniem szkoły w Stratford przyszły dramaturg miał sposobność...
Inwokacja rozpoczynająca „Pana Tadeusza” jest być może najbardziej rozpoznawalnym fragmentem polskiego dzieła literackiego. Ta rozbudowana apostrofa stanowi nawiązanie...
Telemachu synu mój najdroższy niezwykle jestem szczęśliwy że los zezwolił mi na powrót do ziemi ojczystej. Rad jestem z tego tym bardziej gdyż niejednokrotnie...
Poeci od wieków wypominali swoim rodakom wady i przywary. Satyra była środkiem który miał na celu poprawę obyczajów i sytuacji politycznej zmotywowanie...